Ustawa Konstytucyina Xięstwa Warszawskiego

Prawo historyczne
>>> Dane tekstu >>>
Autor Anonimowy
Tytuł Ustawa Konstytucyina Xięstwa Warszawskiego
Data wyd. 1810
Druk Drukarnia Xięży Piiarów
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Okładka lub karta tytułowa
Indeks stron


Ustawa Konstytucyina Xięstwa Warszawskiego
Ustawa Konstytucyina Xięstwa Warszawskiego
Publikator: Dzienniki Praw Księstwa Warszawskiego. Od Nru 1. Do Nru 12. (1810), nr 1, str. 4-50

USTAWA KONSTYTUCYINA



Text Francuzki ma bydź szczególniéy za prawidło uważany.


USTAWA KONSTYTUCYYNA
XIĘSTWA WARSZAWSKIEGO.

TYTUŁ I.
Artykuł 1.

Religia Katolicka, Apoſtolska, Rzymska, ieſt Religią Stanu.

Artykuł 2.

Wszelka cześć religiyna jest wolna i publiczna.

Artykuł 3.

Xięſtwo Warszawskie podzielone będzie na sześć Dyecezyy; będzie w niém iedno Arcy-Biskupſtwo i pięć Biskupſtw.

Artykuł 4.

Znosi się niewola. Wszyscy Obywatele są równi przed obliczem Prawa; ſtan osób zoſtaie pod opieką Trybunałów.

TYTUŁ II.
o Rządzie.
Artykuł 5.

Korona Xiążęca Warszawska, ieſt dziedziczną w osobie Króla Saskiego, Jego Potomków, Dziedziców i Naſtępców, podług porządku naſtępſtwa uſtanowionego w Domu Saskim.

Artykuł 6.

Rząd ieſt w Osobie Króla.

On sprawuie w całéj swoiéy zupełności urzędowania władzy wykonawczéy.
Przy nim ieſt praw początkowanie.

Artykuł 7.

Król może zdać na Vice-Króla część swoiéy władzy, któréy iemu samemu przez siebie sprawować, nie będzie się podobało.

Artykuł 8.

Jeżeli Królowi nie podoba się mianować Vice-Króla, mianuie Prezesa Rady Miniſtrów.
W tym przypadku interesa rozmaitych Miniſteryów będą roztrząsane w tey Radzie, dla przedſtawienia ich Królowi do potwierdzenia.

Artykuł 9.

Król zwołuie, odracza i wyznacza dzień na zgromadzenie głównego Seymu.
Zwołuie także Seymiki, czyli zgromadzenia Powiatowe, i zgromadzenia gminne.

Prezyduie w Senacie, gdy to przyzwoitém osądzi.
Artykuł 10.

Dobra Korony Xiążęcéy składaią się, naprzód: z rocznego dochodu, wynoszącego siedm milionów zł: Pols: przez połowę w dobrach królewskich, a przez połowę w gotowiznie ze Skarbu publicznego; powtóre: z pałacu królewskiego w Warszawie, i z pałacu Saskiego.

TYTUŁ III.
o Miniſtrach i Radzie Stanu.
Artykuł 11.

Skład Miniſterium ieſt naſtępujący:
Miniſter Sprawiedliwości.
Miniſter Wewnętrzny i czci religiynych.
Miniſter Woyny.
Miniſter Przychodów i Skarbu.
Miniſter Policyi.
Miniſter Sekretarz Stanu.
Miniſtrowie są odpowiedzialnemi.

Artykuł 12.

Gdy się Królowi spodoba zdać na Vice-Króla część władzy swoiéy, któréy sobie samemu nie zachował, każdy z Miniſtrów pracuie oddzielnie z Vice-Królem.

Artykuł 13.

Kiedy Król nie mianował Vice-Króla, Miniſtrowie zgromadzaią się na Radę Miniſtrów ſtosownie do tego, co się rzekło wyżéy w VIII. Artykule.

Artykuł 14.

Rada Stanu składa się z Miniſtrów.
Zgromadza się pod prezydencyą Króla, lub Vice-Króla, albo Prezesa mianowanego przez Króla.

Artykuł 15.

Rada Stanu roztrząsa, układa i ſtanowi proiekta do praw, lub urządzenia Adminiſtracyi publicznéy, które przekłada każdy Miniſter w przedmiotach tyczących się swych wydziałów.

Artykuł 16.

Czterech Referendarzów przydanych ieſt do Rady Stanu; iuż to dla przygotowania spraw adminiſtracyynych, i tych w których Rada daie wyroki iako Sąd Kassacyyny; iuż téż dla znoszenia się Rady z Kommissyami Izby Poselskiéy.

Artykuł 17.
Rada Stanu rozpoznaie zayścia o Juryzdykcją zachodzące między władzami Adminiſtracyynemi i władzami Sądowemi, tudzież co w Adminiſtracyi pod spór podpada, iako téż oddanie pod Sąd urzędników agentów adminiſtracyi publicznéy.
Artykuł 18.

Stanowienia, Proiekta do Praw, wyroki i urządzenia roztrząsane w Radzie Stanu podlegaią zatwierdzeniu Królewskiemu.

TYTUŁ IV.
o Seymie Głównym.
Artykuł 19.

Seym Główny składa się z dwóch Izb, to jeſt: z Izby piérwszéy, czyli Izby Senatorskiéy, i z drugiéy Izby, czyli Poselskiéy.

Artykuł 20.

Seym Główny zgromadza się co dwa lata w Warszawie; a to w czasie oznaczonym Aktem zwołuiącym, wydanym od Króla.
Seym nie trwa dłużéy iak dni 15.

Artykuł 21.

Do niego właściwie należy naradzanie się względem prawa podatkowego, czyli prawa przychodów Skarbowych, względem praw tyczących się odmian, które uczynić wypada bądź w prawodawſtwie cywilném, bądź w prawodawſtwie kryminalném, bądź téż w syſtemacie menniczym.

Artykuł 22.

Proiekta do Praw ułożone w Radzie Stanu, będą przesyłane Głównemu Seymowi za rozkazem Króla, uchwalone od Izby Poselskiéy sekretném kreskowaniem i większością kresek, a potém podane pod sankcyą Senatu.

