Encyklopedja Kościelna/Albrecht I austrjacki
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Albrecht I, Austrjacki, syn Rudolfa Habsburgskiego i hr. Anny Hohenburg. Po śmierci Rudolfa (15 Lipca 1291), cesarzem niemieckim wybrany został Adolf nassauski. Albrecht musiał poprzestać na otrzymanej w lenność Austrji i innych krain cesarstwa, umiał jednak korzystać z kilku nieroztropnych kroków Adolfa, zjednał sobie Wacława, króla czeskiego, obietnicą 50,000 marek srebra i wystąpił z wojskiem pko Adolfowi. Tymczasem elektorowie, w Moguncji zebrani, gdy na ich cytacje Adolf się nie stawiał, złożyli go z tronu, a wybrali Albrechta. Bitwa téż pod Gellheim (niedaleko od Worms, 2 Lipca 1298) była niefortunną dla Adolfa: razem z koroną stracił tam życie. Albrecht z poprzedniego wyboru rezygnował i dopiéro powtórnie wybrany, koronowany został przez Wiberta kolońskiego w Akwizgranie. Wkrótce jednak przyszło do niezgód pomiędzy A. a elektorami, i ci wezwali go przed swój sąd, jako królobójcę, jakkolwiek sami poprzednio złożyli z tronu Adolfa. Bonifacy VIII, Papież, oświadczył się także pko Albrechtowi. Ale sprzyjało mu szczęście, i upokorzył Gerharda mogunckiego, głównego swego przeciwnika. Spory Papieża z Filipem Pięknym, królem francuzkim, spowodowały zbliżenie Rzymu i uznanie urzędowe cesarza (30 Kw. 1303). Papież pobudzał Albrechta do wojny z Francją, ale ten wolał z nią w ścisłe wejść przymierze, i syna swego Rudolfa ożenił z księżniczką francuską Blanką. Po bezpotomném zejściu Wacława V, kr. czeskiego, zmusił stany czeskie do wybrania na tron syna swego Rudolfa. Odtąd Czechy weszły do domu Habsburgskiego. Nie udał mu się zamiar wcielenia Szwajcarji do swoich posiadłości i wywołał konfederację kantonów szwajcarskich (1308). Jan, syn Rudolfa, młodszego brata cesarskiego, gdy już miał lat 19, a żadnego nie dostawał po ojcu swém dziedzictwa, pomimo próśb swych ponownych, uknuł spisek na Albrechta, z kilkoma towarzyszami i sługami, i zamordował go zdradziecko w podróży, przy przeprawie rzeki Reuss, pomiędzy Windisch i Bruck, 1 Maja 1308. Jeden tylko ze zbójców został schwytany i stracony, reszta się ukryła. Jan tułał się po klasztorach i umrzeć miał w Pizie, w klasztorze augustjanów. Gdzie cesarz spadł z konia, zbudowano potém klasztor Königsfelden. Ciało jego pochowano w katedrze w Spirze, obok Adolfa. Albrecht podniósł znaczenie godności cesarskiej, upadłe bardzo za Adolfa. Pomijając jego chciwość, miał on wiele dobrych przymiotów, mianowicie przyznają mu panowanie nad sobą (w gniewie nie wydawał żadnego postanowienia) i czystość obyczajów. Zwykł był mawiać, że w kobiecie ceni skromność, w rycerzu męztwo, a w księdzu naukę. Cf. Lichnowski, Geshichte des Hauses Habsburg, Wien, 1836.
