Encyklopedia staropolska/Drab
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedia staropolska (tom II) |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
Drab, żołnierz, piechur, wyraz pochodzący ze słowa średniowieczno-niemieckiego draben, iść lub biedz krokiem miarowym, dreptać. Wyraz drab — powiada Karłowicz — zapewne czeskim jest utworem w znaczeniu niby równo stąpającego żołnierza. W języku polskim drab znaczy to samo, co: drągal, basałyk, niezgrabjasz, chłop rosły. „Calo, drab, podkonnik zowią drudzy“ (Mączyńskiego Słownik z r. 1564). „Onym pieszym żołnierzom, które draby zowiemy, nie ma być taka swawola dawana, iż pospolicie żebrzą“ (Modrzewski). „Książe Roman w tej bitwie za prostego draba zabity“ (Stryjkowski). „Saul uczynił Dawida rotmistrzem nad tysiącem drabów“ (Biblja Leopolity). „Ave Rabbi a za płotem drabi“ (Rysiński); przysłowie to oznaczało Judaszowe pozdrowienie i każdą podobną zdradę. Linde powiada, że drab znaczy to samo, co: biegus, łapikura, powsinoga, hultaj, włóczęga. Haur pisze: „Jeżeliby chłop jaki był biegunem, drabem bez osady i bez własnego swego pana, już to człek podejźrzany“. W szachach „drab“ to samo, co piechotnik, pieszek, a Jan Kochanowski tak go określa:
W szachach drab na prost chodzi, ale z boku kole,
Ale jego wszystek skok na pierwsze pole.
W pieśni ludowej słyszymy:
Pani matko, są tu drabi,
Na górę mnie jeden wabi.
W krakowskiem po wsiach chodzą w czasie odprawiania jasełek tak zwani drabi. Są to zwykle dorośli mężczyźni, okryci od stóp do głowy w słomę. W innem miejscu powiada Kolberg o drabie „chłop słomą okręcony w Nowy-rok“.
