Encyklopedyja powszechna (1859)/Alkiermes
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alkiermes |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alkiermes. Pod tém nazwiskiem rozumieją się jagody z roślin Phytolacca decandra i Phytolacca virginiana, należących do rodziny Phytolacceae (R. Brown), a u Linneusza do klasy dziesiątej, rosnących w Ameryce północnej, a mianowicie w Wirginii, a w Europie hodowanych po ogrodach. Jagody te po dojrzeniu dają sok czerwony, który się używa do farbowania na czerwono wina i wyrobów cukierniczych. Młode rośliny w Ameryce używane są do przypraw kuchennych, lecz starsze mają własności trujące, (ob. Kermes). — Alkiermes, wyraz z arabskiego, oznacza gatunek robaczków czerwonych, do których i Czerwiec polski należy. Tym wyrazem wszelako, oznaczano głównie lekarstwo, używane powszechnie w całej Europie i w Polsce w XVI wieku. Syreniusz podaje, że do tego lekarstwa wchodzić powinny: surowy jedwab’, w poczwarkach świeżego czerwca farbowany, sok z jabłek, różana woda, cukier, drzewo rajskie, cynamon, ambra, kamień lazurowy, tłuczone perły uryjańskie, złoto bite i piżmo. Według tego zielnikarza alkiermes wielce był skuteczny: lękliwemu sercu, drżeniu jego, mdłości serdecznej, szaleństwu, melancholii. Przypisywał nawet mu moc, wstrzymującą konanie. Alkiermes Lubelski słynął na całą Polskę.
