Encyklopedja Kościelna/Faber Jan bp wiedeński
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
4. Faber Jan, bp wiedeński, właściwie nazywał się Heigerlin, lecz że ojciec. jego był kowalem, ztąd nazwano go Faber, lub Fabri; ur. w Leutkirch, w Szwabji, r. 1478, wstąpił wcześnie do dominikanów, uczył się teologji w Fryburgu (w Bryzgowji), gdzie został doktorem teol. Był wikarjuszem w Lindau, następnie kanonikiem oficjałem bazylejskim. W Bazylei zaprzyjaźnił się z Erazmem Roterdamczykiem, za którego radą zabrał się do czytania Ojców Kościoła. W roku 1518 został oficjałem biskupa konstancjeńskiego, a papież Leon X mianował go protonatarjuszem apostolskim. F. był przyjacielem nauk, popierał uczącą się młodzież, a na początki reformacji spoglądał z sympatją, sądząc, że szło tam tylko o zniesienie dawnych nadużyć, jakie się do Kościoła wkradły. Polecił nawet Zwingljuszowi miewać kazania pko Bernardowi Samsonowi, franciszkaninowi, który zajmował się głoszeniem odpustów w tamtych stronach. Gdy jednak zmiarkował, że reformatorom nie chodzi o reformę, ale o oderwanie od Kościoła, stanowczo wystąpił pko reformacji i został jej jednym z najżywszych i najpotężniejszych przeciwników. Pierwsze swoje pismo polemiczne p. t. Opus adversus nova quaedam dogmata Martini Lutheri, wydał 1522 r. w Rzymie, dokąd 1521 r. się udał i gdzie kilkanaście przebył miesięcy. Następnie wydał swój Malleus haereticorum sex libri ad Hadrianum VI Summ. Pontificem, Colon. 1524, i odtąd widzimy go nieustannie słowem i pismem zwalczającego dawnych swych przyjaciół (Zwingljusza Oecolampadjusza, Melanchtona i innych). R. 1522 rozprawia na publiczném kollokwjum z Zwingli’m w Zurichu, r. 1526 jest na dyspucie w Baden, r. 1529 na sejmie w Spirze, r. 1530 na sejmie w Augsburgu, gdzie szczególniej bierze udział w piśmiennem odparciu wyznania augsburgskiego. Na tych i innych zebraniach F. występuje już to jako pełnomocnik i oficjał bpa konstancjeńskiego, już jako radca Ferdynanda I, arcyksięcia austrjackiego, a późniejszego cesarza. Ferdynand bowiem polubił żarliwego obrońcę Kościoła, obrał go swoim spowiednikiem i w najważniejszych sprawach jego zdania zasięgał. Obawiając się napadu Turków na Węgry i Austrję, wysłał go Ferdynand do Hiszpanji, a następnie do Henryka VIII, króla angielskiego, celem zjednania sobie pomocy zagranicznej. R. 1528 Posłał go do Wiednia, gdzie, wespół z uniwersytetem, miał działać przeciwko postępom luteranizmu w Austrji. Wtenczas też został F. koadjutorem bpa neusztadzkiego, proboszczem w Budzie, a r. 1530 bpem wiedeńskim, administrując przytém biskupstwem neusztadzkiém do 1538 r. Obowiązki swoje pasterskie w trudnych czasach z wielką spełniał żarliwością. W każdą niedzielę i święto miewał kazania, prowadził rozprawy o rzeczach wiary ze swvmj djecezjanami, licznemi pismami odpierał napaść herezji, założył w Wiedniu konwikt na 12 ubogich studentów, chcących wstąpić do stanu duchownego; ubogich wspierał hojnie. Um. 21 Maja 1541. Liczne są jego pisma, częścią po łacinie, częścią po niemiecku pisane, razem wydane w 3 v. in f. w Kolonji 1537—41 r. Ponieważ jednak wydanie to obejmuje powiększej części homiletyczne pisma F’a, przeto wydane w Lipsku 1537 r. przez Jana Cochläusa, Opuscula quaedam J. Fabri, ep. vienensis, czysto polemicznej treści, uważać należy za nieodzowne poprzedniego wydania uzupełnienie, Cf. C.E. Kettner, Dissert, de J. Fabri vita et scriptis, Lips. 1735; Klein, Gesch. des Christeuthums in Oesterreich, Wien 1840, IV t.; S. Brunner, Der Prediger-Orden in Wien, Wien 1867, s. 39... i kilka dokumentów o F. ap. H. Laemmer, Monum. Vatic. (Seback). N.