TYTUŁ V.
o Senacie.
Artykuł 23.

Senat składa się z ośmnastu członków, to jeſt:
Sześciu Biskupów.
Sześciu Woiewodów.
Sześciu Kasztelanów.

Artykuł 24.

Woiewodów i Kasztelanów Król mianuie, Biskupów Król mianuie, a Stolica Święta inſtytucyą daie.

Artykuł 25.

W Senacie prezyduie ieden z iego członków mianowany na to od Króla.

Artykuł 26.

Urzędowania Senatorów są dożywotne.

Artykuł 27.

Proiekta do Praw uchwalone w Izbie Poselskiéy, ſtosownie do tego, co się niżéy powie, przesyłaią się do Sankcyi Senatu.

Artykuł 28.

Senat potwierdza Prawo, wyiąwszy w przypadkach naſtępujących:
1)Jeżeli prawo uchwalone nie było podług formalności przepisanych Konstytucyą, lub ieżeli obrady zdarzonym gwałtem iakim zamieszane zoſtały.
2)Jeżeli mu wiadomo, że Prawo nie było przyięte większością głosów.
3)Jeżeli Senat uznaie, że Prawo jeſt przeciwne albo bezpieczeńſtwu kraiu, albo przepisom niniéyszey Uſtawy Konſtytucyynéy.

Artykuł 29.

W przypadku, gdyby dla iednéy z powyższych pobudek, odmowił Senat sankcyi prawu iakiemu; tenże Senat nadaie Królowi (przez uchwałę wyszczególniaiącą powody) potrzebną moc do uchylenia uchwały Poselskiéy.

Artykuł 30.

Kiedy odmówienie sankcyi ze ſtrony Senatu, gruntuie się na iednym z dwóch pierwszych przypadków w artykule 28 wytkniętych; na ów czas Król po wysłuchaniu Rady Stanu może nakazać odesłanie Proiektu Prawa do Izby Poselskiéy z zaleceniem, ażeby porządnie postępowała. Jeżeliby zaś tenże sam nieład zoſtał ponowiony, bądź w porządku zgromadzenia, bądź w formalnościach obradom przepisanych, Izba Poselska tém samém ieſt rozpuszczona, i Król nakazuie nowe wybory.

Artykuł 31.

W przypadku rozwiązania Izby Poselskiéy, Prawo tyczące się przychodów Skarbowych zoſtanie przedłużone na rok ieden, a prawa cywilne lub kryminalne, maią mieć moc swoię bez żadnego określenia i zmiany.

Artykuł 32.

Gdy Senat odwmówił sankcyi Prawu; moze równie Król i we wszyſtkich przypadkach, mianować nowych Senatorów, i podesłać potem Prawo do Senatu.
Z tém wszyſtkiém Senat nie będzie mógł bydź złożonym z więcéy iak sześciu Biskupów, dwunaſtu Woiewodów i dwunaſtu Kasztelanów.

Artykuł 33.

Gdy Król uzył prawa nadanego artykułem poprzedzaiącym, na ów czas mieysca wakuiące w Senacie między Woiewodami i Kasztelanami, dopóty nie będą osadzone, póki Senat nie zmnieyszy się do liczby 23cim artykułem oznaczonéy.

Artykuł 34.
Skoro Senat potwierdził Prawo, lub Król pomimo pobudek uchwały Senatu, nakazał ie ogłosić, proiekt ten ſtaie się Prawm natychmiaſt obowięzującym.
TYTUŁ VI.
o Izbie Poselskiéy.
Artykuł 35.

Izba Poselska składa się:
1).Z sześciudziesiąt Posłów mianowanych na Seymikach, czli zgromadzeniach Szlachty każdego Powiatu, licząc po iednym z Powiatu.
Posłowie powinni mieć naymniéy 24 lat skończonych, bydź w zupełném uzywaniu praw swoich, lub bydź usamowolnionemi.
2).Ze czterdzieſtu Deputowanych od Gminów.

Artykuł 36.

Cały kray Xięſtwa Warszawskiego dzieli się na czterdzieści zgromadzeń gminnych, to ieſt: ośm w mieście Warszawie, 32 na resztę kraiu.

Artykuł 37.

Każde zgromadzenie gminne, powinno liczyć sobie przynaymniéy 600 Obywatelów maiących prawo głosowania.

Artykuł 38.

Członki Izby Poselskiéy zoſtaią wciąż na urzędzie lat dziewięć. Odnawiają się w trzeciéy części co lat trzy.
A zatém i to na pierwszy raz, trzecia część członków Izby Poselskiéy zoſtanie na urzędzie tylko przez trzy lata, a druga trzecia część przez lat sześć. Liſta wychodzących członków w tych dwóch epokach, przez los się uſtanowi.

Artykuł 39.

W Izbie Poselskiéy prezyduie Marszałek, wybrany z jéy łona, a od Króla mianowany.

Artykuł 40.

Każdego Seymu, też Izba mianuie większością sekretnych kresek trzy Kommissye, składające się każda z pięciu członków, to iest:
Kommissyą przychodów Skarbowych,
Kommissyą Prawodawſtwa cywilnego,
Kommissyą Prawodawſtwa kryminalnego.
Marszałek prezyduiący w Izbie Poselskiéy, donosi przez poselſtwo Radzie Stanu, o mianowaniu rzeczonych Kommissyy.

Artykuł 42.

Gdy Rada Stanu Proiekt do Prawa ułoży, uwiadomia o tém Kommissyą, któréy się tycze przedmiot Prawa, przez Miniſtra tego wydziału, do którego się tenże przedmiot ściąga, i za pośrednictwem Referendarzów przydanych do Rady Stanu. Jeżeli Kommissya ma iakie uwagi do przełożenia względem proiektu do Prawa, zgromadza się u tegoż Miniſtra. Referendarze, którym polecone było doniesienie o Proiekcie do Prawa, przypuszczeni są do tych konferencyy.

Artykuł 43.

Jeżęli Kommissya obſtaie przy swoich uwagach, i żąda określenia w Proiekcie do Prawa, Miniſter donosi o tém Radzie Stanu.

