Encyklopedia Muzyczna PWM/Lipiński Karol
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedia Muzyczna PWM |
| Wydawca | Polskie Wydawnictwo Muzyczna |
| Data wyd. | 1979-2012 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Lipiński Karol Józef, *30 X 1790 Radzyń (Podlasie), †16 XII 1861 Urłów (k. Lwowa), pol. skrzypek, kompozytor i dyrygent. Jego ojcem był Feliks L. (1765–1847) skrzypek i dyryg., zaś bratem Feliks L. (1815–1869) skrzypek i kompozytor. Mając 5 lat L. rozpoczął naukę gry na skrz. u ojca, który był jego jedynym nauczycielem muzyki. 1799 rodzina L. przeniosła się do Lwowa; tam L. grał w prowadzonej przez ojca orkiestrze hr. Adama Starzeńskiego, ork. F. Polanowskiego oraz w zespołach kam. Z tych lat pochodzą 3 symfonie L.; przez pewien czas L. grał na wioloncz., osiągając taką biegłość na tym instr., że nawet koncertował jako wiolonczelista, później powrócił do skrzypiec. 1810–14 był koncertm., a nast. kapelm. teatru operowego we Lwowie; powstały wtedy jego utwory scen. Latem 1812 i 1813 L. organizował wraz z pianistą Hoermannem koncerty symf. w ogrodzie Hechta we Lwowie, a 1824, także we Lwowie, abonamentowe koncerty kwartetowe. 1814 wyjechał do Wiednia, gdzie spotkał się z L. Spohrem. Wskazówki i zachęta Spohra zadecydowały o tym, iż L. wybrał karierę skrzypka.
Po powrocie do Lwowa zajmował się działalnością pedag. i kompoz.; skomponował wówczas m.in. Rondo alla polacca op. 7, Trio op. 8, polonezy koncertowe op. 9 i 3 kaprysy op. 10, a więc utwory na skrz. solo lub takie, w których skrz. odgrywały pierwszoplanową rolę; tworzył zatem repertuar dla siebie samego. W końcu 1817 wyjechał do Włoch koncertując po drodze w Koszycach, Budapeszcie, Lublanie (gdzie został członkiem honorowym tow. filharmonicznego), Trieście oraz we Włoszech — w Wenecji, Mediolanie, Padwie, Weronie i Piacenzy, gdzie wiosną 1818 dwukrotnie koncertował wspólnie z Paganinim. Uznano go wówczas za wirtuoza równego Paganiniemu. Po powrocie do Lwowa wyjeżdżał na koncerty do Kijowa, Krzemieńca, Kamieńca Podolskiego, Krakowa, a także Wrocławia, Lipska, Berlina, Poznania i Wilna. 1821 został honor. członkiem Tow. Przyjaciół Muzyki w Krakowie. 1825 występował w Moskwie i Petersburgu, na przełomie 1827/28 dał 6 koncertów w Warszawie, po których otrzymał nominację na 1. skrzypka dworu Królestwa Polskiego, a 1831 ros. dworu carskiego. Ponownie wystąpił w Warszawie w IV i V 1829 w czasie uroczystości koronacyjnych Mikołaja I, kiedy to również koncertował w Warszawie Paganini, a także w l. 1834 i 1844. Występy obu skrzypków w Warszawie wywołały słynną polemikę prasową dot. kwestii, któremu z nich należy przyznać palmę pierwszeństwa. Do 1839 L. odbywał stale podróże koncertowe, występując niemal w całej Europie i odnosząc wielkie sukcesy. Po występach w Wiedniu w uznaniu jego mistrzowskiej gry otrzymał tytuł honor. obywatela Wiednia.
1839 osiadł w Dreźnie na stanowisku nadwornego kapelm. na dworze saskim oraz koncertm. ork. operowej. Funkcję tę pełnił przez ponad 20 lat. W tym czasie zajmował się również pedagogiką, ograniczając stopniowo podróże koncertowe. L. koncertował wspólnie z najwybitn. wirtuozami, m.in. 1853 z Lisztem. 1856 opracował dla wydawcy R. Friedla z Drezna wszystkie kwartety smyczk. Haydna. Po przejściu na emeryturę 1861 osiadł w swym majątku Urłów k. Lwowa, gdzie zorganizował szkołę muz. dla uzdolnionych dzieci chłopskich.
Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji.