Encyklopedja Kościelna/Batory Andrzej
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Batory Andrzej, kardynał, syn Andrzeja z Somlio, brata króla polskiego Stefana, ur. około 1562. Opiekował się nim król, oddał go na naukę do jezuickiego kollegjum w Pułtusku, pod dozór szczególny ks. Jakóba Wujka. Roku 1582, pomimo oporu kapituły warmińskiej, za protekcją króla i nuncjusza Caligario, został najprzód kanonikiem warmińskim, a potém koadjutorem biskupa Kromera. Następnego roku otrzymał probostwo miechowskie, poczém, wraz z Reszką, sekretarzem Hozjusza, wysłany został przez króla do Rzymu (30 Listopada 1583). Batory uczył się jeszcze w Rzymie, zawierał znajomości z wysokimi dygnitarzami, pomiędzy innymi pozyskał sobie przyjaźń Karola Boromeusza świętego, arcybiskupa medjolańskiego (do którego wstąpił w Medjolanie, jadąc do Rzymu i który też pisywał doń do Rzymu), nareszcie 4 Lipca 1584 r., przez Grzegorza XIII, Papieża, został kreowany kardynałem djakonem św. Adrjana, poczém wyświęcony był na kapłana. Roku 1585 wrócił do Warmji. Drugi raz wyprawiony do Rzymu, z missją polityczną, gdy się gotowała nowa na wschodzie wojna, dowiedziawszy się o śmierci króla (1587), wrócił natychmiast do kraju, nie bez myśli może o koronie, ale niebawem przyjął stronę Zygmunta III. Po śmierci Kromera (23 Marca 1589) objął rządy djecezji warmińskiej. Za niedoszłe go biskupstwo krakowskie, król dał mu opactwo czerwińskie (1593). Kardynał ten za wiele zajmował się polityką i ztąd mało po sobie pozostawił w Kościele śladów swej pracy. Gdy Zygmunt Batory za Racibórz i Opole ustąpił Austrji Siedmiogród, kardynał wyrzucał mu nierozum, a nareszcie pobudził do zerwania umowy na rzecz swoją. Andrzej stanął w Siedmiogrodzie i na przedstawienie Zygmunta okrzyknięty księciem, odnosił początkowo zwycięztwa nad hospodarem multańskim Michałem, z którym, na rozkaz cesarza Rudolfa, połączyć się miały wojska węgierskie. Na pośredniczenie nuncjusza Malaspiny, zawarto rozejm: Batory rozpuścił towarzyszących mu Polaków, ale hospodar napadł na kardynała, rozpoczęła się na nowo walka i kardynał zginął roku 1599 (28 Października czy 3 Listopada).
