Encyklopedja Kościelna/Courayer Piotr Franciszek
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Courayer (czyt. Kureje) Piotr Franciszek, ur. w Rouen roku 1697, wstąpił do kanoników reguł, przy kościele ś. Genowefy w Paryżu, r. 1706 wyświęcony na kapłana, t. r. został profesorem teologji, r. 1711 bibljotekarzem opactwa ś. Genowefy. Ducha antykościelnego objawił już opozycją swoją pko bulli Unigenitus, ale więcej jeszcze rozprawą wydaną r. 1723 bezimiennie w Nancy (z fałszywém w tytule miejscem druku: Bruksella), Dissertation sur la validité des ordinations anglaises, et sur la succession des évêques dans l’eglise anglicane, gdzie usiłował dowieść, że kwestja święcenia nie może stanowić przeszkody do połączenia się anglikanizmu z Kościołem, ponieważ jego zdaniem: 1) można dowieść nieprzerwanego szeregu biskupów anglikańskich, sięgającego aż do najdawniejszych czasów; 2) biskupi czasów reformacji byli wszyscy kanonicznie konsekrowani, a zatém 3) nowe święcenie ich następców nie jest konieczném. Ale C. zapominał, że biskupi anglikańscy, którzy się oderwali od Kościoła w czasach reformacji, byli nietylko odszczepieńcami, lecz i heretykami, a zatém nie mogli mieć zapewne intencji wyświęcania kapłanów w znaczeniu katolickiém; nadto, nie mają oni sakramentalnego święcenia kapłańskiego, a kto ma być biskupem, powinien przecież wprzód być kapłanem. Niebawem też pko C. wystąpili z krytyką: Gerwazy, opat trapistów, jezuita Hardouin, dominikanin Le Quien, kanonik Pelletier z Reims. C. przyznał się w Journal des savants, że jest autorem wymienionej rozprawy i wydał jej obronę: Defense etc. 1725, 4 t. in 12. Anglicy przełożyli na swój język schlebiającą im pracę, napisaną przez kapłana katolickiego, wynosząc pod niebiosa imię autora. Sprawa ta zaczynała przybierać we Francji coraz większe rozmiary, ponieważ C. nietylko popierał zdania w swej rozprawie wygłoszone, lecz występował i przeciwko ofierze Mszy ś., nauce o sakramentach Kościoła, ceremonjom, jurysdykcji kościelnej, papieztwu. Wtedy, 28 Maja 1727 r., uniwersytet oksfordzki ofiarował Courayer’owi dyplom doktora teologji; zgromadzenie zaś duchowieństwa francuzkiego, złożone z 22 prałatów pod prezydencją kardynała de Bissy, 22, Kw. t. r. potępiło 32 jego zdania. Arcybp paryzki kard. de Noailles, dotychczasowy jego protektor, potępił także jego pisma. C. stawił się przed kardynałem 3 Listop. i okazywał uległość, której jednakże nie bez zasady kanonicy ś. Genowefy wcale nie dowierzali; opat, za zgodą całego zgromadzenia, rzucił klątwę na byłego bibljotekarza. C. napisał wówczas Rélation apologétique des sentiments et de la conduite du P. C., Amsterdam 1729. Stanowczo już zerwał z Kościołem, gdy wydał Supplement aux deux ouvrages faits pour défendre la validité des ordinations anglicanes, Amst. 1732. Nie wiadomo z pewnością kiedy C. wyjechał do Anglji, prawdopodobnie było to w zimie z r. 1732 na 1733. W Anglji przyjęty był jak najżyczliwiej, królowa Karolina Matylda przeznaczyła mu pensji sto funtów sterl., zebrał też z hojności panów dosyć znaczny majątek. W nowej ojczyźnie swojej nie przestał pisać, poświęcając swój styl jasny i zwięzły na usługi doktryn antykatolickich. Główną jego pracą był przekład na język francuzki Historji soboru trydenckiego, napisanej przez Pawła Sarpi, którą wydał w Londynie r. 1736 w 2 t. in f., z dodatkiem uwag krytycznych, historycznych i teologicznych, albo raczej bardzo nieteologicznych. Tłumaczenie to miało wiele wydań; tłumaczenie swoje dedykował królowej angielskiej, w długiej przedmowie skarży się na prześladowania, które wycierpiał, uwagi jego jednakże dowodzą, że na prześladowania te zasłużył; gniew swój przeciwko duchowieństwu katolickiemu do tego stopnia posunął, że zaprzeczył niezmazalności charakteru kapłańskiego, a tém samém usunął główny dowód, na którym opierały się jego Dissertation, Défense i Supplement; powstawał także pko Eucharystji, ostatniemu namaszczeniu, czci świętych, czyścowi, używaniu języka łacińskiego w nabożeństwie i t. d. Gdy Rzym potępił tłumaczenie Sarpi’ego, C. ogłosił rodzaj usprawiedliwienia swoich uwag r. 1744: Examen des defauts theologiques ou l’on indique les moyens de les réformer, Amst. in 12 (z początku bezimiennie), w którém przyjmując rolę przyjaciela prawdy, zawiadamia katolików, że ich teologowie z prostej i czystej nauki Kościoła natworzyli mnóstwo twierdzeń ciemnych, określeń bezużytecznych, trudnych technicznych wyrażeń; że zamiast wybrać naukę gruntowną z apostolskich, krytycznych i historycznych prac protestantów, sami narobili mnóstwo herezji. Nakoniec, ostatnią większą pracą Courayer’a było tłumaczenie na francuzki język Historji reformacji przez Sleidana (La Haye 1767—1769 3 t. in 4), pomnożone uwagami niedokładnemi, nieprzyjaznemi Kościołowi, † w Lond. r. 1776. (Haegele).
