Zielnik lekarski/25
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z25.png)
J. lub D. — Jedna z najpospolitszych roślin o łodydze pojedynczej lub rozgałęzionej, dorastającej do 35 cm wysokości. Liście: korzeniowe lancetowate, podłużnie klinowate, zatokowo wcinane lub ząbkowane; łodygowe — strzałkowate; najwyższe — całobrzegie. Kwiaty drobne, białe, tworzą na końcu każdej gałązki baldachy, w miarę zaś okwitania luźne grona. Strączki trójkątne, w górze płytko wycięte, odwrotnie sercowate. Nasiona liczne, tępe. Smak i zapach czosnkowate.
ROŚNIE przy drogach, po ugorach, pustkowiach, miedzach, polach, w ogrodach jako uciążliwy chwast.
UPRAWA: Lubi każdą glebę oprócz torfowisk i bagnisk. Rozmnaża się z nasion, sianych wprost w grunt, zasilony starym lub świeżym nawozem. Siew powinien być dokonany w kwietniu. Wymaga słonecznej wystawy. Żadnej specjalnej opieki nie potrzebuje.
KWITNIE od wiosny do zimy.
ZBIÓR od czasu ukazania się kwiatów, dopóki część nasion nie dojrzeje. Zbiera się całe ziele bez korzeni. Ścięte rośliny suszyć szybko, ale w cieniu.
SKŁADNIKI: Ostry gorzknik wyciągowy, olejek gorczyczny, nieco żywicy, wosku, tłuszczu, gumy, cukru; dużo soli: potas, sód, wapń, niedokwas żelaza, siarka. E. Bombelon znalazł w tobołkach alkaloid bursinę; prócz tego zawiera w znacznej ilości garbnik.
DZIAŁANIE: Ściągające, podniecające, moczopędne, czyści krew. Dzięki znacznej zawartości wapna powoduje zwapnienie kawern (jam) w płucach (dr Walser). Działa hemostatycznie przy krwotokach wewnętrznych.
UŻYTEK: Świeże, pogniecione liście tobołka stosowane są od dawna jako środek tamujący krwotoki płuc i macicy oraz zewnętrznie do okładów powstrzymujących krwawienie (np., z nosa). Tobołki według Biegańskiego można postawić na równi ze sporyszem (Secale cornutum), a wyżej od wielu leków sprowadzanych z zagranicy.
Wyciąg z tobołków, sporządzony ze świeżo wyciśniętego soku i spirytusu, w równych częściach, zaleca się przy cierpieniach dróg moczowych oraz kamieniach nerkowych (po 30 kropel 5 razy dziennie). Herbatę z tobołków zaleca się przy biegunce, reumatyzmie, nadmiernych, odpływach miesięcznych, zimnicy (febrze) i żółtaczce.
Herbatę przyrządza się w ten sposób, że bierze się garść ziela z kwieciem i nasiennymi strączkami na 3 filiżanki wody, gotując dopóty, aż się wygotuje do 2 filiżanek (pić po pół filiżanki 4 razy dziennie).
Według dra Walsera przyjmowanie codziennie po ½ filiżanki herbaty z korzeni i liści działa moczopędnie i czyści krew.
CENA: 100 kg ziela (Herba Bursae pastoris) 30—50 zł.