Rada Stanu możę przypuścić członki Kommissyi do rozstrząsania w gronie swoiém szczegółów proiektu do Prawa, które zdawały się potrzebować określenia.

Artykuł 44.

Rda Stanu powsiąwszy wiadomość o uwagach Kommissyi, bądź z doniesienia Miniſtram bądź przez roztrząśnięnie w jéy zgromadzeniu zaszłe, ſtanowi oſtatecznie opis Proiektu do Prawa, który przesyła do Izby Poselskiéy, aby o nim ſtanowiono.

Artykuł 45.

Członki Rady Stanu są tém samém członkami Izby Poselskiéy; zasiadają w niéy, i maią głos ſtanowczy.

Artykuł 45.

Członki tylko Rady Stanu, i Członki Kommissyi Poselskiéy, maią prawo mówienia w Izbie, bądź w przypadku zgodności Rady i Kommissyi, względem proiektu do Prawa, końcem dobitnieyszego wyſtawienia pozytków iego; bądź w przypadku rozróżnienia zdań, końcem iawnieyszego okazania lub zbiiania nieprzyzwoitości onegoż.
Żaden inn członek nie może zabierać głosu względem Proiektu do Prawa.

Artykuł 47.

Członki Kommissyi mogą oświadczyć zdanie swoie osobiſte, względem Proiektu do Prawa, a to, bądź gdy z większością zdań w Kommissyi, bądź gdy z mnieyszością trzymali.

Przeciwnie zaś, Członki Rady Stanu, mogą tylko mówić za Proiektem do Prawa ułożonym w Radzie.

Artykuł 48.

Gdy Marszałek prezyduiący w Izbie Poselskiéy uzna, iż rzecz dosyć ieſt wyiaśnioną, może koniec uczynić roztrząsaniu i podać Proiekt do prawa do kreskowania.
Izba kreskuie sekretnie, i ſtanowi proſtą większością krések.

Artykuł 49.
Gdy prawo przeydzie, Izba Poselska przesyła ie zaraz do Senatu.
TYTUŁ VII.
o Seymikach i Zgromadzeniach Gminnych.
Artykuł 50.

Seymiki czyli zgromadzenia powiatowe, składaią się z Szlachty Powiatu.

Artykuł 51.

Zgromadzenia Gminne składają się z Obywatelów właścicielów nieszlachty, i innych Obywatelów mających Prawo wchodzenia do nich, iako się niżéy powié.

Artykuł 52.

Seymiki i Zgromadzenia gminne Król zwołuie. Liſty zwołuiące oznaczą mieysce, dzień w którym się zgromadzić, czynnosci do których przyſtąpić, i cas jak długo trwać maią.

Artykuł 53.

Nikt nie moze być przypuszczonym do dawania głosu, kto nie ma 21 lat skończonych, kto nie ieſt w zupełném używaniu Praw swoich, albo nie ieſt usamowolnionym. Usamowolnienie może odtąd naſtępować w 21szym roku skończonym, bez względu na wszelkie inne przeciwne temu prawa i zwyczie.

Artykuł 54.

Każdy Seymik, czyli Zgromadzenie powiatowe, mianuie Posła, i podaie Kandydatów do Rad Departamentowych i Powiatowych, tudzież do Sądów Pokoiu.

Artykuł 55.

Na Seymikach prezyduie Marszałek mianowany przez Króla.

Artykuł 56.

Seymiki te rozłożone są na 10 oddziałów; każdy oddział składa się z Powiatów przedzielonych iednym lub kilką Powiatami. Dwa oddziały nie mogą bydź w jednymże czasie zwołane.

Artykuł 57.

Deputowanych z Gmin wybieraią zgromadzenia gminne. Podaią także podwóyną liſtę Kandydatów do Rad municypalnych.

Artykuł 58.

Maią Prawo głosowania na zgromadzeniach gminnych:
1)Każdy Obywatel właściciel nieszlachcic;
2)Każdy rękodzielnik i przełożony nad czeladzią warsztatową, każdy kupiec maiący własny swóy zapas w sklepie, lub magazynie, wartości 10,000 złotych Polskich;
3)Wszyscy Plebani i Wikaryusze;
4)Każdy Artyſta i Obywatel znakomity z talentów, wiadomości, lub z przysług uczynionych, bądź handlowi, bądź kunsztom;
5)Każdy Podoficer i Żołnierz, który będąc ranny, lub odbywszy kilka kampaniy, otrzymał uwolnienie od służby; 6)Każdy Podoficer i Żołnierz, czynnie w służbie będący, który za dobre sprawowanie się otrzymał ozdobę honorową;
7)Oficerowie wszelkiego ſtopnia;
Rzeczeni Oficerowi, Podofficerowie i Żołnierze w rzeczywiſtej czynnie zoſtaiący słuzbie, którzyby byli na załodze w mieście, gdzie się Zgromadzenie gminne odbywa, nie będą mogli uzywać w tym tylko przypadku, prawa dozwolonego ninieyszym artykułem.

Artykuł 59.

Liſtę głosujacych właścicielów ułoży Municypalność, a zaświadczą Poborcy podatków.
Liſtę Plebanów i Wikaryuszów ułoży Prefekt, podpisze Minister Wewnętrzny.
Liſtę Officerów, Pdofficerów i Żołnierzy; wyrażonych w powyzszym artykule, ułoży Prefekt, a podpisze Minister Woyny.
Liſtę rękodzielników i przełożonych nad czeladzią warsztatową, tudzież kupców; maiących swóy własny zapas w sklepie, magazyn lub fabrykę, wynoszące 10,000 Zł: Pol: i liſtę Obywatelów znakomitych talentami, wiadomościami i przysługami uczynionemi, bądź umieiętnościom, kunsztom, bądź handlowi, ułoży Prefekt, a zatwierdzi corocznie Senat. Obywatele znayduiący się w ostatnim z wyż rzeczonych przypadków, mogą podawać proſto do Senatu prośby swoie, z dowodami wspieraiącemi ich żądania.

Artykuł 60.

