Encyklopedja Kościelna/Columna Idzi

	<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Encyklopedja Kościelna (tom III)
Redaktor	Michał Nowodworski
Data wyd.	1874
Druk	Czerwiński i Spółka
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
	Indeks stron
	Artykuł w Wikipedii

›››

Columna Idzi (Aegidius), pochodził z familji Colonna, ur. w Rzymie, ztąd dla odróżnienia współczesnych tego samego imienia, jak Aegidius de Fuscaris, Aegidius Parisiensis i innych, otrzymał przydomek Aegidius Romanus. Młodzieńcem wstąpił do augustjanów i w Paryżu słuchał wykładów św. Tomasza z Akwinu, którego później wymownie bronił przeciwko Wilhelmowi Lamare z Oksfordu. Otrzymawszy stopień doktora teologji, nauczał w Paryżu z takim rozgłosem, że nadano mu nazwę Doctor fundatissimus. R. 1287 kapituła zakonu augustjańskiego zaleciła, aby we wszystkich szkołach zakonu trzymano się wykładu Idziego. Był on także nauczycielem Filipa Pięknego, dla którego napisał trzy księgi De regimine principum (Romae 1482, 1607, Venet. 1598), które fałszywie przypisywano św. Tomaszowi z Akwinu (Oudini Comm. de script. eccl. t. III); 1292 został generałem zakonu, a kiedy po trzech latach zrzekł się tej godności, od Bonifacego VIII, za wstawieniem się Filipa Pięknego, otrzymał arcybiskupstwo Bourges. Bonifacy miał go kreować kardynałem. Wszakże nie nominowany kardynałem i za Klemensa V, gdyż temu sprzeciwił się Filip Piękny, obrażony apologją Bonifacego VIII, napisaną przez Idziego. Um. 22 Grud. 1316 r. w Awinjonie, pochowany w Paryżu. Jako nauczyciel teologji trzymał się systematu św. Tomasza. W polemice był bardzo oględny. C. napisał wiele dzieł w zakresie teologji, filozofji i prawa kanonicznego: kilka z nich wszakże dotąd pozostało w rękopiśmie. Spis prac C. pomieścił Gandulphus w Dissertatio de 200 scriptoribus augustinianis, także Bellarmin, De scriptoribus eccl., Possevin, Apparatus sacer., i Cave, Hist. lit. saec. XIII. Najważniejsze z nich były: Elucubrationes et quaestiones in quatuor libros sententiarum (Basil. 1513); Defensorium, se correctorium librorum s. Thomae contra Guilielmi Lamarensis, Thomae mastigis corruptorium (Venet. 1501). Niektórzy przypisują ostatnie dzieło dominikaninowi Janowi z Paryża, który także żył w XIII wieku (Cave l. c.). De peccato originali (Oxon. 1479); De mensura et cognitione angelorum (Venet. 1598); De divina influentia in beatos; De subjecto theologiae (Venet. 1501). Egzegetycznej treści: Comment. in hexaemeron lib. II (1521); Lectiones 19 in Cantica canticorum; Lectiones in Epist. ad Rom. Filozoficzne: De Esse et Essentia (Venet. 1598); Comment. in Aristotelis libb. de anima ad Eduardum Angliae regem (Venet 1501); Comment. in Alpharabium de causis (Venet. 1550); Quodlibeta illustrata (Lovan. 1646). Z prawa kanonicznego: Quaestio in utramque partem disputata de potestate regia et pontificia (ed. Melch., Goldast, Monarch. t. II p. 95); De renuntiatione Papae. Zbiory znacznej części prac C. wyszły w Wenecji 1490 i 1617 in f. Bjografja jego znajduje się w rzymskiej edycji trzech ksiąg De regimine principum z r. 1607. (Häusle). J. N.