Encyklopedyja powszechna (1859)/Ankona
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Ankona |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ankona, stolica delegacyi tegoż nazwiska, w Państwie Kościelnem, wznosi się amfiteatralnie na północno-wschodnim (kumeryjskim) przylądku pobrzeża adryjatyckiego i przedstawia od strony morza widok bardzo malowniczy. Ankona, siedlisko biskupa i sądu appelacyjnego, liczy około 30, 000 mieszk., między któremi 5, 000 żydów, i posiadała port niegdyś zawołany, który teraz z powodu zamulenia stał się o tyle niedogodnym, że nawet handel miasta został’ przez to zagrożonym. Artykułami wywozu, rozciągającego się już tylko na pobrzeża adryjatyckie i Grecyję, są: zboże, wyroby wełniane i jedwabne. Z pomników architektury, oprócz słynnego Molo, zbudowanego przez Trajana, zasługują na wspomnienie: starożytny łuk tryjumfalny tegoż cesarza, katedra pod wezwaniem ś. Cyryjaka, stojąca w miejscu, gdzie była niegdyś świątynia Wenery, kościół Najśw. Panny Maryi (della Piazza), bursa z freskami Tibaldi’ego i wielki dom kwarantanny. Miasto, zabudowane w ogólności dosyć niedbale, zostało, jak się zdaje, założone przez Syrakuzan, chroniących się przed ciemięztwem starszego Dyonizyjusza. Rzymianie mieli tu stacyję dla floty swej przeciw Illiryjczykom. Trajan rozszerzył port, a Narses odbudował zniszczone przez Gotów miasto, które w X wieku, nowemu przez Saracenów uległo spustoszeniu. W późniejszym czasie Ankona, dźwignąwszy się z gruzów, została rzeczapos-politą, lecz papież Klemens VII zajął ją r. 1532 podstępem i wcielił do państwa kościelnego. R. 1779, po długiej i walecznej obronie ze strony generała franc. Meunier, zdobyli Ankonę Rossyjanie i Austryjacy, i odtąd już tylko cytadella pozostała w stanie obronnym. Gdy r. 1831 wojska austryjackie obsadziły okręgi zawichrzone przez powstańców rzymskich, rząd francuzki postanowił śmiałém wystąpieniem osłabić wpływ moralny Austryjaków w państwie kościelnem. Eskadra francuzka, wioząca 1, 500 ludzi wojska lądowego, stanęła przed portem i zajęła miasto bez oporu (22 Lutego 1832), nazajutrz zaś cytadellę przez kapitulacyję. Pomimo prctestacyi stolicy apostolskiej, Francuzi trzymali Ankong, pod zarządem cywilnym Papieża, aż do Grudnia 1838, w którym to czasie opuścili państwo kościelne razem z wojskami austryjackiemi. Grzegórz XVI exkommunikował miasto podczas zajęcia przez Francuzów, a nawet i później tyle okazywał mu niechęci, że w ciągu panowania jego, nic nie zrobiono dla podniesienia handlu miejscowego. Dobre pod tym względem zamiary następcy jego, Piusa IX, sparaliżowane zostały poruszeniami lat 1848 i 1849. Od 24 Maja, aż do 19 Czerwca 1849 r. Ankona, obsadzona trzytysięczną załogą rewolucyjną, obleganą i zajętą była przez Austryjaków pod dowództwem Wimpllena. Nakoniec w Czerwcu 1859 r. w czasie wojny włoskiej Austryjacy na nowo opuścili to miasto.
