Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/31

Ta strona została przepisana.

Twórca terminu „geopolityka” Rudolf Kjellen pisał, iż jest to nauka o państwie jako o organizmie geograficznym lub zjawisku przestrzennym; to nauka o ziemi, terytorium, a dokładniej: o terytorialnych formach władzy[1]. Uznawany za jednego z twórców geopolityki sir Halford Mackinder, nie używając terminu „geopolityka”, pisał w swoim słynnym artykule, opublikowanym w 1904 r., The geographical pivot of history, iż istnieje związek pomiędzy szerszymi uogólnieniami historycznymi a geograficznymi i dlatego też należy szukać formuły, która pozwoli dostrzec różne aspekty wpływu czynników geograficznych na historię powszechną. Formuła taka może mieć praktyczne zastosowanie, pozwalając na umiejscowienie w szerzej perspektywie sił współzawodniczących w polityce międzynarodowej[2]. Generał Karl Haushofer, twórca niemieckiej szkoły geopolityki, uznawał geopolitykę za naukę o geograficznym uwarunkowaniu procesów politycznych, która m.in. określa związki wydarzeń politycznych z ziemią i opierając się na szerokiej bazie geograficznej, inspiruje polityczną działalność państwa; musi być nauką stosowaną i musi stać się sumieniem ojczyzny[3]. Amerykańscy uczeni okresu drugiej wojny światowej patrzyli na geopolitykę z realistycznego i pragmatycznego punktu widzenia, widząc w niej „doktrynę i zbudowaną na niej praktykę działania”[4]; Nicolas Spykman w swojej książce American strategy in world politics pisał, iż geopolityka jest studium podstaw amerykańskiej polityki zagranicznej i ma za zadanie dostarczyć analizy pozycji państwa w kategoriach geografii i siły[5]; ten sam autor w pracy The Geography of Peace pisał, iż geopolityka jest nauką pozwalającą na ocenę politycznego znaczenia mocarstw na tle ich specyficznej pozycji w świecie; umożliwia ona także badanie problemów bezpieczeństwa kraju w kategoriach geograficznych, będąc użytecznym narzędziem dla osób określających kierunki polityki zagranicznej[6]. Kolejny z amerykańskich geopolitików, Robert Strausz-Huppe, pisał, odnosząc swoje słowa przede wszystkim do niemieckiej szkoły geopolityki, w wydanej w 1942 r. pracy Geopolitics: the struggle for space and power, że ta dziedzina wiedzy jest „szkołą strategii” i wypełnia polityczne zadania ukierunkowania machiny wojennej na opanowanie terytoriów mających kluczowe znaczenie dla państwa[7]. Francuski

  1. R. Kjellen, Der Staat als Lebensform, Berlin 1924, s. 45.
  2. H. Mackinder, The geographical pivot of history, „The Geographical Journal” 2004, vol. 170, nr 4, s. 299.
  3. A. Wolff-Powęska, Doktryna geopolityki w Niemczech, Poznań 1979, s. 133.
  4. J. Mattern, Geopolitik doctrine of national self-sufficiency and empire, Baltimore 1942, s. 14.
  5. Por. K.D. Ladis, The origins and evolution of geopolitics, „The Journal of Conflict Resolution” 1960, vol. 4, nr 1, s. 31.
  6. N. Spykman, The Geography of Peace, Nowy Jork 1944, s. 5.
  7. R. Strausz-Huppe, Geopolitics: the straggle for space and power, Nowy Jork 1942, s. 11.