Encyklopedia Muzyczna PWM/Mirecki Franciszek
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedia Muzyczna PWM |
| Wydawca | Polskie Wydawnictwo Muzyczna |
| Data wyd. | 1979-2012 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Mirecki
1. Franciszek, ochrzcz. *31 III 1791 Kraków, †29 V 1862 Kraków, pol. kompozytor, dyrygent, pedagog. Syn Franciszka M., organisty kośc. Najświętszej Marii Panny w Krakowie, i Teresy Gorączkiewicz z rodziny krakowskich muzyków. Naukę gry na fort. rozpoczął u ojca w 4 r. życia. 1800 wystąpił publicznie w Krakowie jako pianista. 1806 był dyskancistą w chórze kośc. Najświętszej Marii Panny. 1810–14 studiował na wydz. filologicznym UJ, uczył również języka fr. i greki w gimnazjum św. Anny. 1814 wyjechał do Wiednia, gdzie był bibliotekarzem i sekretarzem hr. J.M. Ossolińskiego; współpracował też z A.T. Chłędowskim, dostarczając mu materiały do hist. literatury pol. W Wiedniu podjął naukę komp. i gry na fort. u J.N. Hummla; w zakresie komp. zasięgał też rad I. Moschelesa, A. Salieriego, J.P. Pixisa. Bywał na wielu koncertach, poznał utwory m.in. L. v. Beethovena, С. Czernego, M. Clementiego oraz liczne opery wł. (D. Cimarosy, G. Paisiella, G. Rossiniego, G. Donizettiego). W IV 1816 F. M. spotkał się z mieszkającym wówczas u Ossolińskiego Beethovenem, który zaprosił go chcąc uzyskać od F. M. oryginalne pol. pieśni lud. do opracowywanego zbioru 23 pieśni różnych narodów (WoO 158); F. M. przekazał 2 pieśni (Oj, upiłem się w karczmie i Poszła baba po popiół) wraz z informacją o manierze wyk. kapel pol. (list F. M. do A. Grabowskiego z 16 IV 1816). Latem 1816 F. M. przebywał z Ossolińskim m.in. w Leżajsku, Lwowie i Przemyślu. 28 XI tegoż r. stracił pracę z powodu planowanego przeniesienia bibl. Ossolińskiego do Lwowa. Na pocz. 1817 wyjechał do Wenecji, gdzie przez 11 mies. uczył się instr., poznawał wł. operę i udzielał lekcji gry na fort.; pod koniec tego r. krótko przebywał w Mediolanie. Zaprzyjaźnił się tam z G. Ricordim, swym późn. wydawcą.
Na przełomie 1817/18 wyjechał do Paryża, gdzie z inspiracji G. Ricordiego wyd. paryski A. Carli powierzył mu oprac. 50 psalmów B. Marcella, duetów wok. F. Durantego i madrygałów G. Clariego. Oprac. te przyniosły F. M. europ. rozgłos i materialną stabilizację. Nie byłoby to jednak możliwe bez pomocy L. Cherubiniego, który patronował tej pracy i pokierował dalszą edukacją kompozytorską F. M. O pobycie F. M. w Paryżu niewiele jest informacji; z listów do A. Grabowskiego wynika, iż F. M. nosił się z zamiarem powrotu do kraju. Zachęcony przez A. Czartoryskiego skomponował w Paryżu 3 opery: Cyganie, Pułaski (wg nie potwierdzonych danych wyst. w Paryżu) i Piast, którą 1822 planowano wystawić w Teatrze Wielkim w Warszawie.
