Encyklopedja Kościelna/Estius Wilhelm
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Estius (v. Hesselius van Est) Wilhelm, belgijczyk, ur. w Gorkum, z szlacheckiej rodziny panów zamku Est; uczył się najprzód w Utrechcie, potem w akademji lowańskiej. Zostawszy doktorem teologji (22 List. 1580), udał się do Douai, gdzie został proboszczem przy kościele ś. Piotra, profesorem teologji i Pisma ś. i kanclerzem akademji tamecznej; na tém stanowisku um. 20 Wrz. 1613 r. mając lat 71. Obok głębokiej nauki, chwalą jego skromność i pobożność. Najznakomitszém dziełem E’a jest In omnes divi Pauli et 7 catholicas apostolorum epistolas Commentarii, Duaci 1614—15, 2 v. f. Kommentarz ten liczy się do najlepszych, zdaniem katolickich tłumaczy (ob. Katholik, Mainz 1843 t. 87 s. 291); E. doprowadził go do I Joan. 5, 6. dokończył Bartłomiej Petri, jego kolega. E. przedewszystkiem ma tu na względzie znaczenie literalne; szuka go zaś przez porównanie jednych miejsc Pisma ś. z drugiemi, przez porównanie tekstu łac. z greckim; powołuje się na lepsze kodeksy biblijne i na tradycję Kościoła, a zwłaszcza na św. Augustyna. Pamiętać tylko trzeba przy czytaniu tego komm., że lubo E. jest dobrym katolikiem, jednakże, jako uczeń Bajusa i Hesselsa, czasami ich językiem przemawia, i że, lubo występował w obronie wolnej woli przeciw kalwinistom, jednakże jego własna teologja pod tym względem jest za surową, np. przy Rom. 11, 8. Kommentarz E’a był przedrukowywanym: Coloniae 1631; Paris 1623, 1640, 1653, 1659, 1666; Jakób Merlo-Horstius dał wydanie poprawione, według pozostałych po E. rękopismów, Coloniae 1631; w nowszych czasach to wydanie powtórzyli: Fr. Sausen (Moguntiae 1841—45, 7 v. in-8) i Jan Holzammer (ibid. 1858—59, 3 v. in-8). Mniejszą wartość mają Annotationes in praecipua difficiliora loca S. Scripturae (Antwerp. 1621; ed. Casp. Nemius, Duaci 1628; i in.). Kommentarz E’a skrócił Norbert d’Elbene: Annotationes in omnes d. Pauli eplas, et in eplas canon. (Antverp. 1699 f.). Razem powyższe kommentarze wyszły p. t. Guil. Estii omnia opera in S. Script. (Venet. 1759, 3 v. f.). Jak egzegetą, tak również dobrym był teologiem E.; dowodem tego są Commentarii in 4 libros Sententiarum Petri Lombardi (Colon. 1615, 4 v. f.; Paris 1638, i in.). Inne pisma E’a są: Martyrium R. P. Edmundi Campiani e gallico latine redd. G. E., Lovanii 1582; Historia Martyrum Gorcomiensium (ob. Gorkum); Orationes theologicae 19, Duaci 1614. X. W. K.