Senat w każdym przypadku, gdzieby miał powód do mniemania, iż się w ułożenie list wcisnęło iakie naduzycie, może nakazać ułożenie innych.

Artykuł 61.

Zgromadzenia gminne nie mogą bydź zwołane w iednymze czasie w całym Powiecie, lecz będzie zawsze ośmiodniowa przerwa między zebraniem się każdego z nich, wyiąwszy iednak Zgromadzenia Miaſta Warszawy, które mogą bydź w jednymże czasie, po dwa tylko razem zwołane.

Artykuł 62.

Na Zgromadzeniach gminnych prezyduie Obywatel mianowany od Króla.

Artykuł 63.

Żadne roztrząsanie, iakiéykolwiek bądź natury, żadne uchwalanie próśb lub przłożeń nie będzie miało mieysca na Seymikach i Zgromadzeniach gminnych.
Trudnić się tylko powinno wyborem, bądź Deputowanych, bądź Kandydatów, których liczba, iak się rzekło wyżéy, poprzedniczo ieſt oznaczona przez liſty okolne zwołuiące.

TYTUŁ VIII.
Podział Kraiu i Administracya.
Artykuł 64.

Kray zoſtaie podzielony na sześć Departamentów.

Artykuł 65.

Adminiſtracya każdego Departamentu ieſt przy Prefekcie.
W każdym Departamencie ieſt Rada interesów spornych, składaiąca się naymniey z 3ch Członków, a naywięcéy z 5ciu, i ogólna Rada Departamentowa, składaiąca się naymniéy z 16tu członków, a naywięcéy z 24.

Artykuł 66.

Adminiſtracya w Powiatach, będzie przy Pod-prefektach.
W każdym Powiecie ieſt Rada Powiatowa, składaiąca się naymniéy z 9ciu członków; a naywięcéy z 12stu.

Artykuł 67.

W kazdéy Municypalności Adminiſtracya będzie przy Burmistrzu, czyli Prezydencie.
Będzie w każdéy Municypalności Rada Municypalna, składaiąca się z 10ciu członków, gdie iest 2500 mieszkańców, lub mniéy; z 20stu, gdzie iest 5000 mieszkańców, lub mniéy; z 30stu w Miastach, gdzie ludność przechodzi 5000 mieszkańców.

Artykuł 68.

Prefektów, Radców Prefektur, Podprefektów i Burmiſtrzów, mianuie Król bez poprzedzaiącego sobie przedſtawienia.
Członki Rad Departamentowych i Rad Powiatowych mianuie Król z podwóynéy listy kandydatów, podanéy sobie od Seymików Powiatowych. Odnawiaią się przez połowę co lat dwa.
Członki Rad Municypalnych mianuie Król z podwóynéy liſty kandydatów podanych od Zgromadzeń gminnych. Odnawiaią się przez połowę co lat dwa.
Rady Departamentowe, Powiatowe i Municypalne, mianuią Prezydenta z pośrzód siebie wybranego.

TYTUŁ IX.
Porządek Sądowy.
Artykuł 49.
Kodex Napoleona, będzie Prawem Cywilném Xięstwa Warszawskiego.
Artykuł 70.

Poſtępowanie Sądowe ieſt publiczne w rzeczy cywilnéy i kryminalnéy.

Artykuł 71.

W każdym Powiecie będzie ieden Sąd Pokoiu;
W każdym Departamencie ieden Trybunał Cywilny piérwszéy inſtancyi;
Na dwa Departamenta ieden sąd Sprawiedliwości kryminalnéy;
Na całe Xięſtwo Warszawskie, ieden tylko Sąd Odzewny (Apellacyyny)

Artykuł 72.

Rada Stanu, do któréy przyłączeni są czteréy Referendarze mianowani przez Króla, odbywa obowiązki Sądu kassacyynego.

Artykuł 73.

Sędziów pokoiu mianuie Król z potróynéy liſty kandydatów, podanych od Seymików powiatowych. Odnawiaią się w trzeciéy części co dwa lata.

Artykuł 74.

Porządek Sądowy ieſt niepodległy.

Artykuł 75.

Sędziów Trybunałów pierwszéy inſtancyi, Sądów kryminalnych i Sądu Odzewnego (Apellacyynego) Król mianiue dożywotnie.

Artykuł 76.

Sąd Odzewny na doniesienie bądź Prokuratora Królewskiego, bądź iednego z Prezesów, może żądać od Króla złożenia Sędziego w Trybunale piérwszéy inſtancyi, lub w Sądzie kryminalnym, którego mieni bydź winnym przeſtępnego sprawowania obowiązków.

Złożenia Sędziego Sądu Odzewnego, może żądać Rada Stanu, iako sprawuiąca obowiązki Sądu kassacyinego;
W tych tylko przypadkach, Król może dadź wyrok na złożenie Sędziego.

Artykuł 77.

Wyroki Sądów i trybunałów, wychodzą w Imieniu Króla.

Artykuł 78.

Prawo łaski służy Królowi; on tylko może darować lub zwolnić karę.

TYTUŁ X.
o Sile Zbroynéy.
Artykuł 79.

Siła zbroyna składać się będzie ze 30,000 ludzi wszelkiego rodzaiu żółnierza, obecnego pod bronią, nie licząc w to Gwardyy Narodowych.

Artykuł 80.
Król może przyzwać do Saxonii, część woyska Xięſtwa Warszawskiego, zastępuiąc ią równą liczbą woyska Saskiego.
Artykuł 81.

W przypadku, gdyby okoliczności wymagały, ażeby oprócz woyska Xięſtwa Warszawskiego, posłał Król do tego Xięſtwa inne korpusy woyska Saskiego, żaden inny podatek i ciężar publiczny, nie będzie mógł bydź z tego powodu nałożony, prócz tego iakiby był upoważniony prawem przechodów Skarbowych.

TYTUŁ XI.
Urządzenia ogólne.
Artykuł 82.

Wszscy urzędnicy niedozywotni, nawet i Vice-Król, mogą być według woli Króla złożeni, prócz Posłów.

Artykuł 83.

