Notatka Ludowego Komisarza Obrony ZSRR z 15 maja 1941
B/n
| Notatka Ludowego Komisarza Obrony ZSRR i Szefa Sztabu Generalnego Armii Czerwonej dla przedstawiciela Rady Komisarzy Ludowych ZSRR I.W. Stalina o poglądach na temat planu strategicznego rozwinięcia Sił Zbrojnych Związku Radzieckiego w przypadku wojny z Niemcami i ich sojusznikami Gieorgij Żukow |
|||
| Przekład: Wikiźródła (lista tłumaczy na stronie historii). Jest to rękopis znajdujący się w Centralnym Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej wykonany na blankiecie: „Ludowy Komisarz Obrony” przez A.M. Wasilewskiego. Datowany dzięki inskrypcjom na załącznikach – na mapach i schematach. Dokument jest nie podpisany. W tekście naniesione są poprawki wykonane prawdopodobnie ręką Żukowa – dopiski i skreślenia. 
|
[Nie wcześniej niż 15 maja 1941 r.]
"Przedstawiamy Wam do rozważenia poglądy na temat planu strategicznego rozwinięcia Sił Zbrojnych Związku Radzieckiego w przypadku wojny z Niemcami i ich sojusznikami.
I. Obecnie Niemcy według danych dowództwa rozpoznania Armii Czerwonej mają rozwinięte około 230 pieszych, 22 pancernych, 8 powietrznych i 4 kawaleryjskich dywizji, a razem około 284 dywizji.
Z nich na granicach Związku Radzieckiego według danych na dzień 15.05.41 r. ześrodkowano do 86 pieszych, 13 pancernych, 12 zmotoryzowanych i 1 kawaleryjskiej dywizji, a razem do 112 dywizji.
Planuje się, że w obecnej sytuacji politycznej Niemcy w przypadku uderzenia na ZSRR mogą wystawić przeciw nam do 137 pieszych, 19 pancernych, 15 zmotoryzowanych, 4 kawaleryjskich i 5 powietrzno – desantowych dywizji, a razem do 180 dywizji.
Pozostałe 104 dywizje będą znajdowały się:
- w centrum kraju w rezerwie 22 DP, 1 DK, 1 DPanc., 1 powietrzno – desantowa dywizja, razem 25 dywizji;
- w Danii, Belgii, Holandii i Francji – 40 DP, 2 DK, 1 Dpanc., 2 powietrzno – desantowe dywizje, razem 45 dywizji;
- Jugosławia – 7 DP, razem 7 dywizji;
- Grecja – 7 DP, 1 DK, razem 8 dywizji;
- Bułgaria – 3 DP, razem 3 dywizje;
- Afryka – 5 DP, 1 DK, 1 Dpanc, razem 7 dywizji;
- Norwegia – 9 DP, razem 9 dywizji;
razem 93 DP, 5 DK, 3 Dpanc., 3 powietrzno – desantowe dywizje, łącznie 104 dywizje
w centrum kraju na zachodnich granicach, w Norwegii, w Afryce, w Grecji i Włoszech.
Najprawdopodobniej główne siły armii niemieckiej w składzie 76 pieszych, 11 pancernych, 8 zmotoryzowanych, 2 kawaleryjskich i 5 powietrznych, a razem do 100 dywizji, będą rozwinięte na południe od Dęblina dla wykonania uderzenia w kierunku – Kowel, Równe, Kijów.
To uderzenie, zapewne, będzie wspomagane uderzeniem na północy z Prus Wschodnich na Wilno i Rygę, a także krótkimi, koncentrycznymi uderzeniami ze strony Suwałk i Brześcia na Wołkowysk i Baranowicze.
Na południu – należy oczekiwać uderzenia i jednocześnie z armią niemiecką przejścia do natarcia w ogólnym kierunku na Żmierinke armii rumuńskiej wspartej dywizjami niemieckimi.
