Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexander Olelko

<<< Dane tekstu >>>
Autor Julian Bartoszewicz
Tytuł Encyklopedyja powszechna
Tom Tom I
Rozdział Alexander Olelko
Wydawca S. Orgelbrand
Data wyd. 1859
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Alexander Olelko, syn Włodzimierza księcia kijowskiego, wnuk Olgierda. Dowodził półkami kijowskiemi pod Witoldem, na wojnie z Wasilem kniaziem moskiewskim, którego na Litwę pobudził Świdrygiełło w r. 1408 i pustoszył wtedy ziemie moskiewskie. Po śmierci Witolda służył Świdrygielle i należał do pokoju podpisanego z Krzyżakami w Chrystmemlu (w Czerwcu 1431 roku). Gdy Świdrygiełło wywołał spisek przeciwko sobie, wszedł i Alexander w zmowę. Litwa chciała go mieć wtedy na wielkiem księztwie, ale wziął je przecie szczęśliwszy Zygmunt Kiejstutowicz, ztąd poszła wojna domowa. Olelko siedział na Kopylu i Stucku, kiedy ojca wyzuto z Kijowa, poszedł tam na niego Zygmunt, żonę i dwóch jego synów wziął do niewoli a z posiadłości wyzuł. Pozorem do tego było, że niby Olelko ze Świdrygiełłą razem sprzysiągł się na wielkie księztwo. Książę więziony był w Kiernowie, żona zaś jego i dzieci w Ucianie. Wyszedł z więzienia dopiero po śmierci Zygmunta w r. 1440, i wtedy znowu Litwa jego samego lub którego z synów Olelka chciała podnosić na wielkie księztwo. Ale przyjechał Kazimierz brat królewski w roku 1440, u którego ciągiem naprzykrzaniem się tyle Olelko wymógł za protekcyją panów litewskich, że księztwo kijowskie, z którego ojciec ustąpił, na nowo otrzymał. Posiadał je już w Lutym 1443 roku, jak świadczy przywilej króla Władysława, który mu podarował krzyż złoty z drogiemi kamieniami i smoka ze srebra. Przywilej ten jest u Rzyszczew-skiego (II, 886). Przesiedział w Kijowie aż do śmierci. Znajdował siew Wilnie razem z innemi książęty na elekcyi metropolity kijowskiego Jonasza z Moskwy, już za panowania Kazimierza Jagiellończyka. Jonasz ten posyłał do księcia, żony jego i dzieci mnicha z prośbą, żeby się nie trzymali Grzegorza następcy kardynała Izydora na metropoliję kijowską, ale jego. Zona ta księżniczka Nastazyja, (Anastazyja) była córką Wasila Moskiewskiego i Zofii córki Witoldowej, siostrą zaś Wa-sila Ślepego. Syn ich Siemion Aleszkowicz, jak go zwą kroniki ruskie, był w Moskwie w roku 1451 u babki swojej, Zofii (Karamzin), drugi syn Michał. Poszli od tego Olelka książęta Olelkowicze, najprzód na Kijowie a potem na Słucku. W roku 1455 albowiem kiedy ojciec umarł, dwaj ci synowie spierali się o podział księztwa kijowskiego, wtenczas król dekretem swym Siemionowi dał Kijów, Michałowi Słuck i Kopyl. Po śmierci zaś Siemiona dzieci jego ostatecznie osadził na Słucku. Jul. B.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Julian Bartoszewicz.