Na zaproszenie Ricordiego wrócił w XI 1822 do Mediolanu, gdzie napisał m.in. 4 wł. balety, z których Essex cieszył się największym powodzeniem. Nast. objął stanowisko dyr. orkiestry teatr. w Genui i napisał dla tej sceny operę Evandro in Pergamo (1824); odniosła ona ogromny sukces (26 przedstawień), toteż F. M. został zaproszony do teatrów Rzymu i Neapolu, gdzie zaprezentował 2 balety napisane dla sceny mediolańskiej. Odwiedził też Florencję (wspierany przez M. Kl. Ogińskiego) i Turyn. 1825 wydał u Ricordiego traktat o instrumentacji, przychylnie przyjęty przez krytykę. Ugruntował on we Włoszech pozycję F. M. jako znawcy rzemiosła ork., zwłaszcza w dziedzinie instr. dętych. W VII 1825 podpisał roczny kontrakt na stanowisko dyr. Opery Włoskiej w Lizbonie. Tam powstała opera I due forzati, najlepsza obok Evandro opera wł. F. M., stamtąd przesyłał korespondencje do „Rozmaitości Warszawskich” i „Kuriera Warszawskiego”. Zmuszony do wyjazdu przerwał pracę nad operą Adriano in Siria i dotarł przez Anglię, Francję i Niemcy (w Dreźnie poznał K. Lipińskiego) do Genui, gdzie 1826 ponownie objął dyrekcję ork. teatralnej i był nauczycielem śpiewu. W IV 1831 spotkał się z przejeżdżającym przez Genuę A. Mickiewiczem; powstał wówczas projekt wspólnej opery Legionista, który nie został jednak zrealizowany.
Owładnięty pragnieniem powrotu do kraju, F. M. wysyłał w tej sprawie oferty różnym pol. instytucjom i osobom; jedynie od A. Fredry otrzymał 1836 szkic libr. do opery Rajmund mnich; projektowane wyst. we Lwowie nie doszło do skutku. Prawdopod. w VII 1838 F. M. złożył Senatowi Wolnego Miasta Krakowa propozycję utworzenia szkoły śpiewu dram.; przeniósłszy się do Krakowa otworzył ją 22 XII 1838 w swym mieszkaniu na Piasku nr 95, wobec braku subwencji przy wsparciu bogatszych obywateli. Wysoki poziom szkoły dokumentowany corocznymi popisami uczniów (pierwszy 8 XII 1839) z trudnym, zwykle wł. repertuarem operowym, sol. i chór., a także pozyskanie przez F. M. funduszy Tow. Przyjaciół Muz. i Bursy Muz. przy kolegiacie św. Anny, pozwoliły przekształcić 1841 tę placówkę w Szkołę i Bursę Muz., a nast. przyłączyć ją jako jeden z działów do krakowskiego Inst. Technicznego. F. M. do końca życia kierował wydz. śpiewu dram. i kośc. w tej szkole, przyczyniając się wydatnie do rozwoju kultury muz. Krakowa w l. 1840–60. Podejmował też nieustanne próby stworzenia w Krakowie pol. teatru operowego; dokonał tego 1844 za dyrekcji H. Meciszewskiego, po którego ustąpieniu 1845 sprawował jeszcze kierownictwo artyst. opery do jej upadku po XI 1846. W l. 1841–44 powstała opera Cornelio Bentivoglio do libretta wł., wystawiona 1844 w La Scali z nieco mniejszym niż poprzednie powodzeniem, oraz Nocleg w Apeninach wg komedii A. Fredry, wykonana z sukcesem 1845 siłami uczniów F. M. w Krakowie. 1852 wysłał na konkurs w Londynie, który jednak odwołano, 2 msze i 4 offertoria, 1855 na konkurs w Mannheimie Symfonię c-moll, która została nagr. W 1848 mianowano F. M. członkiem Towarzystwa Nauk. w Krakowie, 1858 członkiem honor. Galicyjskiego Towarzystwa Muz. we Lwowie. Mimo sukcesów kompoz. i przychylnej oceny działalności pedag. F. M. czuł się on jednak niedowartościowany, zwł. w środowisku warsz. kompozytorów, zaś jego ukształtowana na wzorach wł. opery estetyka straciła aktualność, co znalazło wyraz m.in. w ostrych krytykach zamieszczanych w krakowskim „Czasie” przez L. Chrzanowskiego, a także w powszechnym potępieniu, z jakim spotkał się wyd. anonimowo przez F. M. w Pradze Pogląd na muzykę (1860), zawierający zjadliwy atak na pol. muzykę lud. i jej artyst. opracowania. Był żonaty z Włoszką, miał pięcioro dzieci. Od młodości przez całe życie borykał się z trudnościami materialnymi, miał jednak przyjaciół i znał wiele wpływowych osób, które wspierały go swą życzliwością.
Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji.