Encyklopedja Kościelna/Boni homines
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Boni homines. Nazwę tę, jak się pokazuje z wielu aktów funkcyjnych i donacyjnych, nosili niegdyś we Francji grammontanie (ob). Pierwszy ich klasztor w Vincennes stanął kosztem Ludwika VII 1164 r. Przez długi czas klasztor ten posiadał pewien rodzaj władzy zwierzchniczej nad zakonem grammontanów, a jego przełożonemu posługiwało prawu zatwierdzania opata kongregacji grammontańskiej. Ludwik XI postanowił, ażeby przełożony klasztoru w Vincennes był zarazem kanclerzem ustanowionego wtedy orderu św. Michała, zaczém wkrótce poszło, że klasztor ten oddawany był w komendę. Kardynał lotaryngski był pierwszym przeorem komendatarjuszem. Henryk III (1584) oddał klasztor w Vincennes hieronimitom, którzy go wszakże zaraz w następnym roku minimom odstąpili. Zaraz po założeniu zakonu powstały w nim nieporozumienia, wywołane tém, że liczba laików znacznie przewyższała liczbę kapłanów; Papieże, a głównie Innocenty III, wydawali rozmaite rozporządzenia ku przywróceniu porządku. Zaprowadzono także pewne zmiany, łagodzące surowość pierwotnej reguły, które później wielkie osłabienie karności sprowadziły. Wewnętrzne niesnaski trwały ciągle i doszło w końcu do tego, że zaszczytna niegdyś nazwa bons hommes stała się szyderczém przezwiskiem. — 2. Zdaje się, że nazwę bons hommes, pierwej od zakonników w Vincennes, nosili we Francji synowie św. Franciszka a Paulo. Duchowego ich ojca, w czasie jego pobytu na dworze Ludwika XI, nazywano pospolicie bon homme (dobry człowiek). Kiedy zakonnicy jego reguły otrzymali klasztor w Nigeon pod Paryżem, od królowej Anny (1493), nazywano ich zwykle w stolicy Francji bons hommes (Helyot, t. VII). — 3. W Portugalji byli boni homines in Villar de Frades. Założycielem ich był Jan Vicenza, biskup Lamego a później Viseu. Będąc lekarzem i professorem nauk wyzwolonych w Lizbonie, Vicenza połączył się ze słynnym wówczas kaznodzieją Marcinem Laurent i szlachcicem Alf. Nogueyra, dla odbywania wspólnych ćwiczeń pobożnych. Do nich przystało później wielu bogobojnych ludzi. W czarnej odzieży pielgrzymowali oni po całym kraju i w 1425 otrzymali w posiadanie benedyktyński klasztor S. Salvador in Villar de Frades, w djecezji braganckiej (Braga). Zakonnicy ci przyjęli ubranie i regułę kanoników S. Jerzego in Algha w Wenecji i pod tém nazwiskiem otrzymali od Papieża Marcina V zatwierdzenie swego zgromadzenia. Izabella, żona Alfonsa V, zbudowała im pod Lizboną drugi klasztor, pod wezwaniem św. Jana Ew., od którego Eugenjusz IV dał im nazwę kanoników kongregacji św. Jana Ewangelisty, pod których nazwę podciągnięci byli później boni homines klasztoru S. Salvador. Zakon ten posiadał w Portugalji 14 domów i wysłał wielu missjonarzy do Indji i Etjopji (Helyot, t. II). — 4. W Anglji boni homines nazywano zakonników od pokuty Chrystusa, religiosi de poenitentia Christi, inaczej bracia workowi (fratres saccorum s. saccati), których początek nie jest dotychczas należycie wyjaśniony. Podług Mateusza Paris (Hist. Anglic. ad an. 1257), bracia workowi przybyli do Londynu 1257 r. i otrzymali powyższą nazwę od ubrania, nakształt worka przykrojonego. Polidor Virgil (Angl. Hist. l. XVI) zaś mówi, że książe Edmund, powróciwszy z Niemiec zbudował w Assheridge wspaniały klasztor dla zakonników reguły św. Augustyna, zwanych pospolicie boni homines. Ubiór ich, podobny do odzieży przez pustelników używanej, miał być koloru błękitnego. Prawdopodobnie bracia workowi otrzymali w Anglji dopiero później nazwę boni homines. Huet, biskup z Avranches, wspomina że bracia workowi w Caen nosili błękitne ubranie i że w Anglji znano ich pod nazwą boni homines. W czasie tak nazwanej reformacji, klasztory tego zakonu, narówni z innemi, zostały zniesione. (Fehr). J. N.
