Encyklopedyja powszechna (1859)/Alompra
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alompra |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alompra, Alunq-P’Hura, czyli Alomandra-Prau, założyciel państwa Birma-nów i panującej tamże dynastyi. Kiedy w 1752 roku Beingu-Della, król Pegu, zdobył państwo Awy, Alompra był Birinanem niskiego pochodzenia, ale przedsiębierczym i śmiałym, i piastował urząd przełożonego nad miasteczkiem Manchabu. Miał wówczas wieku lat 12. Jarzmo Peguanów ciążyło nad krajem zdobytym i nakoniec stawało się nieznośnem; sam Alompra, ciężko obrażony, zapewnił sobie pomoc stu odważnych ludzi. Załoga miasta składała się z 50 żołnierzy peguańskich; tę więc pewnej nocy napadłszy, w pień wyciął. Było to hasłem powstania, zwłaszcza gdy nadeszło 1000 Peguanów dla zemszczenia śmierci poległych; każdy jął się obrony z rozpaczą, wiedząc dobrze, że łaski spodziewać się nie może. Alompra pobił wysłane przeciw niemu wojsko, za jego przykładem w innych także miastach zatknięto sztandar rokoszu, siły jego wzrosły i jedno zwycięztwo odnosiły po drugiém. Gdy wiadomość o tych wypadkach doszła do króla Beinga-Bell, brat królewski, Apporaza, stanął na czele ogromnej floty, która odpłynęła w Styczniu 1574 roku rzeką Irawaddi pod Awę, obsadzoną przez 10,000 powstańców. Dowodził w Awie syn Alompry Szembuan, sam zaś Alompra z wojskiem stał nad granicą, wszakże na wiadomość o przybyciu floty nieprzyjacielskiej w 10,000 żołnierza pociągnął na odsiecz stolicy i walną tu stoczył bitwę, w której Peguanie stanowczo pobici, zmuszeni zostali do ucieczki. Wkrótce potém upadły również inne warowne miejsca w kraju, tak iż z końcem 1754 roku żaden już Peguanin nie postał na ziemi birmańskiej. Alompra powitany przez naród oswobodzicielem i dyktatorem, pobił jeszcze w następnym roku (21 Kwietnia 1755 r.), powtórną wyprawę Apporazy pod Synagong, i na polu zwycięztwa założył miasto Rangoon, nową swą rezydencyję. Szczątki armii peguańskiej cofnęły się za mury Syryjamu, a teraz już sam Alompra wkroczył do Pegu, zdobył fregatę francuzką na żołdzie peguańskim, której załogę w pień wyciąć rozkazał i z taką siłą obiegł nieprzyjacielską stolicę, że Benigga-Della zmuszony był poddać się na łaskę i niełaskę (1757 roku). Następnie Alompra podbił jeszcze Martaban, wschodnie Pegu aż po granice Syjamu, Tavoi, oraz należące do Syjamczyków Mergui i Tenasserim, przez co zupełnie już państwo peguańskie wcielił do Birmańskiego; w czasie wyprawy na Syjam umarł 1760 roku. Nadzwyczajny ten człowiek wzrostu był wysokiego i wielkiej siły fizycznej, waleczny, surowy aż do okrucieństwa, pełen wielkich projektów, jeden z tych ludzi, których od czasu do czasu zsyła Opatrzność, żeby przez nich wykonać swe zamiary. Alompra założył największą monarchiję w Indyjach, a dynastyja jego umocniła się najzupełniej pod jego następcami. F. H. L.
