Encyklopedja Kościelna/Baumgarten Zygmunt Jakób
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Baumgarten Zygmunt Jakób, znakomity teolog luterański, ur. w Volmirstädt, w okolicy Magdeburga, 14 Marca 1706 r. Uczył w Halli teologji, gdzie, jako professor jej, całe życie przepędził. Umarł 4 Lipca 1757 r. Miał on rozległe wiadomości z teologji, historji i literatury. Pracował usilnie nad tém, aby zdobycze filozoficzne Wolfa zastosować do teologji protestanckiej, co naturalnie pociągnęło za sobą większy wzgląd na formę, aniżeli grunt rzeczy. W owym czasie, w teologji protestanckiej przeważny wpływ wywierała szkoła mystyków, nieprzyjazna wszelkiej teorji i spekulacji, pragnąca widzieć w teologji wyłącznie dzieło serca i uczucia; zabijała ona wszelkie poważne studja naukowe i panowanie myśli, a na to miejsce stawiała czysty pietyzm. Baumgarten, pojmując niebezpieczeństwo tego kierunku, pragnął, przy pomocy filozofji wolfowskiej, zaradzić złemu. Więcej mający wiary niż Michaelis i Semler (ob.), pragnął przeciwstawić czysto uczuciowej teologji Spenera i Francka, metodę ściśle logiczną, przez co wszelako najwięcej przynił[1] się do upadku teologji luterańskiej i utorował drogę Heglowi. Uczniowie jego czcili go aż do śmieszności i bałwochwalstwa. Pracował on nad dogmatyką, hermeneutyką, moralnością, polemiką i historją i wydał znaczną liczbę traktatów teologicznych. Głośny w swym czasie J. S. Semler był jednym z najserdeczniejszych jego przyjaciół: wydawał on niektóre prace Baumgartena, niektóre znowu wykończał lub uzupełniał swemi dyssetarcjami, jak np. jego Historję Kościoła i Naukę dogmatyczno-moralną. (Haas) A. B.
