Encyklopedyja powszechna (1859)/Amboise (Grzegórz d’)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Amboise (Grzegórz d’) |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Amboise (Grzegórz d’), kardynał i minister stanu za panowania Ludwika XII króla francuzkiego, urodził się w 1460 r. w Chaumont-sur-Loire. Mając zaledwie czternasty rok życia, był już biskupem w Montauban i jałmużnikiem Ludwika XI, a za panowania Karola VIII w 1493 r., posuniętym został do godności arcybiskupa w Rouen i Narbonne. Zręczny dworak, gorliwy przytém w pełnieniu swych obowiązków, umiał zjednać sobie zaufanie Ludwika Orleańskiego i zaraz po wstąpieniu tego księcia na tron francuzki, mianowany został pierwszym ministrem i otrzymał jednocześnie od papieża Alexandra VI kapelusz kardynalski i godność legata. Odtąd Amboise był prawdziwym sternikiem losów króla i Francyi; to też Ludwik XII, idąc za jego radą, przedsięwziął wyprawę do Włoch i zdobył Medyjolan. Nie omieszkał z tego skorzystać (zwłaszcza gdy papież Alexander VI umarł w tymże samym czasie) i postanowił wynieść się na tron Państwa Kościelnego. Zamiary te nie udały się. Wprawdzie następca Alexandra VI, Pius III, panował przez 27 dni tylko i tron papiezki znowu osieroconym został, ale kardynałowie wybrali Juliusza II, pomimo intryg i zabiegów ministra, który chciał nawet schizmę zaprowadzić między kościołem francuzkim a rzymskim, aby tym sposobem ułatwić sobie drogę do tyiary. Nawet zebrał już sobór w Pizie, potém w Medyjolanie i Lugdunie, lecz wszystkie te plany zniweczone zostały niepomyślnością oręża francuzkiego, która wydarła Ludwikowi XII wszelki wpływ we Włoszech. Wkrótce po tych wypadkach umarł 25 Maja 1510 r., zostawiając swej rodzinie w spadku 11,000,000 liwrów. Życie jego opisał Montagnes w 1631 r. i Legendre w 1724 r.
