Encyklopedja Kościelna/Arndt Jan
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Arndt Jan, należy do najznakomitszych mystyków protestanckich. Ur. 27 Grud. 1555 r. w Ballenstädt, w księstwie Anhalt, pobożny od dzieciństwa, wcześnie poświęcił się teologji, r. 1583 był już djakonem, a następnego roku proboszczem w Badeborn; um. 11 Maja 1621 r. w Celle, jako brunszwicki jeneralny superintendent. Odstępując, od literalnej ortodoksji luterskiej, nie wdając się w polemikę swego czasu, główny nacisk kładł Arndt na miłość chrześcjańską, na urzeczywistnienie wiary w miłości, na pokutę i umorzenie w sobie starego człowieka. Najmilszemi dla niego były dzieła dawnych mystyków katolickich: św. Bernarda, Taulera, Tomasza a Kempis i t. d., za co też podejrzywali go o herezję gorliwcy luterscy, a mianowicie Łukasz Osiander w Tybindze. Jego „Cztery księgi o prawdziwym chrystjanizmie,“ równie jak jego książka do nabożeństwa p. t. „Ogródek rajski,“ doczekały się bardzo wielu wydań i są najulubieńszą lekturą, pobożniejszych protestantów. Pokazały się nawet przeróbki „czterech ksiąg prawdziwego chrystjanizmu“ dla katolików. Mniej wziętości miały kazania Arndta. W kierunku Arndta szedł dalej Spener, ojciec pietystów; zawsze też pomiędzy pietystami Arndt miał swoich wymownych wielbicieli. I tak np. Albrecht Bengel widział w nim anioła, o którym mówi Objawienie św. Jana 14, 6. Cf. życiorys „des seligen Johan Arndt“ w Arnold’a „Leben des Gläubigen“ (dodatek do 3 t. „bezstronnej historji kościoła Gottf. Arnolda“ (ob. Arnold) i Pahl'a, rozprawę „o Arndt’cie i jego duchu religijnym“ w Tschirner'a, Memorabilien, III s. 1...
