Jutrzenka (Londyński)

	>>> Dane tekstu >>>
Autor	Bolesław Londyński
Tytuł	Jutrzenka
Wydawca	Księgarnia F. Korna
Data wyd.	1932
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI
	Indeks stron

[3]

BIBLJOTECZKA DLA DZIECI

B. LONDYŃSKI.

JUTRZENKA

BAJKA.

Z rysunkami Henryka Toma.

WYDAWNICTWO KSIĘGARNI F. KORNA

W WARSZAWIE * * * KOSZYKOWA 45.

Przedruk tekstu i rysunków zastrzeżony.

Drukarnia „SIŁA“, Warszawa, Marszałkowska 71

JUTRZENKA

Był sobie mąż i żona, którzy mieli niewielką zagrodę na wsi: dom mieszkalny, parę obórek dla bydła, piwnicę, spichrz na zapasy i różne rupiecie domowe. Do mająteczku tego dochodzili stopniowo pracą i rozsądnemi zabiegami. Do utrzymania porządku mieli parobków i dziewczęta, dbali o dobrą strawę dla bydła, nie przepuszczali ani jednego tygodnia w roku, ażeby go nie spożytkować odpowiednio, już to mierzwiąc, już orząc, już siejąc, już kosząc, już zbierając i zwożąc do domu. Jednakże, obejście ich było małe, zwłaszcza w porównaniu z mieniem sąsiadów.
Okolica od zachodu była płaska, otwarta i niejeden taki folwarczek istniał na niej, ale od wschodu był gęsty [6]las. Nie było doń żadnych dróg, ani gościńców.
Trzymano las nie dla spaceru, ani też do podbierania drzewa na opał, lub budowę. To też było w nim mnóstwo krzewów i krzaków wzdłuż strumieni i jezior, a drzewa odznaczały się starością i wielkim rozrostem. Nikt nie wiedział, jakie miał rozmiary i jak wyglądał w środku.
Po niejakimś czasie owemu chłopu i jego żonie, urodziła się córeczka. Rzekli więc małżonkowie:
— Musimy teraz podwoić pilność i oszczędzać o wiele więcej; teraz wiemy przynajmniej, dla kogo mamy pracować i kto będzie korzystał z tych zabiegów naszych.
Dziecko należało do rzędu nadzwyczaj rozkosznych, i miłych. Kto się nań spojrzał, to mu się błogo robiło na sercu, do kogokolwiek dziecko wyciągnęło rączki, ten radby mu był nieba przychylić; do kogo wybiegło, ten podwajał [7]kroku, byle jaknajspieszniej znaleźć się przy niem. Tak było za najmłodszych lat dziecka i tak zostało zawsze w miarę stopniowego wzrastania dziewczynki. Dziewki, parobcy, jak i wszyscy wchodzący czy wychodzący z domu codziennie, starali się spojrzeć w oczy dziewczynki. Gdy ją zobaczyli, dopiero wtedy zdawało im się, że światło dzienne spłynęło na ziemię. Kochano ją tak, że o jej imieniu chrzestnem ludzie prawie zapomnieli. Nazywano ją powszechnie: „Jutrzenką“.
Gdy Jutrzenka podrosła, rodzice pomyśleli sobie, — że trzeba i ją przyzwyczajać do pracy, bo cóż wart majątek bez zabiegów i uprawy, niezbędnych do przyrostu mienia?“ — Nie mieli kłopotu z dzieckiem. Do wszystkiego, cokolwiek miała wykonać, okazywała się chętną i zdatną.
Ażeby się miała zmęczyć kiedy przy pracy — nigdy!
Kończyła wszystko zawsze daleko [8]prędzej, niż się rodzice mogli spodziewać, nigdy też nie wydarzył się żaden błąd w robocie lub wykonanie powierzchowne.
Gdy Jutrzenka nabrała więcej siły, i mogła pracować bez dozoru matki, pomagała przy robotach w polu w ogrodzie i w gospodarstwie. Jej ukazanie się pomiędzy robotnikami, wywoływało [9]zawsze wielką radość. Gdziekolwiek się zjawiła i chciała pracować, wszyscy, znajdujący się w pobliżu, podchodzili, mówiąc:
