Encyklopedyja powszechna (1859)/Alkiermes

<<< Dane tekstu >>>
Autor anonimowy
Tytuł Encyklopedyja powszechna
Tom Tom I
Rozdział Alkiermes
Wydawca S. Orgelbrand
Data wyd. 1859
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

Alkiermes. Pod tém nazwiskiem rozumieją się jagody z roślin Phytolacca decandra i Phytolacca virginiana, należących do rodziny Phytolacceae (R. Brown), a u Linneusza do klasy dziesiątej, rosnących w Ameryce północnej, a mianowicie w Wirginii, a w Europie hodowanych po ogrodach. Jagody te po dojrzeniu dają sok czerwony, który się używa do farbowania na czerwono wina i wyrobów cukierniczych. Młode rośliny w Ameryce używane są do przypraw kuchennych, lecz starsze mają własności trujące, (ob. Kermes). — Alkiermes, wyraz z arabskiego, oznacza gatunek robaczków czerwonych, do których i Czerwiec polski należy. Tym wyrazem wszelako, oznaczano głównie lekarstwo, używane powszechnie w całej Europie i w Polsce w XVI wieku. Syreniusz podaje, że do tego lekarstwa wchodzić powinny: surowy jedwab’, w poczwarkach świeżego czerwca farbowany, sok z jabłek, różana woda, cukier, drzewo rajskie, cynamon, ambra, kamień lazurowy, tłuczone perły uryjańskie, złoto bite i piżmo. Według tego zielnikarza alkiermes wielce był skuteczny: lękliwemu sercu, drżeniu jego, mdłości serdecznej, szaleństwu, melancholii. Przypisywał nawet mu moc, wstrzymującą konanie. Alkiermes Lubelski słynął na całą Polskę.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: anonimowy.