Encyklopedyja powszechna (1859)/Aman albo Haman
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Aman albo Haman |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Aman albo Haman, syn Amadata albo Amata, ulubieniec Asswerusa, zapewne Daryjusza Hystaspa, króla perskiego, który, według słów Pisma świętego, „wywyższył go i wsławił stolicę jego nad wszystkie książęta które miał; i wszyscy słudzy królewscy, którzy we drzwiach pałacu byli, klękali i kłaniali się Amanowi, bo im tak był pan rozkazał, sam tylko Mardocheusz, hebrajczyk, stryj królowej Estery, nie klękał przed nim, ani mu się kłaniał. Rozgniewany tém Aman, postanowił wytracić wszystkich Żydów wraz z Mardocheuszem, i rzekł Asswerusowi: „Jest lud po wszystkich krainach królestwa twego rozproszony, i sam od siebie różny, nowych praw i ceremonij używający, nadto i królewskiém rozkazaniem gardzący; a wiesz bardzo dobrze, że nie jest pożyteczno królestwu twojemu, aby się miał rozpuszczać przez swą wolą; jeślić się podoba, wydaj wyrok, aby zginął.“ Asswerus zgodził się na wniosek ulubieńca swego i ogłoszono, oraz rozesłano wyrok o wytraceniu wszystkich Żydów płci obojga w królestwie perskiem, od dziecięcia do starca, w dniu 13 miesiąca Adar. Zdarzyło się tymczasem, że król spać nie mógł i kazał sobie przynieść kronikę przeszłych czasów, którą gdy przed nim czytano, przypomniał sobie że Mardocheusz nie odniósł żadnej nagrody za doniesienie przed laty o uknowanym na życie jego spisku; wezwał więc Amana i zapytał go: Co ma być uczyniono mężowi, którego król chce uczcić? Aman myśląc że to zapytanie do niego właśnie ściąga się, odpowiedział: Człowiek, którego król chce uczcić, ma być obleczon w szaty królewskie, a wsadzon na konia, który pod siodłem królewskiem chodzi, i wziąć koronę królewską na głowę swą, a pierwszy z książąt i panów królewskich niech dzierży konia jego, a po ulicy miejskiej idąc, niech woła i mówi: Tak uczczon będzie, któregokolwiek będzie chciał król uczcić. I rzekł mu król; Pośpiesz się, a wziąwszy szatę i konia, uczyń jakoś powiedział Mardocheuszowi żydowi, który siedzi prze-dedrzwiami pałacu. Ze złością w sercu wykonał Aman rozkaz królewski, a tegoż dnia zaproszony był, wraz z królem, na ucztę do Estery, która oskarżyła go o zamiar wytracenia ludu żydowskiego. Zapomniawszy o swoim rozkazie, Asswerus kazał powiesić Amana na szubienicy, przygotowanej przezeń dla Mardocheusza; dziesięciu synów Amana także powieszono, urząd jego oddał król Mardocheuszowi, i odwołał wyrok na wytracenie Żydów (księgi Estery). Powiadają, że Aman był z rodu Agaga, przez którego Żydzi późniejsi rozumieli Agaga (ob.) króla Amalecytów, wyprowadzając tym sposobem Amana z rodu skazanego na śmierć już za czasów Mojżesza. Wszelako tłumaczenie alexandryjskie Biblii, i fragment deuterokanoniczny ksiąg Estery (16, 10), nazywają go Macedończykiem; imię zaś Amana i jego ojca są perskie. Dotąd Żydzi obchodzą pamiątkę ocalenia swojego od rzezi nakazanej przez Amana uroczystością Purim, czyli „losów,“ od słowa pur, phur, los, to jest, że los ich zguby by ł już wrzucony w naczynie. L. R.
