Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexandrowicz (Tomasz)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alexandrowicz (Tomasz) |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alexandrowicz (Tomasz), wojewoda podlaski. Synem był Marcina chorążego bractawskiego i Heleny z Bachmińskich, jeszcze za Augusta III półkownik wojsk koronnych i szambelan. Zajmował się w młodszych latach literaturą, wytłómaczył albowiem z francuzkiego tragedyje Kornela: Heraklijusz i drugą tragedyję: Kleomira albo Igrzysko fortuny, wyszły zdruku obiedwie w r. 1749 i 1154. Bentkowski całe tytuły wylicza. Szczególniej polubił go Stanisław August, który zaraz po wstąpieniu na tron wyprawił go w poselstwie do Turcyi, w czém szedł za poduszczeniami Familii, która już po konwokacyi imieniem prymasa i regimentarza koronnego przeznaczała go do Porty. Było tam wiele trudności do przełamania, gdy Turcyja nie uznawała z początku elekcyi Stanisława. Uzyskawszy ferman w Lutym 1765 r. długo jeszcze nieruszał w kraj turecki dla intryg Francyi, która za rezydenta polskiego w Turcyi uznawała pułkownika Stankiewicza, posłanego tam w bezkrólewiu i swoim kosztem go utrzymywała. Rok przeszło Alexandrowicz przeczekał na pograniczu w Zaleszczykach: w podróż dopiero się puścił w Lutym 1765 r. Wjazd do Carogrodu 14 Czerwca, posłuch u sułtana 22 Lipca. Za pobytu swego w Carogrodzie Alexandrowicz ustanowił szkolę polską oryjentalną dla czterech młodych Polaków, żeby się języków wschodnich uczyli, było to już na samem wyjezdném w Październiku. 8 Stycznia 1767 r. był z powrotem w Warszawie. Za prace poselskie otrzymał 4,000 dukatów. Pensyi miał 2,000 dukatów; zaciągnął zaś długu 3,000 dukatów, co skarb miał mu powrócić. Należąc do stronnictwa dworskiego wierność panu dochował do grobowej deski, ztąd obok stanowiska ważnego w rzeczypospolitej, miał i na dworze wielkie znaczenie. Kasztelan wiski i razem marszałek prywatnego dworu królewskiego po Karasiu, z pensyją 10,000 złp. i emfiteuzą na dobra Koszowatę, w r. 1775 r. Następnie w radzie nieustającej zasiadał przez dwa lata w departamencie sprawiedliwości 1776—1778. Dalej od roku 1779 kasztelan podlaski, od r. 1789 zaś wojewoda podlaski. W czasie drugiego sejmu grodzieńskiego w r. 1793 prezydował w Kommissyi policyi w Warszawie. Ztąd niepopularny, jak i w ogóle dla serdecznych, a ciągłych swoich stosunków z królem. Umarł nareszcie 29 Września 1794 r. w Warszawie, za rewolucyi kościuszkowskiej, pochowany w katakumbach na Powązkach. Za żonę miał Ledóchowską wojewodziankę czernichowską, która go o wiele przeżyła, i umarła dopiero w Baden pod Wiedniem w r. 1826, gdzie przez lat 30 mieszkała. Syn jego Stanisław był senatorem kasztelanem królestwa polskiego 1824—1826. Jul. B.
