Encyklopedja Kościelna/Ficinus Marsilius
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ficinus Marsilius, ur. we Florencji 1433 r. Ojciec jego, lekarz Kosmy Medyceusza, przeznaczał go na medyka. Gdy Gemistus Plethon, człowiek uczony i wymowny, przybyły na sobór florencki, prelekcjami swojemi o filozofii platońskiej zachwycał słuchaczów, Kosma zamierzył upowszechnić tę filozofię we Florencji. W tym celu chciał on spożytkować wielkie zdolności młodego F’a, kazał go wychowywać w swoim pałacu, otoczył go nauczycielami greckimi i, gdy miał 30 lat, postawił go na czele akademji platońskiej. Również cenił i popierał F’a Wawrzyniec Medyceusz. R. 1476 F. został kapłanem, otrzymał rektorat dwóch kościołów we Florencji, kanonikat przy katedrze i um. w Corregio 1499 r. F. oślepiony był mądrością, greckich filozofów. Nie mając właściwie umysłu filozoficznego, nie umiał zachować się krytycznie względem myślicieli, których studjował, naiwnie wierzył w opowiadanie aleksandryjskie 0 tradycji filozoficznej, poczynającej się od Thota czyli Merkurego Trismegista, przechowywanej następnie przez Orfeusza, Aglaofema, Pitagoresa, Filolausa, a dochodzącej dopiero do szczytu w Platonie. Przez filozofię też platońską rozumiał on nietylko naukę Platona, w jego pismach zawartą, ale starał się ją ująć w jej związku z dawniejszą (ową tradycyjną) filozofią i późniejszą (nowoplatoników). W swojej przedmowie do „Krytona“ twierdzi, że w Platonie jest podstawa filozofii chrześcjańskiej. Mojżesz i Plato zgadzają się u niego w swych naukach zasadniczych. Sokrates, Plato i inni filozofowie znajdowali się, jego zdaniem, przed przyjściem Chrystusa w pewnego rodzaju stanie pośrednim; po Wniebowstąpieniu Chrystusa i oni wstąpili do nieba. Sokratesa pod wielu względami uważa za typ Chrystusa. Odrodzenie filozofii platońskiej jest dziełem Opatrzności. Bóg chce, aby wszędzie ona żyła i panowała. W zapale swoim do tej filozofii F. posuwał się tak dalece, że z kazalnicy opowiadał Platona, zachęcał jego studjowanie, chciał pewne ustępy z pism jego wprowadzić do nabożeństwa kościelnego, i zamiast braci w Chrystusie, miał braci w Platonie. Pod koniec życia ognistą wymową Savonaroli poruszony nawrócił się do życia bogobojnego i ściśle chrześcjańskiego. Jako nauczyciel miał F. znakomitych uczniów, pomiędzy którymi najsławniejszy był Politianus. Małego wzrostu, chudy, słabego zdrowia, był F. bardzo pracowity, łagodny i uprzejmy. Zostawił wiele pism. Tłumaczył dzieła Platona, Plotyna, Porfyrjusza, Proklusa, Jamblicha, Alcynousa, Synezjusza, Psellusa, złote wiersze Pytagorasa, Atenagory pismo o Zmartwychwstaniu ciała i dzieła Djonizjusza Areopagity. Główne jego dzieło filozoficzne nosi tytuł: Theologiae Platonicae de immortalitate animorum lib. 18, in-f. Floren. 1482. Z jego prac teologicznych wymieniamy: O religji chrześcjańskiej i o pobożności, apologja chrystjanizmu dedykowana Wawrz. Medyceuszowi, drukowana w Paryżu 1510 i 1559, w Bremie 1617; Kommentarz na list. św. Pawła do Rzymian; Traktat o Bogu; Djalog pomiędzy Pawłem a duszą, że do Boga bez Boga się nie dochodzi; Mowa chrześcjan do Sykstusa IV; Traktat o boskości chrześcjańskiego prawa moralnego; O miłości. Sposób pisania F’a jest ciemny, jak sam to przyznaje, częścią z powodu zbytniej zwięzłości, częścią z powodu ciemnej treści jego filozofii. Wszystkie jego dzieła wydane były w Wenecji 1516, w Bazylei 1561, 1571 i w Paryżu 1641, 2 t. in-f. Cf. J. Corsius, Commentarius de Platonicae philosophiae post renatas litteras apud Italos restauratione sive M. Ficini vita, Pisae 1772; Schelhorn, Comm. de vita, moribus et scriptis M. Ficini, na początku dzieł F’a, wyd. Basil. 1561. N.
