Encyklopedja Kościelna/Adam Bremeński
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Adam Bremeński, ur. w Saksonii; lecz od r. 1068, będąc już Magistrem (ob.), przeniósł się do Bremy, ówczesnej rezydencji hamburskiego arcyb. Adalberta (1045—1072), przy którego boku ciągle pozostawał. Adalbert mianował go scholastykiem przy katedrze bremeńskiej. Zmarł po r. 1076. Wielką on położył zasługę dla historyi krain, stanowiących dziś Niemcy północne, przez napisanie dzieła p. t. Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum, albo Historia ecclesiast., albo Bremensium Praesulum historia, libri 4. Za źródła do tego miał: dyplomata papieskie i cesarskie z archiwum kościoła hambursko-bremeńskiego; opowiadania króla duńskiego Swen Estrithsona, Adalberta arcyb., jakiegoś biskupa duńskiego, inne z ust pewnego szlachcica krainy północnej nad Elbą i Wilhelma, bpa Zelandyi, kanclerza przy Kanucie W. Znał nadto wielu kronikarzy dawniejszych i był oczytany w klassykach łacińskich. Historya jego z tych źródeł umiejętnie zestawiona i krytycznie opracowana, kończy się na r. 1076. Im bliższe siebie czasy opisuje, tém jest obfitszym w szczegóły. Rzetelności jego daje rękojmię III księga: opisując w niej bowiem życie swego dobroczyńcy, arcybiskupa Adalberta, okazuje ku niemu żywe przywiązanie, a jednak nie tai i wad jego. Czwarta księga bywa niekiedy oddzielaną od trzech poprzednich i nosi tytuł: Libellus de situ Daniae et reliquarum, quae trans Daniam sunt, regionum (ap. Lindenbrog, Script. rer. Germ.; ztąd przedruk p. t. Chorographia Scandinaviae a Joh. Messenio publicata, Holmiae, 1615. i w Joh. Stephanii, Sylloge script. de reg. Daniae. Lugduni Batav., Elzevir. 1629). Wszystkie cztery księgi wydał pierwszy raz A. S. Velleus (Vedel), Hafniae, 1579; nowe wydanie sporządził Lappenberg (ap. Pertz, Monum. Germ. Script. t. VII. i osobno odbite p. t. Adami Br. Gesta Ham. eccl. Pontif. Hannov. 1846. Historycy nasi, jak Lelewel, Naruszewicz, pożytkowali z Adama, co do rzeczy tyczących nadodrzańskiej Słowiańszczyzny. Wyjątki z Adama B. o życiu śś. Libencjusza, arcyb. bremen. († 1013) i Unnisa, arcyb. hamburg. († 936), zamieścili Bollandysci (Acta SS. 4 Januar. t. I. i 21 Octobr. t. IX.).
