Encyklopedja Kościelna/Farfa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Farfa, jedno z trzech najsławniejszych opactw benedyktyńskich włoskich (Montecassino, Nonautula i Farfa), nad rzeczką Farfa, w kraju Sabinów. Klasztor F. wywodzi swój początek od Wawrzyńca syryjczyka, bpa Spoleto, a później Sabiny, który miał go wraz z kościołem zbudować około połowy V w. Zburzony przez Longobardów, odbudowany około 681 r. przez księdza Tomasza z Maurienne, który tam przybył w powrocie z Ziemi św. Książęta longobardzcy ze Spoleto, królowie longobardzcy, następnie Karolowingowie i Papieże bogato uposażali i przywilejami obdarzali ten klasztor, słynący ścisłém zachowaniem reguły św. Benedykta. Opat Hugo (na początku XI w.) w pisemku De destructione monasterii farfensis (ap. Muratori, Antiq. Ital. t. 6 p. 273) opisuje szczegółowo obszerne zabudowania i świetny stan klasztoru („pulcre et docte vigebat“) przed napadem Saracenów. Gdy w końcu IX i w X w. Saraceni najechali Włochy, opat Piotr, ze swymi zakonnikami i żołnierzami, siedm lat stawiał im zacięty opór; zmuszony był wszakże wreszcie opuścić klasztor, z braćmi i skarbami klasztornemi. Przez 48 lat klasztor leżał w ruinach, dopóki go nieco nie podźwignął król Hugo, który, za pomocą głośnej Marocji (Mariuccia), ok. 932 r. opanował Rzym. Ale restauracja ta niewiele na co się przydała, bo, w skutek tak nazwanych rządów nierządnic w Rzymie (Teodory, Marocji i Teodory młodszej) i napadów saraceńskich, zaginął prawie zupełnie we Włoszech duch kościelny i zamiłowanie w życiu zakonnem. Wyżej wspomniany opat Hugo dobrze charakteryzuje te czasy, gdy pisze (op. c.), że król Hugo postawił opatem w klasztorze Farfa swego krewnego Raffreda, który był „prudens valde in scientia seculari, secundum Deum non adeo eruditus, quod doctrina regularis ordinis, sicut in ceteris religionis et doctrinae, ab Italico subtracta erat regno, praesertim pro vastatione supradictorum paganorum.“ Ralfred chciał wszakże klasztor podzwignąć z moralnego upadku, za co otruty został przez dwóch niegodziwych zakonników: Hildelbrand’a i Campo, z których ostatni kupił sobie opactwo od króla Hugona. Alberyk, następca Hugona w panowaniu nad Rzymem, dla podniesienia karności zakonnej w swojem terrytorjum ustanowił Odo’na, opata z Clugny, archimandrytą nad wszystkiemi klasztorami w pobliżu Rzymu położonemi; gdy jednak Odo posłał kilku zakonników do Farfa, wrócili oni niebawem, ponieważ Campo i jego koledzy, zamierzali ich zabić. Niewiele też pomogło, że Alberyk ogłosił Campo’na za złożonego i że na jego miejsce mianował Dagoberta: po kilku bowiem latach Dagobert został otruty, a Campo i Hildebrand gospodarzyli w posiadłościach klasztornych. Straszliwe było wówczas położenie klasztoru. Campo i Hildebrand rozpraszali majątek zakonny na nierządnice, dzieci i krewnych. Nierząd panował jeszcze za kilku innych opatów, dopóki pod koniec X i na początku XI w. nie nastąpiła reforma, za pokornego i żarliwego opata Hugona. Reformę tę zaprowadził Odilo z Clugny ze swoim przyjacielem Wilhelmem, opatem St. Benigne z Dijon. Zwolna odzyskał klasztor dawną świetność; naukę poczęto znowu pilnie tu uprawiać. Wielką z tego tytułu zasługę pozyskał sobie bibljotekarz klasztoru Grzegorz († 1100), który napisał ważne dla dziejów włoskich Chronicon Farfense (ap. Muratori, Script, rer. ital. t. 2 pars 2 p. 289). Różne przechodząc koleje, klasztor dotrwał do naszych czasów. W kościele klasztornym znajduje się obraz cudami słynący (s. Maria in Acufiano, ponieważ miejsce, gdzie klasztor leży, zwało się dawniej Acuzio, Acuziano, a później monte Acufiano), na drzewie malowany, jakoby przez św. Łukasza, a przyniesiony tam przez założyciela klasztoru Wawrzyńca. Cf. Vincenzo Bini, Cenni storici sulla sacra imagine di Maria Vergine che si venera nella chieza abbaziale di Farfa e sulla sua coronazione, Roma 1870. O samym klasztorze, z którego archiwów bardzo wiele korzystali historycy włoscy, cf. Giuseppe Marocco, Istoria del celebre imperial monisterio farfense, Roma 1834; Marino Marini, Serie cronologica degli abbati del m onisterio di Farfa, ib. 1836.
