Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexandri
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alexandri |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alexandri albo Alecsandri, poeta i uczony multański, urodził się r. 1821, z rodziców pochodzących pierwotnie z Wenecyi, odbywszy początkowe nauki na pensyi francuzkiej w Jassach, kształcił się dalej w Paryżu od r. 1834, a po otrzymaniu stopnia naukowego, i odbyciu podróży do Włoch, wrócił do rodzinnego kraju r. 1839. Połączył się z młodą Rumuniją, która w Jassach i Bukareście usiłowała odrodzić Multany i Wołoszczyznę wprowadzeniem wyobrażeń i literatury Zachodu. Pierwszą powieść swoje Kwiaciarka florencka, zamieścił w dzienniku „Dacyja literacka,“ założonym przez Cogalniceano, którego był najczyn-niejszym spółpracownikiem, do czasu zawieszenia tego pisma przez księcia Sturdza. Długa wędrówka w górach ojczystych po śmierci matki (1842 r.), natchnęła Alexandrego pierwszemi i może najpiękniejszemi jego poezyjami: Baba-Kloanta, Strounya, Doina, Kraia-Noii i t. d. Jednocześnie rozpoczął szereg ballad i pieśni ludu, które ogłosił drukiem dopiero w dziesięć lat później (1852 r.). Objąwszy r. 1844 wraz z Cogalniceano i Negruzzi, dyrekcyję dwóch teatrów, francuzkiego i mołdawskiego w Jassach, starał się zaradzić niedostatkowi repertoaru narodowego oryginalnemi utworami, jakiemi są: „Jerzy z Sadogory," „Jassy w czasie karnawału,“ „Wesele wiejskie,“ „Pani Kiritza w Jassach,“ „Pani Kiritza na prowincyi“ i t. d„ które wywołały entuzyjazm całej Rumunii. Tegoż roku zaczął wydawać razem z Cogalniceano i Janem Ghika, nowy przegląd naukowy i literacki pod napisem: Postfp, który po dziewięciu miesiącach także zawieszony został z rokazu księcia. Wtedy udał się w podróż na Wschód, zwiedził Ateny, wyspy Jońskie, Wenecyję, i po jedenastu miesiącach wrócił do ojczyzny, przywiózłszy z sobą większą część swoich Lacrimiore. Wmieszany do ruchu liberalnego w Jassach (w Kwietniu 1848 r.), który poprzedził blisko na dwa miesiące rewolucyję w Bukareście, wyjechał do Paryża, gdzie w ciągu pięciu miesięcy nie przestawał w pismach bronić sprawy mołdawsko-wo-łoskiej. W r. 1855 wydawał Rumuniję literacką, po upływie roku także zakazaną. Gorliwy stronnik unii obojga ksieztw, ułożył w r. 1856 pieśń zwaną la Hora Unii, która stała się rumuńskim hymnem Marsylczyków. W następnym roku był członkiem dywanów ad hoc. Dwoma laty wprzód odziedziczywszy dobra po śmierci ojca, niezwłocznie dał wolność wszystkim swym poddanym: 991 obywateli poszło za jego przykładem, co zapewne wpłynęło na postanowienie księcia Grzegorza Ghika o powszechnem usamowolnieniu włościan. Oprócz mnóstwa pism zamieszczanych w rozmaitych dziennikach, do których wydawnictwa przykładał się, Alexandri wydał: Repertorium dramatyczne (Jassy, 1852): Ballady ludu Rumunii (1852 —1853, dwie części); Naszyjnik literacki, pismo zbiorowe wierszem i prozą; Doinas (poezyje, Paryż, 1853). Te ostatnie przełożył na francuzki Voinesco (Paryż 1853 i 1855); część ballad przetłómaczył na tenże język sam Alexandri, pod tytułem: Ballades et chants populaires de la Roumanie, ze wstępem LTbicini’ego (Paryż, 1855). Na osnowie tych ballad ułożyła rzecz o narodowości rumuńskiej księżna z Ghików Kolcow-Massalska, autorka wielu dzieł wydanych pod pseudonymem Dora d’Istria i zamieściła w dzienniku Revue des Deux Mondes (1859 Marca 15) pod napisem: La Nationalité Roumaine d’apres les chants populaires.