Nie wyklucza się również możliwości wspomagającego uderzenia Niemców z rejonu rzeki San w kierunku na Lwów.
- na kierunku Żmierinki – armia rumuńska wsparta dywizjami niemieckimi.
- na kierunku Munkacz – Lwów
- Sanok – Lwów
Prawdopodobnie sojusznicy Niemiec mogą wystawić przeciwko ZSRR: Finlandia – 20 pieszych dywizji; Węgry – 15 DP, Rumunia do 25 DP. Ogółem Niemcy z sojusznikami mogą rozwinąć przeciwko ZSRR do 240 dywizji.
Ze względu na to, że Niemcy obecnie utrzymują swoją armię zmobilizowaną z rozwiniętymi tyłami ma ona możliwość uprzedzenia nas w rozwinięciu i wykonania zdecydowanego uderzenie.
Aby temu zapobiec i rozgromić armię niemiecką, uważam za istotne w żadnym wypadku nie oddawać inicjatywy działań dowództwu niemieckiemu, uprzedzić przeciwnika w rozwinięciu i atakować armię niemiecką w chwili, gdy będzie znajdowała się ona w stadium rozwinięcia i nie zdąży jeszcze zorganizować frontu oraz współdziałania rodzajów wojsk.
II. Za pierwszy strategiczny cel działań wojsk Armii Czerwonej stawia się – rozgromienie głównych sił armii niemieckiej, rozwiniętych na południe od Dęblina, i wyjście w 30 dniu operacji na front Ostrołęka, rzeka Narew, Łowicz, Łódź, Kluczbork, Opole, Ołomuniec.
Następnym celem strategicznym będzie: natarcie z rejonu Katowic w kierunku północnym lub północno-zachodnim i rozgromienie dużych sił Centralnego i Północnego skrzydła frontu niemieckiego i opanowanie terytorium dawnej Polski i Prus Wschodnich.
Początkowe zadanie – rozgromić armie niemiecką na wschód od rzeki Wisły i na kierunku krakowskim, wyjść w rejon rzek Narew, Wisła i opanować rejon Katowic, dlatego:
- główne uderzenie siłami Frontu Południowo-Zachodniego przeprowadzić na kierunku Kraków, Katowice, odcinając Niemcy od ich południowych sojuszników.
- wspomagające uderzenie lewym skrzydłem Frontu Zachodniego przeprowadzić na kierunku Siedlce, Dęblin w celu związania zgrupowania warszawskiego i udzielenia pomocy Frontowi Południowo-Zachodniemu w celu rozgromienia lubelskiego zgrupowania przeciwnika.
- prowadzić aktywną obronę naprzeciw Finlandii, Prus Wschodnich, Węgier i Rumunii i być przygotowanymi do wykonania uderzenia przeciw Rumunii w sprzyjającej sytuacji.
Tak więc Armia Czerwona rozpocznie działania ofensywne na froncie Cziżów, Motowisko siłami 152 dywizji przeciwko 100 dywizjom niemieckim. Na pozostałych odcinkach granicy państwowej planuje się aktywną obronę.
III. Wychodząc ze wskazanego założenia rozwinięcia strategicznego, planujemy następujące ugrupowanie Sił Zbrojnych ZSRR.
1. Siły Lądowe Armii Czerwonej w składzie – 198 DS., 61 Dpanc., 31 Dzmot., 13 DK (razem 303 dywizje i 74 pułki artylerii Rezerwy Naczelnego Dowództwa) rozdzielić w następujący sposób:
a. główne siły w składzie 163 DS., 58 Dpanc., 30 Dzmot. i 7 DK (razem 258 dywizji) i 53 pułki artylerii RND mieć na Zachodzie.
- z nich w składzie frontów: Północnego, Północno-Zachodniego, Zachodniego i Południowo-Zachodniego – 136 DS., 44 Dpanc., 23 Dzmot., 7 DK (razem 210 dywizji) i 53 pułki artylerii RND.
