Encyklopedyja powszechna (1859)/Anna c. Władysława Jag.
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Anna c. Władysława Jag. |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Anna, pierworodna córka Władysława Jagiellończyka króla czeskiego i węgierskiego, z drugiej jego żony Anny de Foix (ob.), urodziła się 22 Czerwca 1503 r. Później w trzy lata urodził się brat jej Ludwik i więcej dzieci nie było. Pożądliwem okiem spoglądał łakomy dom rakuski na te ostatnie gałązki najstarszego szczepu Jagiełłów. Ztąd sławny w historyi zjazd presbyrgski i wiedeński. 20 Maja 1515 r. Postanowiono w Prezburgu podwójne wzajemne małżeństwo, Anna miała iść za Karola lub Ferdynanda wnuka cesarskiego lub samego cesarza Maxymilijana, Ludwik zaś miał się żenić z Maryją burgundzką wnuczką cesarską. Jechali potem obadwaj królowie Jagielońscy Władysław i Zygmunt z Anną i z Ludwikiem do Wiednia. Tam 22 Lipca Maxymilijan przyjął w małżeństwo i poślubił przez kardynała strygońskiego Annę sobie, albo któremu z wnuków i za królowe ją koronował. Dał albowiem wtenczas słowo ojcu i stryjowi księżniczki, że jeżeli w ciągu roku sam jej nie poślubi, wyda ją niezawodnie za którego z wnuków. Cesarz miał wtenczas lat 40. Karol 15. Ferdynand zaś w jednym roku z Anną się urodził. Starał się o księżniczkę jeszcze w Węgrzech, ale nadaremnie Jan Zapolski hrabia na Spiżu, brat Barbary pierwszej żony Zygmunta Starego, dla tego cesarz wołał się traktatami upewnić. Opisy uroczystości wiedeńskich są w dzienniku Jana Kuspinijana (po polsku w Zbiorze Pamiętników do dziejów polskich Włodzimierza Platera t. I, str. 59 — 93). Cesarz ożenił się jednak z Maryją Blanką, córką Galeaza Sforzy księcia mejyjolańskiego, Anny nie wziął też sławny Karol V, ale z jego woli Ferdynand. Ślub odbył się dopiero w r. 1521 w Lińcu. Po śmierci Ludwika poległego pod Mohaczem 29 Sierpnia w r. 1526, Ferdynand po prawie żony darł' się na tron węgierski, ale tu spotkał na przeciw siebie Jana Zapolskiego spółzawodnika dawniej do jednej ręki, dzisiaj do jednegoż królestwa. W Czechach poszło mu łatwiej, uznały go stany i pozwoliły objąć rządy na d. 24 Października 1526 r. w Węgrzech atoli z Zapolskim dzielić się musiał panowaniem i ziemią. Ferdynand miał z Anny syna cesarza Maxymiliana, obranego przez stronnictwo swoje królem polskim w r. 1575 i dwie córki Elżbietę i Katarzynę, które obiedwie były Iza Zygmuntem Augustem. Jul. B.