— Spojrzyj na nas, Jutrzenko, tyś naszą panią. My wszystko zrobimy prędko za ciebie.
Gdy ona brała narzędzia, ażeby zacząć robotę, oni już większą część wykonali za nią:
Ale rodzice ze skutków tego postępowania nie mogli być zadowoleni, bo gdziekolwiek ukazało się ich dziecko, zewsząd znikało wszelkie zmęczenie.
A codzień wieczorem okazywało się, że nie było najmniejszej opieszałości, przeciwnie, robota była wykonaną podwójnie i potrójnie. Ale dla dobra dziewczynki, ludzka gotowość przychodzenia jej z wyręką była im nie w smak. „Przyzwyczai się do próżnowania — myśleli sobie — i gotowa nabrać wyniosłości“.
Do tych niepokojów rodziców, przyłączyły się niebawem i inne. „Te ciągłe śmiechy i zabawy to nic dobrego. [10]Robota wymaga powagi. Nie ten jest zdatny, co wykona robotę prędko i gładko, ale ten, co okazuje wytrwałość i co się przemódz zdoła“. I zaczęli żałować, że wcześniej nie zapobiegali takiemu usposobieniu dziecka. „Nie powinniśmy też pozwolić na to, ażeby ją przezywano Jutrzenką. Czyż nie gotowa myśleć, że jest czemś lepszem od innych ludzi?“
I ojciec z matką uradzili, wpoić w dziewczynkę poglądy inne zwyczajnych ludzi. „Ponieważ już jest dorosłą dziewicą, czas więc, ażeby się nauczyła pracować, żyć i mówić, jak wszyscy ludzie i przystosować do naszych warunków“.
I oto matka dała jej masę lnu do przędzenia i kazała jej pójść samej do izby przędzalnej, stąd nie miała wracać, dopóki wszystkiego nie uprzędzie,uprzędzie. Było już dosyć późno i zmierzch niedaleki. Na kominie płonął suty ogień.
I oto, gdy ostatni promień słońca znikł na wysokościach nieba, z jednej szpary wylazła mysz, szybko podbiegła [11]do kądzieli, wpadła na fartuszek pracowitego dziewczęcia i rzecze:
— Jutrzenko, daj mi co zjeść!..
A dziewczę na to:
— Chętnie bym ci dała, ale sama nic nie mam. Nie wolno mi przytem wychodzić z izby, ażeby coś przynieść. Ale może odgryziesz sobie kawałek słoniny, którą smaruję kądziel, to proszę, a ja sobie już poradzę.
Mysz podziękowała i jadła słoninę.
W trakcie tego jedzenia, dał się słyszeć trzask i tupot, a do izby wszedł wielki niedźwiedź. Skierował się ostrożnie po jednej desce, aż doszedł do kądzieli. Tu dzikiemi ślepiami spojrzał na dziewczynę i rzekł:
— Jutrzenko, wstań, zabawimy się w ślepą babkę. Jutrzenka zlękła się bardzo i pomyślała:
— Biada mi! O któż mnie uwolni od tego niedźwiedzia? Jeżeli mnie porwie w pazury, to zedrze mi skórę z rąk i pleców.
[12] Zanim jeszcze zdołała to pomyśleć, mysz siedziała już po drugiej stronie na jej ramieniu i szeptała:
— Nie bój się, Jutrzenko! Powiedz mu: Dobrze, będziemy się bawić. Poczem zgaś ogień na kominie i usiądź za kołowrotkiem w kącie. Ja będę zamiast ciebie latać i pobrzękiwać dzwoneczkami, ażeby niedźwiedź myślał, że to kolczyki brzęczą w twoich uszach.
I dziewczyna ozwała się z większą odwagą:
— Dobrze, wesoły niedźwiadku, zagramy sobie w ślepą babkę. Ale wpierw muszę ogień zgasić na kominie, ażebyś mnie nie mógł widzieć. Odejdź więc jaknajdalej odemnie.
