Encyklopedyja powszechna (1859)/Amfibolija

<<< Dane tekstu >>>
Autor anonimowy
Tytuł Encyklopedyja powszechna
Tom Tom I
Rozdział Amfibolija
Wydawca S. Orgelbrand
Data wyd. 1859
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

Amfibolija, Amfilogija, dwuznaczność, powstająca niekiedy z dwuznacznego szyku lub rozmaitego znaczenia wyrazów, jest albo rozmyślną, jak np. w starożytnych wyroczniach, w epigrammatach, dowcipnych zdaniach i t. p., albo mimowolną, a w takim razie wadliwą. Znaną jest w historyi amfibolija wyroczni delfickiej, kiedy Pyrrus, król Epiru, rozpoczynał wyprawę na Rzymian: Ajo te Aeacida Romanos cincere posse, co znaczy: Oświadczam ci, Eacydo, że Rzymian pokonać możesz, albo też: Oświadczam ci, że ciebie Eacydę, Rzymianie pokonać mogą. Niekiedy także amfibolija bywa jednoznaczną z kalamburem (calembourg), czyli równobrzmiennikiem francuzkim. W Filozofii Amfibolja znaczy zamianę i pomieszanie pojęć; i tak np. Kant mówi o amfibolii pojęć reflezyjnych, czyli o pomieszaniu metafizycznym i logicznem stosunku jednostajności z rozmaitością, podobieństwa z kontrastem i t. d.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: anonimowy.