- w składzie rezerwy Naczelnego Dowództwa za frontami: Południowo-Zachodnim i Zachodnim – 27 DS., 14 Dpanc., 7 Dzmot. (razem 48 dywizji).
b. pozostałe siły w składzie – 35 DS., 3 Dpanc., 1 Dzmot., 6 DK (razem 45 dywizji) i 21 pułków artylerii RND przeznaczyć dla obrony dalekowschodniej, południowej i północnej granicy ZSRR. Z nich:
- na Dalekim Wschodzie i w Zabajkalskim Okręgu Wojskowym – 22 DS., 3 Dpanc., 1 Dzmot., 1 DK (razem 27 dywizji) i 14 pułków artylerii RND.
- w Azji Środkowej – 2 strzelców górskich i 3 dywizje kawalerii (razem 5 dywizji)
- na Zakaukaziu – 8 strzeleckich, 2 dywizje kawalerii (razem 10 dywizji) i 2 pułki artyleri RND.
- w obronie wybrzeża Morza Czarnego, Północnego Kaukazu i Krymu – 2 dywizje strzeleckie.
- na wybrzeżu Morza Białego – 1 dywizja strzelecka.
Dokładne ugrupowanie sił ukazane jest na dołączonej mapie.
2. Wojskowe Siły Powietrzne Armii Czerwonej mające w swoim składzie gotowe do działań na dzień dzisiejszy 97 pułków myśliwskich, 75 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 11 pułków lotnictwa szturmowego, 29 pułków bombowych dalekiego zasięgu i 6 ciężkich pułków bombowych (razem 218 pułków lotniczych) rozdzielić w następujący sposób:
a. główne siły w składzie 66 pułków myśliwskich, 64 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 5 pułków lotnictwa szturmowego, 25 pułków bombowych dalekiego zasięgu, 5 ciężkich pułków bombowych (razem 165 pułków lotniczych) rozwinąć na Zachodzie. Z nich:
- w składzie frontów: Północnego, Północno-Zachodniego, Zachodniego i Południowo-Zachodniego – 63 pułki myśliwskie, 64 pułki bombowe bliskiego zasięgu, 5 pułków lotnictwa szturmowego, 11 pułków bombowych dalekiego zasięgu, 1 ciężki pułk bombowy – razem 144 pułki lotnicze.
- w składzie rezerwy Naczelnego Dowództwa za frontami: Południowo-Zachodnim i Zachodnim – 14 pułków bombowych dalekiego zasięgu, 4 ciężkie pułki bombowe – razem 21 pułków lotniczych.
b. pozostałe siły w składzie 51 (? – tak w tekście) pułków myśliwskich, 11 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 6 pułków lotnictwa szturmowego, 4 pułków bombowych dalekiego zasięgu, 1 ciężkiego pułku bombowego – razem 53 pułki lotnicze pozostawia się do obrony dalekowschodniej, południowej i północnej granicy oraz punktu Obrony Powietrznej miasta Moskwy. Z nich:
- na Dalekim Wschodzie i w Zabajkalskim OW – 14 pułków myśliwskich, 9 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 5 pułków lotnictwa szturmowego, 4 pułków bombowych dalekiego zasięgu i 1 ciężki pułk bombowy, razem 33 pułki lotnicze.
- w Środkowo – Azjatyckim OW – 1 pułk myśliwski, 1 pułk lotnictwa szturmowego, razem 2 pułki lotnicze.
- w Zakaukaskim OW – 9 pułków myśliwskich, 2 pułki bombowe bliskiego zasięgu, razem 11 pułków lotniczych.
- w Archangielskim OW – 1 pułk myśliwski.
- w obronie miasta Moskwy – 6 pułków myśliwskich.
Dokładne ugrupowanie sił ukazane jest na dołączonej mapie.
