Encyklopedja Kościelna/Bartold święty
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bartold albo Bertold (święty), apostoł i drugi biskup inflancki. Około r. 1184 przybył z Holsztynu do Inflant Augustyn Meinhard, zakonnik klasztoru Regeberg i nawróciwszy wielu tamecznych pogan, wystawił kościół w Ykeskola (późniejszém Uexküll), a drugi w Holm (późniejszém Kirholm); przez Hartwicha II wyświęcony został na pierwszego biskupa Inflant. Po nim r. 1196 nastąpił Bartold z Lockum, opat cystersów z Hanoweru. Ten, przybywszy do Ykeskola, zgromadził około siebie niewielką liczbę znajdujących się tam chrześcjan i starał się pozyskać pogan łagodnością. Zrazu przyjęty został łaskawie, lecz później poganie zmówili się przeciw niemu i chcieli go spalić w kościele, lub też utopić w Dźwinie. Dowiedziawszy się o tém, Bartold uciekł na łodzi do niższej Saksonji, gdzie, idąc za duchem owoczesnym, głosił przeciwko Inflantom krucjatę. W czasie pobytu swego w Saksonji, r. 1197 konsekrował pierwszy kościół w Hejfede, pomiędzy Hanowerem a Hildesheimem (ob. Dokument oryginalny u Grubera Orig. Livon. p. 204). Nie można przypuszczać, z powodu krótkiego pobytu Bartolda za granicami Inflant i małej wiadomości w owym czasie o tym kraju, aby Papież brał udział w krucjacie inflanckiej; ale to jest rzeczą niezawodną, że arcybiskup bremeński dał pomoc Bartoldowi i wyznaczył mu 20 marek srebrnych rocznego zasiłku. Bartold, w towarzystwie wielu duchownych i licznego wojska, wkroczył r. 1198 do Inflant pod Holmem, lecz Inflantczycy nie chcieli przyjąć wiary chrześcjańskiej. Wtedy Bartold odpłynął do Rygi, naradzając się, co ma czynić. Poganie pospieszyli za nim, żądali od niego, aby ograniczył się na nawróconych już Inflantczykach, i prosili o zawieszenie broni, w zamiarze zgromadzenia sił zbrojnych i stawienia oporu. Pomimo zawartego rozejmu, poganie napadli na żołnierzy niemieckich i wielu zamordowali. Przyszło do walki: Inflantczycy porażeni, zaczęli uciekać. Biskup, ścigając uciekających, został przez nich obsaczony i zabity 20 Lipca 1198 r. Ciało Bartolda pochowano w Ykeskola, a przez jego następcę przeniesione zostało do Rygi. Śmierć Bartolda zapewniła trjumf wierze chrześcjańskiej w tym kraju. Inflantczycy zawarli pokój z Niemcami i tegoż samego dnia ochrzczono 50 pogan w Kirholmie, a nazajutrz 100 w Ykeskola. Chrześcjanie posłali do Bremy, z prośbą o nowego biskupa, i pod następcą Bartolda, Albertem z Apeldern, przy pomocy rycerskiego zakonu kawalerów mieczowych, nawrócenie Inflant zostało dokonaném (Cf. Origines Livoniae sacrae et civiles e cod. ms. recensuit Joann. Dan. Gruber, Francf. et Lips. 1740, i Fr. C. Gadebusch, Livländische Jahrbücher, Riga 1589). (Seiters). J.