Nikt nie może sprawować urzędów, bądź duchownych, bądź cywilnych, bądź też sądowych, kto nie ieſt Obywatelem Xięſtwa Warszawskiego.

Artykuł 84.

Wszyſtkie Akta Rządowe, prawodawcze, adminiſtracyyne i sądowe, pisane będą w ięzyku narodowym.

Artykuł 85.

Ordery cywilne i woyskowe, będące dawniéy w Polszce utrzymuią się; a Król ieſt naczelnikiem tych orderów.

Artykuł 86.

Niniéysza Ustawa Konſtytucyyna, będzie dopełnianą urządzeniami wychodzącemi od Króla, a roztrząsanemi w iego Radzie Stanu.

Artykuł 87.

Prawa i urządzenia adminiſtracyi publicznéy będą ogłoszone w Dzienniku Praw, i aby obowięzywały, nie potrzebuią innéy formy ogłoszenia.

TYTUŁ XII.
Urządzenia przemiiaiące.
Artykuł 88.

Podatki iakie są teraz, będą wybierane aż do 1go Stycznia 1809.

Artykuł 89.

Nic nie będzie odmienioném, co do teraźniéyszéy liczby i organizacyi woysk dotąd, aż póki w téy mierze pierwszy zwłany Seym główny nie poſtanowi.

NAPOLEON, Cesarz Francuzów, Król Włoski, Protektor Konfederacyi Reńskiéy. Potwierdziliśmy i potwierdzamy powyższą Uſtawę Konſtytcyyną podaną Nam w ſkutku 5go artykułu traktatu zawartego w Tylży, a którą My uważamy za zdolną dopełnić Nasze obowięzanie się względem ludów Warszawy i Wielkiéy-Polski, godząc oraz ich swobody i przywileie z spokoynością Pańſtw ościennych.
Działo się w Pałacu Królewskim w Dreznie dnia 22 lipca 1807.
podpisano: NAPOLEON.
przez Cesarza
Minister Sekretarz Stanu
podpisano: Hugo B. Maret.
Zgodno z Oryginałem:
podpisano: Hugo B. Maret.
Zgodno z urzędową kopiią:
Ignacy Sobolewski.
Sekrétarz Rady Stanu.
W oryginale po oſtatnim Artykule Konſtytucyi, umieszczone są

Członki Kommissyi Rządzącéy.

podpisano: Stanisław Małachowski Prezes:
Ludwik Gutakowski Kom:Rząd:
Stanisław Hrabia Potocki Komm:
Józef Wybicki.
Xawery Hrabia Działyński Komm:
Piotr Hrabia Bieliński.
Walenty Sobolewski.
Jan Łuszczewski Sekretarz Gener:

STATUT CONSTIUTUTIONNEL
DU DUCHÉ de VARSOVIE.

TITRE I.
Article 1.

La réligion catholique, apoſtolique et romaine est la réligion de l'Etat.

Article 2.

Tous les cultes sont libres et publics.

Article 3.

Le Duché de Varsovie sera divisé en Six diocéses; il y aura un Archévéché et cinq évéchés.

Article 4.

L'esclavage est aboli. Tous les citoyens sont égaux devant la loi; l'état des personnes est sous la protection des tribunaux.

TITRE II.
du Gouvernement.
Article 5.

La Couronne ducale de Varsovie est héreditaire dans la personne du Roi de Saxe, Ses descendans, heritiers et Successeurs, suivant l'ordre de succession établi dans la Maison de Saxe.

Article 6.

Le Gouvernement réside dans le personne du Roi.
Il excerse dans toute sa plenitude les fonctions du pouvoir exécutif.
Il a l'initiative des loix.

Article 7.

Le Roi peut déléguer à un Vice-Roi la portion se Son autorité, qu'il ne jugera pas à propos d'exercer immédiatement.

Article 8.

Si le Roi ne juge pas à propos de nommer un Vice-Roi, il nomme un Président du Conseil des Miniſtres.
Dans ce cas, les affaires des différens ministéres sont discutés dans ce Conseil, pour être présentés à l'approbation du Roi.

Article 9.

Le Roi convoque, proroge et ajourne l'assemblée de la Diéte générale.
Il covoque également les diétines ou assemblées de districts et les assblées communales.

Il préside le Sénat, lorsqu'il le juge convenable.
Article 10.

les biens de la couronne ducale consistent 1. dans un révenu annuel de Sept millions des florins de Pologne, moitié en terres ou domaines royaux, moitié en une affectation sur le trésor public; 2. dans le palais royal de Varsovie et la Palais de Saxe.

TITRE III.
des Ministres et du Conseil d'Etat.
Article 11.

Le Miniſtére est composé comme il suit:
un Ministre de la justice.
un Miniſtre de l'interieur et des cultes.
un Ministre de la guerre.
un Miniſtre de finance et du trésor.
un Miniſtre de la Police.
un Miniſtre Sécrétaire d'Etat.
Les Ministres sont responsables.

Article 12.

Lorsque le Roi a jugé à propos de transmettre à un Vice-Roi la portion de Son autórité, qu'il ne s'est pas immédiatement reservée, les Miniſtres travaillent chacun séparement avec le Vice-Roi.

Article 13.

Lorsque le Roi n'a pas nommé de ViceRoi, les Ministres se réunissent en Conseil des Ministres, conformenient à ce qui a été dit cidessus Article 8.

Article 14.

Les Conseil d'Etat se compose des Miniſtres.
Il se réunit sous le presidence du Roi ou du Vice-Roi, ou du président nommé par le Roi.

Article 15.

Le Conseil d'Etat discute, rédige et arréte les projets de loix ou les réglemens d'administration publique, qui sont proposés par chaque ministre pour les objets relatifs a leurs départamens respectifs.

Article 16.

Quatre maitres de requêtes sont attachés au Conseil d'Etat, soit pour l'instruction des affaires adminiſtratives et de celles dans lesquelles le Conseil prononce comme Cour de cassation, soit pout la communication du Conseil avec les Commissions de la Chambre des Nonces.

Article 17.
Le Conseil d'Etat connait des conflits de jurisdictions entre les corps adminiſtratifs et les corps judiciaires, du contentieux de l'administration et de la mise en jugmnet des Agens de l'Administration publique.
Article 18.