Oprócz przedstawionych Wojskowych Sił Powietrznych na dzień dzisiejszy mamy w stadium formowania i obecnie jeszcze nie gotowych do działań 53 pułki myśliwskie, 30 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 4 pułki lotnictwa szturmowego, 7 pułków bombowych dalekiego zasięgu, 22 pułki myśliwskie dwusilnikowe, razem 115 pułków lotniczych na pełną gotowość których można liczyć do 01.01.1942 r.
Te pułki lotnicze w miarę uzyskiwanej gotowości zamierza się rozdzielić następująco:
- na Zachód przeznaczyć 41 pułków myśliwskich, 30 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 4 pułki lotnictwa szturmowego. 5 pułków bombowych dalekiego zasięgu, 14 pułków myśliwskich dwusilnikowych, a razem 94 pułki lotnicze. Z nich:
- w składzie frontów: 41 pułków myśliwskich, 33 pułków bombowych bliskiego zasięgu, 4 pułków lotnictwa szturmowego, 7 pułków myśliwskich dwusilnikowych, razem 87 pułków lotniczych (? tak w tekście).
- w składzie rezerwy Naczelnego Dowództwa – 4 pułki myśliwskie, 4 pułki bombowe dalekiego zasięgu, razem 7 pułków lotniczych (? tak w tekście).
- dla Frontu Dalekowschodniego i Zabajkalskiego OW – 10 pułków, dla Zakaukaskiego OW – 6 pułków
- do obrony miasta Moskwy – 5 pułków myśliwskich.
Orientacyjne terminy wprowadzenia tych pułków lotniczych w linie – zgodnie z tablicą na mapie.
IV. Skład i zadania rozwijanych na Zachodzie frontów (mapa 1:1000.000).
Front Północny (Leningradzki OW) – 3 armie w składzie – 15 strzeleckich, 4 pancerne, 2 zmotoryzowane dywizje, razem 21 dywizji, 18 pułków lotnictwa i Północna Flota Wojenna z głównymi zadaniami – obrona miasta Leningrad, Portu Murmańsk, Kirowskiej linii kolejowej i wspólnie z Bałtycką Flotą Wojenną zapewnienie nam pełnego panowania na wodach Zatoki Fińskiej. W tym celu planuje się przekazanie Frontowi Północnemu z Nadbałtyckiego OW – obronę północnego i północno-zachodniego wybrzeża Estońskiej SRR.
Granica frontu z lewej – Ostaszków, Ostrów, Wyru, Wiliandi, zalew Matasału, wyspy Ozylia i Dago wykluczone.
Sztab frontu – Pargołowo
Front Północno-Zachodni (Nadbałtycki Specjalny OW) – trzy armie w składzie 17 dywizji strzeleckich (z nich 6 narodowych), 4 pancernych, 2 zmotoryzowanych dywizji, a razem 23 dywizje i 13 pułków lotnictwa z zadaniami – uporczywą obroną silnie osłonić kierunki ryski i wileński, nie dopuścić do wkroczenia przeciwnika z Prus Wschodnich, obroną zachodniego wybrzeża i wysp Ozylia i Dago nie dopuścić do wysadzenia morskich desantów przez przeciwnika.
Granica frontu z lewej – Połock, Oszmiany, Druskienniki, Margierabowa, Letcen.
Sztab frontu – Poniewierz.
Front Zachodni (Zachodni Specjalny OW) – cztery armie w składzie – 31 strzeleckich, 8 pancernych, 4 zmotoryzowane i 2 kawaleryjskie dywizje, a razem 45 dywizji i 21 pułków lotniczych.
Zadania – uporczywą obroną na froncie Druskienniki, Ostrołęka silnie osłonić kierunki lidski i białostocki.
Z chwilą przejścia armii Frontu Południowo-Zachodniego do ataku, uderzeniem lewego skrzydła frontu w kierunku na Warszawę, Siedlce, Radom rozbić warszawskie zgrupowanie i opanować Warszawę uczestniczyć współdziałać z Frontem Południowo-Zachodnim w rozbiciu lublińsko – radomskiego zgrupowania przeciwnika, wyjść nad rzekę Wisła i ruchliwymi oddziałami opanować Radom i zabezpieczyć tą operację od strony Warszawy i Prus Wschodnich.
