Encyklopedja Kościelna/Alfa i Omega
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alfa i Omega. Ryte lub malowane na pomnikach starożytnych dwie te litery α i ω, pierwsza i ostatnia alfabetu greckiego, wyrażają symbolicznie akt wiary w bóstwo Jezusa Chrystusa, a zatém w jego wiekuistość. Pochodzą one z Apokalipsy, w której św. Jan podał to objawienie bóstwa Słowa, uczynione mu przez Boga Ojca, a jak niektórzy chcą (Corn. a Lapid. In Apoc. XXII, 13) przez samo Słowo: Jam jest Alfa i Omega, pierwszy i ostatni, początek i koniec. — Tekst ten obejmuje w sobie pobudki, dla których Zbawiciel chciał być oznaczony symbolicznie, temi znakami alfabetu. Tertuljan (De Monogam. V), św. Klemens aleksandryjski (Paedag. VII, p. 98. Strom. l. 4), św. Hieronim (lib. I. contr. Jovin.), Beda (In Apoc. I, 8) i inni pisarze i ojcowie Kościoła tłumaczą tajemnicze tych liter znaczenie, w tém się streszczające, że oznaczają one istotę Bożą, będącą w sobie bez początku i bez końca, a będącą początkiem i końcem wszech rzeczy. Niektórzy uczeni sądzą, iż użycie tych liter symbolicznych zaprowadzone zostało w Kościele dopiero po wystąpieniu arjanizmu, jako protestacja przeciwko sekcie, zaprzeczającej bóstwa J. Chrystusowi. Ale nie zgadzają się na to twierdzenie pomniki chrześcjańskie, pochodzące z czasów przedarjańskich, a mające już te litery symboliczne (Boldetti, Osservazioni sopra i cimiteri). Pewną jednak jest rzeczą, że arjanie unikali zawsze używania tej formuły, potępiającej ich bezbożność; prawdopodobnie od tego więc czasu katolicy częściej jej używali, celem świadczenia o swojej wierze w zasadniczy dogmat chrystjanizmu. Używali też wierni tej formuły w napisach na grobach zmarłych. Błędnie jednak sądzi Ramirez (Not. ad chronic. Luitprand. p. 362), że czynili to dla odróżnienia swoich grobów od grobów heretyckich; ponieważ dowiedzioną jest rzeczą, że ani arjanie, ani żadna inna sekta nie była nigdy w posiadaniu cmentarzy rzymskich; nie było więc obawy o pomieszanie grobów. Na monetach spostrzegamy α i ω wyryte obok monogramu Chrystusa (o. a.), za czasów Konstansa. — Starożytni, dla oznaczenia jakiej wyższości używali niekiedy pierwszej litery alfabetu greckiego. Tak Marcjalis (V. 26) nazywa ironicznie pewnego Kodrusa alpha paenulatorum, który bezwątpienia odznaczał się eleganckiém noszeniem zwierzchniej szaty, zwanej paenula. N.