Les décisions, projets de loi, décrets et réglemens discutés au Conseil d'Etat sont soumis à l'approbation du Roi.

TITRE IV.
de la Diéte Générale.
Article 19.

La diéte générale est composée de deux Chambres, savoir: la 1ére Chambre ou Chambre du Sénat; la 2de Chambre, ou Chambre des Noces.

Article 20.

La diéte générale se réunit tous les deux ans â Varsovie, â l'époque fixée par l'acte de convocation émagé du Roi.
Sa session ne dure pas plus de quinze jours.

Article 21.

Ses attributions consistent dans la delibération de la loi des impositions ou loi des finances, et des loix relatives aux changemens à faire, soit à la législation civile, soit au sisteme monnétaire.

Article 22.

Les projets de lois rédigés an Conseil d'etat sout transmis à la diéte générale per ordre du Roi, délibérés à la Chambre des Nonces au scrutin secret à la pluralité des suffrages, et présentés à la sanction du Sénat.

TITRE V.
du Sénat
Article 23.

Le Sénat est composé de dixhuit membres, savoir: Six éveques,
Six palatins,
Six castellans.

Article 24.

Les Palatins et les Castellans sont nommés par le Roi. Les Evéques sont nommés par le Roi et institués par la S. Siége.

Article 25.

Le Sénat eſt présidé par un de ses mebres, nominé à cet effet par le Roi.

Article 26.

les fonctions de sénateurs sont à vie.

Article 27.

les projets de lois délibérés à la Chambre des Nonces conformént à ce qui est dit ciaprés, sont transmis à la sanction du Sénat.

Article 28.

Le Sénat donne son approbation à la loi, si ce n'est dans les cas ci-aprés:
1). Lorsque la loi n'a pas été délibérée dans les formés préscrites par la Conſtitution; ou que la délibération aura été troublée par des actes de violence.
2). Lorsqu'il eſt a sa connaissance, que la loi n'a pas été adoptée par la majorité des voix;
3). Lorsque le Sénat juge que lal loi eſt contraire ou a la sureté de l'état, ou aux dispsitions du présent Statut constitutionel.

Article 29.

Dans le cas, ou, par un des motifs cidessus; le Sénat a refusé la sanction a une loi; il investit le Roi par une delibération motivée, de l'aautorité nécessaire pour anuller la delibération des Nonces.

Article 30.

Lorsque'le réfus du Sénat est motivé par l'un des deux prémiers cas prévus par l'article 28; le Roi aprés avoir entendu le Conseil d'état, peut ordonner le renvoi do projet de loi à la Chambre des Nonces avec injunction de procéder avec régularité. Si les mémes desordres se renouvellent soit dans la tenne de l'Assemblée, soit dans les formes se la déliberation, la Chambre des Nonces est par cela méme disroute, et le Roi ordonne de nouvelles élections.

Article 31.

Le cas de la dissolution de la Chambre des Nonces arrivant, la loi de finances est prorogéepour une année, et les lois civiles ou criminelles continuent à être exécutées sans modification ni changement.

Article 32.

Lorsque le Sénat a réfusé sa sanction â une loi, le Roi peut égalment, et dans tous les cas, nommer de nouveaux Sénateurs, et renvoyer ensuite la loi au Sénat.
Néanmoins le Sénat ne peu se trouves composé de plus de six évéques, douze Paltins et douze Castellans.

Article 33.

Lorsque le Roi a usé du droit établi par l'article ci-dessus, les places qui viennent à vaquer dans le Sénat permi les Paltins et les Castellans, ne sont pas rempliés jusqu'a ce que le Sénat soit réduit au nobre fixé par l'article 23.

Article 33.
Lorque le Sénat a donné son approbation à une loi, ou que le Roi, non obſiant les motifs de la délibération du Sénat, en a ordonné la promulgation, ce projet est delcaré loi et immédiatement obligatoire.
TITRE VI.
de la Chambre des Nonces.
Article 35.

La Chambre des Nonces est composée:
1). de Soixante Nonces nommes par les ditines ou assemblées des nobles de chaque district, à raison d'un Nonce par diſtict.
Les Nonces doivent avoir au moins vingt quatre ans accomplis, jouir de leurs droits, ou être émancipés.
2). De quarante députés des Communes.

Article 36.

Tout le territoire du Duche de Varsovie est partagé en quarante Assmblées communales; savoir 8 pour la ville de Varsovie, et 32 pour le reste du terrtoire.

Article 37.

Chaque assemblée communale doit comprendre au moins, six cents citoyens ayant droit de voter.

Article 38.

Les membres de la Chambre des Nonces resent en fonctions pendant neuf ans. il sont renouvellés tiers tous les trois ans.
En conséquences, et pur la prémiére fois seulement, un tiers des membres de la Chambre des Nonces ne restera en fonctions que pendant trois ans, et un autre tiers pendant six ans.
La liste des membres sortant â ces deux époques sera formée par le sort.

Article 39.

La Chambre des Nonces est présidée par un Maréchal, choisi dans son sein et nommé par le Roi.

Article 40.

La Chambre des Nonces délibére sur les projets de lois, qui sont ensuite transmis à la scnction du Sénat.

Article 41.

Elle nomme à chaque Session, au scrutin secret et à la majorité des suffrages, trois commissions, composées chacune de cinq membres: savoir:
Commission des finances,
Commission de Législation civile,
Commission de Législation criminelle.
Le maréchal président de la Chambre des Nonces, donne communication su Conseil d'Etat, par un message, de la nomination des dites Commissions.

Article 42.

Losqu'un projet de loi a été rédigé au Conseil d'état, il en est donné communication à la ommission que l'objet de la loi concerne, par le miniſtre du département; au quel cet objet est rélatif, et pas l'intermédiarire des maitres des requêtes attachés au Conseil d'Etat.
Si la Commission a des observations à faire sur le projet de loi, elle se réunit chez le dit Miniſtre. Les maitres de requêtes, chargés de la communication du projet de loi, sout admis à ces conférences.

Article 43.