Granica frontu z lewej – rzeka Prypeć, Pińsk, Włodawa, Dęblin, Radom.
Sztab frontu – Baranowicze.
Front Południowo-Zachodni – osiem armii w składzie 74 strzeleckich, 28 pancernych, 15 zmotoryzowanych i 5 kawaleryjskich dywizji, a razem 122 dywizje i 91 pułków lotniczych z początkowymi zadaniami:
- koncentrycznym uderzeniem armii prawego skrzydła frontu okrążyć i zniszczyć główne zgrupowanie przeciwnika na wschód od rzeki Wisły w rejonie Lublina.
- jednocześnie uderzeniem z frontu Sieniawa, Przemyśl, Liutowiska rozbić siły przeciwnika na kierunku krakowskim i sandomiersko – kieleckim i opanować rejony Krakowa, Katowic i Kielc mając na względzie dalsze natarcie z tego rejonu w północnym lub północno-zachodnim kierunku w celu rozbicia dużych sił północnego skrzydła frontu przeciwnika i opanowania terytorium dawnej Polski i Prus Wschodnich.
- silnie bronić granicy państwowej z Węgrami i Rumunią i być gotowym do zadania koncentrycznych ciosów naprzeciw Rumunii z rejonów Czerniowce i Kiszyniów z początkowym zadaniem rozgromienia północnego skrzydła armii rumuńskiej i wyjścia na rubież rzeki Mołdowa i Jassy.
Żeby zapewnić wykonanie przedstawionego wyżej zamysłu, trzeba zawczasu przeprowadzić następujące przedsięwzięcia, bez których nie jest możliwe zadanie przeciwnikowi gwałtownego uderzenia tak z ziemi jak i powietrza.
1. przeprowadzić skrytą mobilizacje wojsk pod pozorem obozów szkoleniowych rezerwistów.
2. pod pozorem wyjścia na poligony przeprowadzić skryte ześrodkowanie wojsk bliżej zachodniej granicy, w pierwszym etapie ześrodkować wszystkie armie rezerwy Naczelnego Dowództwa.
3. skrycie ześrodkować lotnictwo na polowych lotniskach z oddalonych okregów i od razu rozpocząć rozwijanie tyłów lotnictwa.
4. stopniowo pod pozorem obozów szkoleniowych i szkoleń na tyłach rozwinąć tyły i bazę szpitalną.
V. Zgrupowanie rezerw Naczelnego Dowództwa.
W rezerwie Naczelnego Dowództwa będziemy mieć pięć armii i ześrodkujemy je:
- dwie armie w składzie – 9 strzeleckich, 4 pancernych, 2 zmotoryzowanych dywizji, razem 15 dywizji w rejonie Wiaźma, Syczewka, Jelnia, Briańsk, Suchniczi.
- jedna armia w składzie – 4 strzeleckich , 2 pancernych, 2 zmotoryzowanych dywizji, a razem 8 dywizji w rejonie Wilejka, Nowogródek, Mińsk.
- jedna armia w składzie – 6 strzeleckich, 4 pancernych, 2 zmotoryzowanych dywizji, a razem 12 dywizji w rejonie Szepetówka, Proskurow, Berdyczów.
- jedna armia w składzie – 8 strzeleckich, 2 pancernych, 2 zmotoryzowanych dywizji, a razem 12 dywizji w rejonie Biała Cerkiew, Zwienihorodka, Czerkasy.
VI. Osłona ześrodkowania i rozwinięcia.
Aby zabezpieczyć się od możliwego, gwałtownego uderzenia przeciwnika, osłonić ześrodkowanie i rozwinięcie naszych wojsk i przygotować je do planowanego uderzenia należy.