Niedźwiedź usunął się na drugi koniec izby, a dziewczynka ustawiła kądziel w kącie, zagasiła ogień i schowała się.
W tedy mysz zaczęła brzęczyć małemi dzwoneczkami a niedźwiedź zaczął [13]stąpać w tę stronę. W tej chwili myszka przebiegła w inny kąt i stamtąd zadzwoniła i znowu niedźwiedź skierował się do niej.
Mysz biegała świetnie, skoczyła przeto znów gdzieindziej. Niedźwiedziowi było coraz trudniej się obracać i dawał niezgrabne susy, ale zawsze był daleko od miejsca, gdzie ona dzwoniła. Mysz robiła to bardzo wesoło, a niedźwiedź męczył się coraz bardziej.
— Złapię cię jednak, muszę złapać, Jutrzenko... — zawołał i zebrał wszystkie swoje siły.
Tak mijały godziny. Już była północ i już koguty zaczęły piać, a ciągle dotąd mysz plątała niedźwiedziowe skoki; była wszędzie, i na górze i na dole, dzwoneczki brzęczały tu, brzęczały owdzie, i wydawało się niedźwiedziowi, że brzęczy naraz we wszystkich kątach.
— Aj, aj, Jutrzenko! Teraz cię złapię! — zawołał niedźwiedź i skoczył w prawo, ale myszka umknęła w lewo, [14]w końcu, od ciągłego kręcenia się, niedźwiedź dostał zawrotu głowy. Obalił się, jęknął i zawołał:
Dość, dość, Jutrzenko, w ślepą babkę... uznaję cię za swoją panią...
Dziewczę uczuło litość dla niedźwiedzia, wyszła z kąta, ażeby go ochłodzić chusteczką.
— O biada mi! — wybąkał niedźwiedź: — to mnie nie chłodzi. Musisz mi zdjąć futro.
— Jakże ja ci mogę zdjąć futro?
— Dotknij się tylko tu z prawej strony, na przedramieniu.
Zaledwie Jutrzenka dotknęła się palcami czarnego jak noc futra, wielkiej jasności fale otoczyły ją i niedźwiedzia i oślepiona musiała zamknąć oczy. Gdy je znów otworzyła — patrzy — kto nawzajem trzyma jej rękę?
— Jesteśmy w naszym zamku, — rzekł książę, który stał przed nią z radośnie uśmiechniętą twarzą, mnie uwolniłaś, [15]a las odczarowałaś. Panować teraz będziesz w całym kraju. Po wszystkich drogach jeździć będziesz codziennie w mojej złocistej karecie i wszystkim ludziom będziesz rozwidniać serce tak, że im wyrobek dzienny stanie się rozkoszą, i zabawą, że nigdy nie zaznają ani strapienia, ani nędzy, ani skargi, ani sporu żadnego. A twojej matce i twojemu ojcu, wysłałem w zamian za ciebie dużo [16]koni i tuzin wozów, pełnych pszenicy.
Odtąd Jutrzenka panowała przy boku swego młodego małżonka w wielkim państwie, tam gdzie od wschodu wzrastał przed domem jej ojca prastary las zarośnięty i dróg pozbawiony.
I codzień, gdy przejeżdżała po gościńcach krajowego państwa, skręcała nieco w bok do zagrody, w której spędzała lata dziecinne i witała jak dawniej, ojca i matkę i wszystkich domowników swojem spojrzeniem. A ojciec i matka cieszyli się szczęściem swojej jedynaczki.
Pierwszem jednak rozporządzeniem, jakie Jutrzenka wymogła na swoim małżonku, było, ażeby wszystkie koty w całem państwie nosiły na szyi małe dzwoneczki,
— To pewnie dla tego, — rzekł książę, uśmiechając się filuternie, — że bawią się z myszkami w ślepą babkę, nieprawdaż?
[17] Gdy Jutrzenka cichutko przytaknęła mężowi, książę nakazał, ażeby się tak stało.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Bolesław Londyński.