Encyklopedja Kościelna/Fromm Andrzej
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Fromm (v. Frommius). 1. Andrzej, rodem z Marchji brandeburgskiej, ok. r. 1647 był nauczycielem gimnazjum w Szczecinie, 1664 proboszczem luterańskim w Köln nad Spreą, 1657 członkiem tamecznego konsystorza. Żył on w czasach, kiedy w Niemczech, a zwłaszcza w Brandeburgji kalwinizm brał górę nad luteranizmem. Elektor brandeburgski Fryderyk Wilhelm stanął wyraźnie po stronie pierwszego i luterskim kaznodziejom zabronił (edykt 2 Czerw. 1662 r., drugi 16 Wrześ. 1664) mówić cośkolwiek ubliżającego przeciw teelogom kalwińskim. Luteranie odnieśli się z zapytaniem do fakultetów teologicznych w Helmstadt, Jenie, Lipsku i Wittenbergu, jako też do ministrów wyznań w Ham burgu i Norymbergu: czy należy się posłuszeństwo wspomnianym edyktom księcia elektora? Z Norymberga odpowiedziano twierdząco; lecz redagowana przez Calov’a odpowiedź z Wittenberga brzmiała: „kalwini są obowiązani cierpieć luteranów i nie potępiać ich, bo nie mogą im zarzucić zasadniczego błędu; lecz nie można tego samego powiedzieć o luteranach“ (K. Ad. Menzel, Neuere Gesch. VIII 425). Elektor jednak swego postanowienia ściśle przestrzegał. Fromm, będąc wtedy inspektorem djecezji Köln, raz odezwał się z powodu takowego postępowania księcia, że luteranie doznają gwałtu od kalwinistów.“ Książe kazał dać F’wi surową za to naganę, na co F. odpowiedział, że mówił to tylko, co mu sumienie dyktowało i że obstaje przy tém, bo rzeczy boskie do samego Boga należą (Mentel op. c. s. 439). Dodać trzeba, że F. nie miał fanatycznej nienawiści względem kalwinów, żył nawet w dobrych stosunkach z Bergius’em i Stosch’em, predykantami kalwińskimi na dworze elektora; lecz jako człowiek, który przedewszystkiem szukał prawdy, nie mógł znosić arbitralnej interwencji w rzeczy sumienia. Oprócz nagany, książę Fryderyk Wilhelm oddalił F’a z konsystorza. F. wtedy porzucił swój kraj, udał się do Pragi i tam ogłosił wyrzeczenie się swych błędów: Andrea Frommen, Wiederkehrung zur katholischen Kirche, davon er die historiam und Motiven in Druck zu geben nöthig erachtet, Prag 1668. Wstąpił potém do stanu duchownego; żona też i dzieci poszły do klasztoru. Odznaczył się jako gorliwy kaznodzieja i um. 1685 r. jako kanonik w Lutomierzycu, w Czechach. Ma się rozumieć, że F. przez protestanckich pisarzy, jak prawie każdy prawdziwy konwertyt, wystawiany bywa za człowieka „pessimi ingenii.“ Ob. Räss, Die Convert. VII 353, gdzie się także znajduje wspomniane pismo F’a.