1. zorganizować mocną obronę i osłonę granicy państwowej, wykorzystując do tego wszystkie wojska pogranicznych okręgów i prawie całe lotnictwo przeznaczone do rozwinięcia na Zachodzie.
2. opracować szczegółowy plan przeciwlotniczej obrony kraju i doprowadzić do pełnej gotowości środki Obrony Powietrznej.
Według tych punktów wydamy rozporządzenia o przygotowaniu planów obrony granicy państwowej i Obrony Powietrznej z zakończeniem prac do 01.06.1941 r.
Skład i ugrupowanie wojsk osłony – zgodnie z dołączoną mapą.
Zarazem należy przyspieszyć tempo rozbudowy i uzbrojenia rejonów umocnionych, rozpocząć budowę w 1942 r. rejonów umocnionych na granicy z Węgrami, a także rozbudować rejony umocnione na starej granicy.
VII. Zadania postawione Marynarki Wojennej są zgodne z wcześniej zatwierdzonymi przez Was moimi referatami.
VIII. Rozwiniecie wojsk i ich działania bojowe zabezpieczone są istniejącymi zapasami:
Amunicją
- pociskami małokalibrowymi na 3 tygodnie
- pociskami średnich kalibrów na miesiąc
- pociskami ciężkich kalibrów na miesiąc
- pociskami moździerzowymi na pół miesiąca
- pociskami przeciwlotniczymi 37mm – na 5 dni
- 76mm – na półtora miesiąca
- 85mm – na 11 dni
Amunicją lotniczą
- bombami fugasami na miesiąc
- bombami przeciwpancernymi na 10 dni
- bombami przeciwbetonowymi na 10 dni
- bombami odłamkowymi na miesiąc
- bombami zapalającymi na pół miesiąca
Materiałami Pędnymi i Smarami
- benzyną B 78 – na 10 dni
- benzyną B 74 – na miesiąc
- benzyną B 70 – na 2,5 miesiąca
- benzyną samochodową na 1,5 miesiąca
- paliwem do silników diesla – na miesiąc
Zapasy paliwa, przeznaczone dla zachodnich okręgów, są eszelonowane w znacznej ilości (przy braku odpowiednio pojemnych składów na ich terytorium) w wewnętrznych okręgach.
IX. Proszę
1. Zatwierdzić przedstawiony plan strategicznego rozwinięcia Sił Zbrojnych ZSRR i naszkicowany plan działań bojowych w przypadku wojny z Niemcami.
2. Podjąć decyzje o konsekwentnym przeprowadzeniu tajnej mobilizacji i skrytego ześrodkowania w pierwszej kolejności wszystkich armii rezerwy Naczelnego Dowództwa.
3. Zażądać od Ludowego Komisariatu Transportu Kolejowego pełnego wykonania planu rozbudowy linii kolejowych na rok 1941 zwłaszcza na kierunku lwowskim.
4. Zobowiązać przemysł do wykonania planu produkcji części zamiennych dla czołgów i samolotów, a także do produkcji i dopływu amunicji i paliwa zgodnie z ustalonymi terminami.
Zatwierdzić propozycje o budowie nowych rejonów umocnionych.
ZAŁĄCZNIKI
1. Schemat rozwinięcia na mapie 1:100 0000 w 1 egz.
2. Schemat rozwinięcie sił osłonowych na 3 mapach
3. Schemat stosunku sił w 1 egz.
4. Trzy mapy rozłożenia baz Wojskowych Sił Powietrznych na zachodzie.
Ludowy Komisarz Obrony ZSRR Marszałek Związku Radzieckiego S. Timoszenko
Szef Sztabu Generalnego Armii Czerwonej generał armii G. Żukow."
ЦА МО РФ. Ф. 16. Оп.2951. Д.237. Лл. 1(с об)-15 .
| Przekład może być udostępniony na innej licencji niż tekst oryginalny. | |
|---|---|
| Oryginał |  |
| Przekład |  Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji. |