Encyklopedyja powszechna (1859)/Amfibolija
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Amfibolija |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Amfibolija, Amfilogija, dwuznaczność, powstająca niekiedy z dwuznacznego szyku lub rozmaitego znaczenia wyrazów, jest albo rozmyślną, jak np. w starożytnych wyroczniach, w epigrammatach, dowcipnych zdaniach i t. p., albo mimowolną, a w takim razie wadliwą. Znaną jest w historyi amfibolija wyroczni delfickiej, kiedy Pyrrus, król Epiru, rozpoczynał wyprawę na Rzymian: Ajo te Aeacida Romanos cincere posse, co znaczy: Oświadczam ci, Eacydo, że Rzymian pokonać możesz, albo też: Oświadczam ci, że ciebie Eacydę, Rzymianie pokonać mogą. Niekiedy także amfibolija bywa jednoznaczną z kalamburem (calembourg), czyli równobrzmiennikiem francuzkim. W Filozofii Amfibolja znaczy zamianę i pomieszanie pojęć; i tak np. Kant mówi o amfibolii pojęć reflezyjnych, czyli o pomieszaniu metafizycznym i logicznem stosunku jednostajności z rozmaitością, podobieństwa z kontrastem i t. d.