Si la Commission persiſte daps ses observations et demande des modifications au projet de loi, il en est fait rapprot par le Ministre au Conseil d'Etat.
Le Conseil d'Etat peut admettre les membres de la Commssion à discuter dans son sein les dispositions du projet de loi, qui ont paru susceptibles de modification.

Article 44.

Le Conseil d'Etat ayant pris connaissance des observations de la Commission, soit par le rapport du Miniſtre, soit par la discussion, qui aura eu lieu dans son sein, arrête définitivement la réduction du projet de loi, qui est transmis à la chambre des Nonces pour y être délibéré.

Article 45.

Les membres du Conseil d'Etat sont membres nés de la Chambre des Nonces. Ilsont séance et voix délibérative.

Article 46.

Les membres du Conseil d'Etat et les membres de la Commission des Nonces ont seuls le droit de porter la parloe dans et la Commission dans le cas, oú le Conseil et la Commission son d'accord sur le projet de loi, pour en faire ressortir les avantages, soit, en cas de dissentiment, pour en rélever ou combattre les inconvéniens.
Aucun sutre membre ne peut prendre la parole sue le projet de loi.

Article 47.

Les membres de la Commission peuvent manifeſter leur opinion individuelle sur le projet de loi, soit qu'ils ayent été de l'avis de la majorité de la Commission, soit que leur opinion ait été celle de la minorité.
Les membres du Conseil d'Etat an contraire ne peuvent parler qu'en faveur du projet de loi arrêté au Conseil.

Article 48.

Lorsque le Maréchal président de la Chambre des Nonces juge, que la matiére est assez éclaircie, il peut fermer la discussion et mettre le projet de loi en délibération.
La Chambre délibére au scrutin sécret et à la majorité absolue des suffrages.

Article 49.
Le loi ayant été délibérée, la Chambre des Nonces la transnient anssitót au Sénat.
TITRE VII.
des Dietines et Assebmlées communales.
Article 50.

Les diétines ou Assemblées des Districts sont composées des nobles du district.

Article 51.

Les Assemblées communales sont composées des citoyens propriétaires non nobles et des autres citoyens, qui auront droint d'en faire partie, comme il sera dit ci-aprés.

Article 52.

Les diétines et les Assemblées communales sout convoquées par le Roi. Le lieu. le jour de leur réunion, les operations, aux quelles elles doivent proceder, et la durée de leur Session sont exprimés dans les lettres de convocation.

Article 53.

Nul ne peut être admis à voter, s;il n'est àgé de vingt et un ans accomplis, s'il ne jouit de ses droits, ou n'est émancipé. L'emancipation pourra désormais avoir lieu à vingt et us ans, non-obstat toutes lois et usages contraires.

Article 54.

Chaque diétine ou assemblée de district nomme un Nonce et présente des Candidats pour les conseils de département et de districts et pour les Juſtices de paix.

Article 55.

Elles sont présidées par un Maréchal nommé par le Roi.

Article 56.

Elles sont divisées en dix Séries; chaque Série est composée de diſtricts séparés les uns des autres par le territoire d'un ou plusieurs districts. Deux Séries ne peuvent être convoquées en méme tems.

Article 57.

Les députés de Communes sont nommés par les assemblées communales. Elles présentent une liste double de candidats pour les Conseils municipaux.

Article 58.

Ont droit de voter dans les Assemblées communales:
1). Tout citoyen propriétaire non-noble;
2). Tout fabricant et chef d'attélier, tout marchand ayant un fonds de boutique ou magazin équivalent à un capital de dix mille florins de Pologne;
3). Tous les curés et vicaires;
4). Tout artiſte et citoyen distingué par ses-talens, ses connaissances, ou par des services rendus soit au commerce, soit aux arts;
5). Tout Sous Officier et Soldat, qui ayant recu des blessures, ou fait plusieurs campagnes, aurait obtenu sa retraite;
6). Tout Sons-Officier on Soldat en activité de service ayant obtenu des diſtinctioris pour sa bonue conduite;
7). Les Officiéres de tout grade;
Les dits Officiers, Sous Officiers et Soldats actuellement en activité de service, qui se trouveraient en garnison dans la ville; oú l'assemblée communale serait réunie, ne pourraient jouir, dans ce cas séulement, du droit accordé par le présent article.

Article 59.

La liste do votans propriétaires est dressée par la municipalité et certifiée par les receveurs des contributions.;
Celle des currés et vicaires est dréssée par le Préfet et viseé par le Miniſtre de l'interieur;
Celle des Officers, Sous Officers, Soldats désignés dans l'article ci-dessus, est dressée par le Préfet et visée par le Ministre de la guerre.
Celle des fabricants et chefs d'attelier et des marchauds ayant un fonds de boutique, magasin ou établissement de fabrique d'un capital de dix mille florins de Pologne, et celles de citoyens diſtignés par leurs talens, leurs connaisances et des services rendus, soit aux sciences, aux arts, soit au commerce, sont dréssées par le Préfet at arrétées chaque année par le Sénat.
Les citoyens, qui se trouvent dans le dernier des cas enoncés ci-dessus, peuvent adresser directement leur pétition su Sénat avec les pieces justificatives de leurs demandes.

Article 60

Le Sénat dans tous les cas, oú il a lieu de soupconner des abus dans la formation des liſtes, peut ordonner, qu'il en soit formé de nouvelles.

Article 61

Les assembées communales ne peuvént être convoquées eu même tems dans toute l'étendue d'un district. Il y surs toujours un intervalle de huit jours entre la réunion de chacune d'elles, à l'exception méanmoins de celles de la ville de Varsovie qui peuvent être convoquées en même tems au nombre de deux seulemnt.

Article 62

Les assemblées communales sont présidées par un citoyen nommé par le Roi.

Article 63

Il ne peut y avoir lieu dans les diétines et dans les assemblées communales à sucune discussion, de quelque nature qu'elle puisse être, à aucune délibération de pétition ou de remontrance.
Elles ne doivent s'occuper que de l'élection, soit des députés, soit des candidats, dont le nombre est designé d'avance, comme il est dit ci-dessus, par les lettres de Convocation.

TITRE VIII.
Division du territoire et Administration.
Article 64.

