Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie/Słowo wstępne
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie |
| Pochodzenie | Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie |
| Wydawca | Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“ |
| Data wyd. | 1924 |
| Druk | Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Bibljoteka Polska“ |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst Cały zbiór |
| Indeks stron | |
Łaskawemu czytelnikowi, który książkę tę do rąk bierze, winien jestem zaraz na wstępie udzielić zasadniczych wyjaśnień o charakterze mej pracy. Mam nadzieję, że posłużą mi one jednocześnie za tarczę przed pociskami surowych krytyków. Otóż nie jest to praca naukowa, dążąca do wyprowadzenia z nagromadzonego materjału jakichkolwiek wniosków lub teorji, albo rzucająca snop światła odkrywczego na mało zbadaną dotychczas dziedzinę wiedzy. Nie stać bowiem autora na tego rodzaju poczynania i nie śmiałby zresztą, jako niepowołany, wkraczać w sferę, do której dostęp otworem stoi tak licznym i znakomitym uczonym naszym. „Czary i czarty polskie” są dziełem dyletanta i kompilatora, szperacza i bibljofila, zamiłowanego w poznawaniu dziejów kultury wogóle a jej kurjozów i osobliwości specjalnie. Nie ostry umysł naukowca, lecz żyłka zbieracza, kolekcjonera, amatora białych kruków, magazynów starożytności, gabinetów figur woskowych, antykwarni, wszystkiego co rzadkie, dziwne, tajemnicze, a przez to niepokojące i kuszące, — ta żyłka była bodźcem ku wydaniu tej niesamowitej książki.
Z dość obszernej literatury dzieł, dotyczących czarów, powypisywał autor miejsca najciekawsze — i zebrany materjał sklecił jako tako ma przedmowę, ilustrującą dzieje czarownic i zabobonu w Polsce, same zaś „Wypisy czarnoksięskie” są próbą antologji polskiej literatury magicznej i zawierają przedruki z dzieł arcyrzadkich, stanowiących najczęściej kruki białośnieżne, a przeto szerszemu ogółowi bądź wcale bądź bliżej nie znanych.
Książka ta, której cechą zasadniczą jest brak t. zw. metody naukowej w opracowaniu, jest luźnym zbiorem faktów i obrazów z historji czarnoksięstwa w Polsce. Może kiedyś jaki uczony mąż napisze studjum[1], wychodząc z mitologji, brnąc przez bór klechd i podań, w związku z literaturą ludową, dziejami kościoła, prawa, medycyny, nauk przyrodniczych, rozporządzając całym materjałem, ukrytym w aktach sądowych, kronikach, rękopisach i księgach polskich, rozproszonych bo wszystkich bibljotekach, a opierając się na psychologii i filozofji zjawisk okultystycznych: — będzie to dzieło, o którem marzył wydawca „Czarów i czartów polskich”, którego jednak dokonać nie potrafił, jako że ne sutor ultra crepidam.
- ↑ Najważniejszem dziełem o czarach w Polsce są Berwińskiego „Studja o gusłach, czarach, zabobonach i przesądach ludowych”, Poznań, 1862, 2 tomy. Korzystałem z nich niejednokrotnie. O innych przyczynkach i artykułach stopniowo będę wspominał.
