Encyklopedyja powszechna (1859)/Anamorfoza
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Anamorfoza |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Anamorfoza (z greckiego anamorphosis, przekształcenie). Pod tym wyrazem, który niedawno zaczęto używać w botanice, rozumie się zboczenie chorobliwe lub przypadkowe, w wykształceniu się porostu, lub jakowej rośliny skrytokwiatowej, skutkiem którego taż roślina staje się niepodobną do rozpoznania. Zmiany, których rośliny doznają są takie w rzeczy samej, że jeden i tenże sam gatunek mógł bydź umieszczonym w dwóch lub trzech rodzajach.—W optyce anamorfoza, lub rysunkami anamorficznemi nazywają takie rysunki, które albo z pewnego oznaczonego punktu widzenia, albo uważane za pośrednictwem szkieł szczególnego rodzaju, przedstawiają obraz zupełnie różny niż z innego punktu lub bez pomocy szkieł widziane. Odróżniają właściwą anamorfozę optyczną, gdzie znajduje się pewien punkt oznaczony z którego przedmioty uważane bydź powinny, tu należą np. figury, które zbliska uważane nieprzedstawiają między sobą związku, patrząc zaś na nie z większej odległości, łączą się z sobą i przedstawiają nazwiska, całe wyrazy i t. p.; tutaj także należą rysunki składające się z wielu zupełnie różnych obrazów, w paski pociętych i ponaklejanych na graniastosłupy trójkątne, które widziane ze strony prawej lub lewej coraz inne obrazy przedstawiają. Drugiego rodzaju anamorfoza jest tak zwana katoptryczna, gdzie kształty rozrzucone, lub przedstawiające się w postaci nieokreślonej gołemu oku, zgromadzają się w pewną całość przy użyciu w pomoc zwierciadeł, walcowych, piramidalnych lub ostrokręgowych. O tym rodzaju anamorfozy pisał Stevin. Nakoniec anamorfoza dioptryczna, kiedy dla otrzymania obrazu z danych nieokreślonych rysunków użyć potrzeba do patrzenia na nie wielościanów szklannych polerowanych. Zjawiska te tłumaczą się prawami odbijania i załamywania światła. Mechanik Jakób Leupold, w dziele: Anamor-phosis mechanica nova, 1714 r., opisał dwie machiny przez siebie urządzone do otrzymywania rysunków anamorficznych, z których jedna służy dla zwierciadeł walcowatych, druga zaś dla ostrokręgowych. Sposoby otrzymywania rysunków anamorficznych, można znaleść w dziełach poświęconych perspektywie, tudzież w traktatach geometryi wykreślnej, a między innemi w dziele Leroy: Traité de Steorotomie, comprenant les applications de la geometrie descriptive, Paris 1844, rozdział ósmy: perspectines curieuses et anamorphoses.