Le territoirie demeure divisé en six départements.

Article 65.

Chaque département est adminiſtré par un Préfet.
Il y a dans chaque département un Conseil des affaires contentieuses, composé de trois membres au moins, et de cinq au plus, et un Conseil général de département composé de seiz membres au moins, et de vingt quatre au plus.

Article 66.

Les districts sont administrés par un Sous-Préfet.
Il y a dans chaque district un Conseil de district, composé de neuf membres au moins, et de douze au plus.

Article 67.

Chaque municipalité est administrée par un maire ou Président.
Il y a dans chaque municipalité un Conseil municipal, composé de dix membres pour 2,500 habitans et au dessous; de vingt pour 5,000 habitans et au dessous; et de trente pour les villes dont la population excéde 5,000 habitans.

Article 63.

Les Préfets, Conseillers de Préfecture, Sous-Prefets et maires, sont nommés par le Roi sans présentation préalable.
Les membres des Conseils de département et des Conseils de distric sont nommés par le Roi sur une liste double de candidats, présentée par les diétines de diſtrict, il sont renouvellés par oitié tous les deux ans.
Les membres des Conseil municipaux sont nommés par le Roi sur une liſte double de Candidats, présentés par les assemblées communales. Ils sont renouvellés par mointié tous les deux ans.
Les Conseils de département et de district et les Conseils municipaux nomment un Président choisi dans leur sein.

TITRE IX.
Ordre judiciaire.
Article 69.
Le code Napoleon formera la loi civile du Duché de Varsovie.
Article 70.

La procédure est publique en matiére civile et criminelle.

Article 71.

Il y a une justice de paix par district;
Un tribunal civil de prémiére instance par département;
Une cour de juſtice criminelle par deux départemens;
Une seule cour d'appel pour tout le Duché de Varsovie.

Article 72.

Le Conseil d'Etat, auquel seront réunie qutre misitres des requêtes, nommés par le Roi, fait les fonctions de Cour de Cassation.

Article 73.

Les juges de paix sont nommés par le Roi sur une liſte triple de candidats présentés par les diétines de district. Ils sout renouvellés par tiers tous les deux ans.

Article 74.

L'ordre judiciciaire est indépendant.

Article 75.

Les juges de tribunaux de prémiére instance, des Cours criminnelles et des Cours d'appel sont nommés per le Roi at à vie.

Article 76.

La Cour d'appel peut, soit sur la dénommiation du Procureur Royal, soit sur celle d'un des Présidens, demander au Roi la destitution d'un juge d'un tribunal de tére instance ou d'une Cour criminelle, qu'elle croit coupable de prévarication dans l'exercice de ses fonctions.
La destitution d'un Juge de la Cour d'appel pent être demandée par le Conseil d'Etat faisant les fonctions de Cour de cassation.
Dans ces cas seuls la destitution d'un Juge peut être pronauncée par le Roi.

Article 77

Les Jugemeos de Cours et des Tribunaux sont rendus su nom du Roi.

Article 78.

Le droit de faire grace appartient au Roi. Seul il peut reméttre ou commuer la peine.

TITRE X.
de la force armée.
Article 79.

La force armée sera composée de trente mille hommes de toute arme présente sous les armes, les gardes nationales non comprises.

Article 80.
Le Roi pourra appeller en Saxe une partie des troupes du Duché de Varsovie, en les saissant remplacer par un pareil nombre de toupes Saxonnes.
Article 81.

Dans le cas, oú les circonstances exigeraient, qu'independamment des troupes du Duché de Varsovie, le Roi envoyant sur le territoire de ce Duché d'autres corps de troupes Saxonnes, il ne pourrait être établi à cette occasion aucune sutre imposition ou charge publique, que celle, qui aurait été autorisée par la loi des finances.

TITRE XI.
Dispositions générales.
Article 82.

Les titulaires de toutes les charges et fonctions, qui ne sont point à vie, y compris la Vice-royauté, sont révocables, à la volonté du Roi, les Nonces exceptés.

Article 83.

Aucun individu, s'il n'est citoyen du Duché de Varsovie, ne peut être appellé à y remplir des fonctions, soit ecclésiaſtiques, soit civiles, soit judiciaires.

Article 84.

Tous les actes du Gouvernement, de la législation, de l'adminiſtration et des tribunaux sont écrits en langue nationale.

Article 85.

Les ordres civils et militaires precedemment existent en Polgne, sont maintenus. Le Roi est le chef de ces ordres.

Article 96.

Le présent Statut conſtitutionel sera complété par des réglemens émanés du Roi et disutés dan son Conseil d'Etat.

Article 87.

Les lois et réglemens d'adminiſtration publique seront publiés au bulletindes lois, et n'ont pas besoin d'autre forme de publication pour devenir obligatoires.

TITRE XII.
Dispositions transitoires.
Article 88.

Les impositions actuellment exiſtantes continueront á être percoes jusq'au 1ér Janvier 1809.

Article 89.

Il ne sera rien changé au nombre et à l'organisation actuellement exiſtant des troupes, jusq'à ce qu'il sit été ſtatué à cet égard par la prémiére Diéte générale, qui sera convoquée.

NAPOLEON, Empereur des Français, Roi d'italie, Protecteur de la Confédération du Rhin. Nous avons approuvé et approuvons le Statut constitutionel ci-dessus, Łqui nous a été présenté en exécution de l'article 5 du traité de Tilsit, et que Nous considérons comme propre à rmplir nos engagemens envers les peuples de Varsovie et de la grande Pologne, en conciliant leurs libertés et priviléges ave la tranquillité des états voisins.

Donné au Palais royal de Dresde, le 22 Julliet 1807
Signé: NAPOLÉON.
par l'Empereur
Le Ministre Sécretaire d'Etat
Signé: Hugues B. Maret.
Certifié conforme
Signé: Hugues B. Maret.
Certifié conforme
Ignace Sobolewski
Secretaire du Conseil d'Etat


Znak domeny publicznej
Tekst lub tłumaczenie polskie jest własnością publiczną (public domain), ponieważ prawa autorskie do niego wygasły (expired copyright).