Encyklopedja Kościelna/Berulle Piotr de
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Berulle Piotr de, kardynał i założyciel oratorjanów we Francji, ur. 1575 r., pochodził ze znakomitej francuzkiej rodziny. Był on najstarszym synem członka parlamentu Klaudjusza de Berulle, wychowany pod okiem bogobojnej i wykształconej matki Ludwiki Seguier, ciotki sławnego kanclerza Seguier, wcześnie już objawiał skłonność, do stanu duchownego. Po ukończeniu przygotowawczych nauk, próbował B. wstąpić to do kapucynów, to do kartuzów i jezuitów: wszędzie jednakże mu odmawiano, gdyż lękano się gniewu potężnej familji, która przygotowywała młodemu Piotrowi świetną karjerę w magistraturze. Berulle został więc księdzem świeckim i, kiedy usunięte zostały wszystkie przeszkody, przez rodzinę stawiane, otrzymał święcenia kapłańskie 4 Czerwca 1599 r. Stroniąc od wyższych godności, do których drogę familja łatwo mogłaby mu utorować, Berulle pracował nad nawracaniem kalwinistów, a szczególniej kobiet i osób z wyższych stanów. Ponieważ karność klasztorna bardzo osłabła w czasie wojen domowych, trapiących Francję, powzięto przeto zamiar przeniesienia z Hiszpanji do Francji zakonu terezjanek. Berulle gorąco przejął się tą myślą; w r. 1604 sam pojechał do Hiszpanji i, po wielu mozołach i trudnościach, udało mu się sprowadzić do Francji kilka zakonnic, które były zawiązkiem pierwszego klasztoru kongregacji terezjanek czyli karmelitek bosych (w Paryżu 1605 r.). Pod względem moralnym i naukowym, księża świeccy stali wówczas we Francji jeszcze niżej od duchowieństwa zakonnego, a od biskupów, którzy zupełnie światowe życie prowadzili, nie można się było spodziewać jakiegobądź lekarstwa przeciwko ciężkiej niemocy Kościoła francuzkiego. Moralnego podniesienia ludu i reformy duchowieństwa spodziewano się tylko od stowarzyszenia, do któregoby weszli bogobojni i ukształceni ludzie, z całém poświęceniem pracujący nad spełnieniem dobrowolnie przyjętego wielkiego zadania. Na ks. Berulle, znanego ze swej bogobojności i posiadającego znaczny mąjątek, wskazywano jako na człowieka najwłaściwszego do zostania założycielem nowego zakonu. B. chętnie przystał na czynione mu propozycje. W 1611 r. wynajął dom w Paryżu i osiadł w nim z 4 towarzyszami, z których trzej byli professorami przy sorbonie, i w taki sposób powstało stowarzyszenie, nazwane i urządzone na wzór oratorium założonego w Rzymie przez św. Filipa Neri. Członkowie, żadnemi przysięgami niezwiązani ze stowarzyszeniem, wiedli życie wspólne w tém wszystkiém, co się odnosiło do modlitw, służby Bożej i pożywienia; po obiedzie prowadzono zwykle rozprawy naukowe, które częstokroć bywały bodźcem do wydawania owych dzieł znakomitych, stanowiących chwałę i zaszczyt franc. oratorjanów. Wielu z nich zajmowało się słuchaniem spowiedzi i nauczaniem wiernych, za pozwoleniem, albo też na żądanie właściwych proboszczów. Kiedy stowarzyszenie bullą Pawła V z 10 Maja 1613 r. zostało zatwierdzone, poczęło się tak szybko szerzyć po całej Francji, że już za życia założyciela było 50 oratorjańskich domów, a później prawie nie było większego miasta, w którémby taki dom się nie znajdował. Berulle bywał niekiedy używany za dyplomatę, a mianowicie w sprawie nieporozumień między Marją Medici i jej synem Ludwikiem XIII. Urban VIII, w nagrodę usług okazanych Kościołowi, mianował B. kardynałem, 1627 r. We dwa lata później B., rażony apopleksją u ołtarza, zakończył życie 2 Paźdz. 1629 r. Bourgoíng i Gibieuf w 1644 i 1657 r. wydali dzieła Berulla ascetycznej i polemicznej treści. Najdokładniejszą bjografję B. napisał oratorjanin M. Tabaraud (w Paryżu, 2 t. 1817 r.). Houssaye, M. de Berulle et les carmelites en France, 1872. J. N.
