Nekrofagiczna entomofauna jako źródło inspiracji w kulturze i jej związek z naukami humanistycznymi
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Nekrofagiczna entomofauna jako źródło inspiracji w kulturze i jej związek z naukami humanistycznymi | |
| Pochodzenie | Etnobiologia Polska | |
| Redaktor | Łukasz Łuczaj | |
| Wydawca | AHA | |
| Data wyd. | 2012 | |
| Miejsce wyd. | Wojaszówka | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
| |
| ||
| Indeks stron | ||
Owady nekrofagiczne to owady odżywiające się martwą tkanką, stanowiące naturalne ogniwo w sukcesji rozkładającego się ciała. W zależności od czasu pojawu na zwłokach oraz charakteru żerowania, zostały podzielone na cztery grupy troficzne, wśród których do najważniejszych i najliczniej występujących zaliczyć można takie rzędy jak Diptera i Coleoptera. Nauką, która wykorzystuje owady w celu ustalenia m.in. czasu zgonu jest entomologia sądowa. Organizmy związane z martwym ciałem są w dobie dzisiejszej kryminalistyki cennym narzędziem w prowadzonym dochodzeniu, jednak znane ludzkości ab semper, budziły odrazę i niechęć natury estetycznej, jak i sanitarnej. Były też swojego rodzaju narzędziem moralizatorskim.
W epoce średniowiecza mocno zarysowały się takie alegorie śmierci jak danse macabre czy Memento Mori. Według nich śmierć, niejednokrotnie zpersonifikowana, ukazywana była jako rozkładające się lub zeszkieletowane zwłoki wraz z toczącymi je larwami muchówek.
Niekiedy bardzo wierne odwzorowanie istotnych cech diagnostycznych owadów pozwala określić przynależność rodzajową, a niejednokrotnie i gatunkową. Nicrophorus, rodzaj chrząszczy z rodziny omarlicowatych, rzadko był przedstawiany jako typowy nekrofag. Stawonogi uczestniczące w sukcesji zwłok, a ujęte w sztuce, głównie dotyczą form preimaginalnych muchówek, czyli larw. Chrząszcze natomiast, często były symbolem vanitatywnym, używanym przez niderlandzkich malarzy baroku. Dokładne badania dotyczące sukcesji stawonogów na zwłokach rozpoczęto w połowie XIX wieku. Przełom wieków XIX i XX w Europie Środkowej sprzyjał tego typu badaniom. W okresie tym pojawiały się liczne prace popularyzujące temat owadów, jak np. wydane przez niemieckiego zoologa, Alfreda Brehma Życie zwierząt (Thierleben, 1887) oraz francuskiego entomologa, Jean-Henri Fabre, 10-tomowe Souvenirs entomologiques (1879-1907), które zostały opatrzone wiernymi i realistycznymi ilustracjami ukazującymi behawior i skład gatunkowy entomoofauny zwłok.
Nauki badające kulturę, jak antropologia czy etnografia, korzystają z wiedzy entomologa sądowego przy ocenie wykopalisk i obrzędów ludowych. Nazywane w języku antropologów mianem nikczemnych najemników śmierci, pozwalają wnioskować o zwyczajach pogrzebowych, porze roku, w której nastąpił pochówek, czasie jaki upłynął od zgonu do zagrzebania zwłok. Na podstawie owadów można wnioskować o warunkach sanitarnych dawnych ludów.
Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji.