Encyklopedja Kościelna/Anachoreci

	<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Encyklopedja Kościelna (tom I)
Redaktor	Michał Nowodworski
Data wyd.	1873
Druk	Czerwiński i Spółka
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
	Indeks stron
	Artykuł w Wikipedii

›››

Anachoreci. Pierwsi chrzcścjanie przedstawiają się nam w bardzo piękném świetle, gdy ich życie moralne i religijne porównywamy nietylko z życiem świata starego, pogrążonego w ciemnościach poganizmu, ale i z życiem chrześcjan wieków następnych, których żarliwość była już tak różna od żarliwości czasów apostolskich. A choć ta świetność pierwotna życia chrześcjańskiego nie była, pod względem moralnym, bez cienia, za to z drugiej strony, wiele dusz pałających żarem miłości Bożej, podążało do ewangelicznej doskonałości życia. Ci chrześcjanie zostali nazwani ascetami (ἀσϰηταί, continentes, σπουδαῖοι, ἐϰλεκτοί, filozofami (wybranymi). Chociaż całkiem przeciwni dualizmowi i bynajmniej nie uważali, na sposób gnostyków manichejskich, materji za złe samo w sobie, jednakże doszli owi asceci do przekonania, że łatwiej im było prowadzić życie całkiem wewnętrzne, i utrzymać się w ciągłém zjednoczeniu się z Bogiem, gdy zupełnie oderwą się od rzeczy ziemskich i jak najmniej, o ile można, mieszać się będą do spraw tego świata. W następstwie takowego przeświadczenia, uciekali od zgiełku życia światowego, sprzedawali swe majętności, i cenę za nie otrzymaną, poświęcali na uczynki pobożne, jako to: na wykupowanie niewolników, zakładanie domów przytułku dla ubogich etc. Zarazem, pracą własnych rąk zarabiali na swe utrzymanie, a co im, po zaspokojeniu szczupłych ich potrzeb życia, pozostawało, obracali na różnego rodzaju uczynki miłosierne; powstrzymywali się od małżeństwa, przestrzegali ciągłej trzeźwości i umiarkowania, oddawali się częstym i surowym postom, nie używali mięsa i wina. Dość długo prowadzili to życie umartwione, nie oddalając się całkowicie od ludzi, przebywając w miastach, najczęściej w samym obrębie swych rodzin. Pierwotni ci asceci byli ojcami anachoretów, eremitów czyli pustelników, t. j. tych, którzy będąc przekonanymi, że nie mogą służyć Bogu i zabezpieczyć swojego zbawienia, żyjąc wśród świata, czuli się powołanymi do życia samotnego na pustyni, opuszczali swe rodziny i społeczność i udawali się na pustynie, uchodzili w doliny nieznane w niedostępne góry. Różne okoliczności szybko zwiększyły liczbę tych dobrowolnych anachoretów, i jeżeli mylném jest mniemanie, że prześladowania Decjusza i Djoklecjana były pierwotną przyczyną życia pustelniczego (albowiem również przed prześladowaniami, jako też i po nich byli anachoreci), to znowu pewna, że prześladowania zdeterminowały wielką liczbę powołań do życia pustelniczego. Kiedy prześladowanie Decjusza ustało, wielu chrześcjan, którzy szukali pokoju na pustyni, zdala od miast i wiosek, byli tak uszczęśliwionymi ze swego oddalenia się od świata i tak dalece nawykli do stałego życia modlitwy i rozmyślania, pracy i milczenia, że nie chcieli go już nadal zamieniać na życie wśród świata, nawet uspokojonego i podległego prawu Ewangelji. Najznakomitszymi z tych anachoretów byli: w III w. św. Paweł tebański i w IV w. św. Antoni, który stał się ojcem cenobitów, czyli założycielem monachizmu w ścisłem znaczeniu, t. j. życia pustelniczego. (Fritz). F. M.