Marzanka wonna i inne rośliny zielarskie bogate w kumarynę
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Marzanka wonna i inne rośliny zielarskie bogate w kumarynę | |
| Pochodzenie | Etnobiologia Polska | |
| Redaktor | Łukasz Łuczaj | |
| Wydawca | AHA | |
| Data wyd. | 2012 | |
| Miejsce wyd. | Wojaszówka | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
| |
| ||
| Indeks stron | ||
Kumaryna jest związkiem szeroko rozpowszechnionym w przyrodzie, stanowiącym zwykle składnik olejków eterycznych. W roślinach najczęściej występuje jej prekursor glikozyd kwasu o-hydroksycynamonowego, który podczas suszenia ulega hydrolitycznemu rozpadowi do kumaryny. Omawiany związek jest substancją silnie aromatyczną, o charakterystycznym zapachu przypominającym siano. Występuje w około 80 gatunkach roślin, często stosowanych jako warzywa i przyprawy oraz wykorzystywanych w celach leczniczych. Kumaryna ma działanie uspokajające, rozkurczowe i przeciwobrzękowe.
Znanym już w starożytności surowcem kumarynowym był nostrzyk, opisywany jako roślina lecznicza między innymi przez Hipokratesa i Dioskorydesa.
W Polsce większe ilości kumaryny spotykane są u roślin z rodziny wiechlinowatych (Poaceae), marzanowatych (Rubiaceae) i bobowatych (Fabaceae). Jednym z rozpowszechnionych surowców zawierających kumarynę jest turówka wonna (około 0, 3% s.m.), stosowana do aromatyzowania alkoholu i niektórych produktów spożywczych. Do celów leczniczych wykorzystywane są rośliny o wyższej zawartości kumaryny, takie jak marzanka wonna oraz nostrzyk żółty. Ziele marzanki wonnej, zawierające około 0, 5% kumaryny, stosowane jest w zaburzeniach krążenia obwodowego oraz jako łagodny środek uspokajający. Nostrzyk żółty zawiera ok. 0, 9% kumaryny, a jego przetwory zmniejszają krzepliwość krwi, poprawiają ukrwienie obwodowe i mózgowe. Surowiec pobudza także obieg chłonki, wpływając na zmniejszenie obrzęków. Kumaryna w większych dawkach lub przy długotrwałym stosowaniu jest toksyczna i może powodować uszkodzenia wątroby. Dzienna dopuszczalna dawka kumaryny wynosi 0, 1 mg/kg masy ciała.
Badania fitochemiczne ziela marzanki wonnej, występującej w stanie naturalnym, wskazują na znaczne zróżnicowanie poziomu kumaryny w zależności od regionu, warunków mikrosiedliskowych i fazy rozwojowej. Najwyższą zawartość tego związku stwierdzono w surowcu pochodzącym z roślin zbieranych w początkowym stadium kwitnienia.
Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji.