Pomoc:Współpraca z mul

Uwagi ogólne

Czasem jesteśmy zmuszeni lub po prostu chcemy wyjść poza nasz projekt polski Wikiźródeł. Niniejszy poradnik ma właśnie ułatwić takie przejście i opracowywanie tekstu. Główny nacisk jest tu położony na różnice między projektami i sposoby przystosowania do naszych przyzwyczajeń.

Dlaczego projekt mul

Historycznie rzecz biorąc, Wikisource było początkowo prowadzone jako projekt międzyjęzykowy. Obecnie istnieje dalej projekt określany w naszym żargonie jako mul od prefiksu używanego przy linkowaniu. Z punktu widzenia polskch Wikiźródeł ma on nadal uzasadnienie w kilku przypadkach.

Teksty wielojęzyczne

W przypadku tekstów dwujęzycznych (chodzi tu przede wszystkim o przypadki, gdy część niepolska jest obszerna i równorzędna do części polskiej można przyjąć jedną ze strategii:

1. Umieścić cały indeks na mul
2. Utworzyć indeksy dla części polskiej i osobno dla obcej. Niepolskojęzyczne części powinny znaleźć się w odpowiednim projekcie (np. niemieckim, angielskim lub w przypadku języków niemających własnego projektu właśnie na mul

Teksty po polsku nie znajdujące się na wolnej licencji w Polsce

Jest to dla nas zazwyczaj najistotniejszy przypadek. Polityka publikacji na polskich Wikiźródłach wymaga, by tekst był na wolnej licencji w Polsce, w kraju pochodzenia i w USA. Na mul istotna jest sytuacja prawnoautorska Stanach Zjednoczonych. O różnych licencjach mowa jest w poradniku... Zazwyczaj mamy taką sytuację w przypadku tekstów opublikowanych przed 1 stycznia 1929 roku. Skany takie nie mogą być umieszczone na Commons zgodnie z polityką tego projektu. Zgodnie z polityką publikacji międzyjęzykowego projektu Wikiźródeł, mogą się znaleźć na mul. Tekst może być opracowywany na tym projekcie w bardzo zbliżony sposów, jak u nas. Przydatne licencje:

• {{PD-US-abroad}} – dla utworów wydanych poza USA do 1928 włącznie
  
• {{PD-US}} – dla utworów wydanych w USA do 1928 włącznie
  
• {{PD-US-no notice}} – dla utworów wydanych w USA bez zastrzeżenia praw a wydanych między 1929 a 1977
  

Pierwszy ze wskazanych przypadków jest dla nas najistotniejszy zazwyczaj. Może dotyczyć przypadków, gdy autor lub jeden z twórców zmarł 1 stycznia 1929 roku lub później lub, co nawet może być istotniejsze, nie możemy ustalić daty śmierci, choć osoba ta nie jest anonimowa.

Linkowanie między projektami

Linki z mul do:

• polskich Wikiźródeł: [[:pl:User:Draco flavus]]
• polskiej Wikipedii: [[w:pl:User:Draco flavus]]

Linki do mul z:

• polskich Wikiźródeł:
  • [[:mul:User:Draco flavus]] lub
  • [[oldwikisource:User:Draco flavus]]
• polskiej Wikipedii:
  • [[s:mul:User Draco flavus]] lub
  • [[oldwikisource:User:Draco flavus]]

Na stronie autora w polskim projekcie linki prowadzące do tekstów na mul powinny być specjalnie oznaczone

[[:mul:Przykładowy wiersz|Przykładowy wiersz]] {{PD-USA}}

co daje wizualnie efekt:

Przykładowy wiersz PD

Pliki

Projekt mul jest dla nas interesujący głównie dlatego, że wystarczające jest kryterium amerykańskiego prawa autorskiego, nie jest wymagane w szczególności, by tekst był wolny od majątkowych praw autorskich również w Polsce. Polityka umieszczania plików na commons mówi jednak, że również w kraju pochodzenia tekst musi być „wolny”. Dlatego pliki są zamieszczane, inaczej niż to robimy na polskich wikiźródłach, na mul. Z punktu widzenia użytkownika opracowującego tekst czy tworzącego strony w przestrzeni głównej jest to niedostrzegalne i zupełnie obojętne.

Różnice między sposobem przepisywania tekstów na mul a u nas

Przestrzenie nazw

Przestrzenie nazw są zbliżone do naszych. Nazwy są angielskie.
Index – Indeks, Page – Strona, Author – Autor, Discussion – Dyskusja, etc.
Nie ma u nas przestrzeni Portal:, która jest używana na mul do tworzenia ogólnych stron tematycznych. Nie ma na odwrót na mul przestrzeni Kolekcja:.

Magiczne słowa w przestrzeni głównej

Niestety na mul w przestrzeni głównej nie działają słowa magiczne {{ROOTPAGENAME}}, {{BASEPAGENAME}}, {{SUBPAGENAME}}. Wynika to z tego, że w przestrzeni głównej nie ma mechanizmu podstron. Ukośnik jest po prostu zwykłym znakiem. Należy zatem używać do linkowania pełnych nazw strony lub funkcji parsera {{#titleparts:{{PAGENAME}}|....}} . Więcej informacji na temat podstron można znaleźć w poradniku ....

Przenoszenie stron

Przenosząc strony użytkownik bez rozszerzonych uprawnień zawsze zostawia przekierowanie. Można poprosić o usunięcie wstawiając szablon {{delete}}.

Przekierowania

Chcąc utworzyć „ręcznie” przekierowanie wpisujemy jako treść strony #REDIRECT [[cel przekierowania]].

Dostępne szablony

Większość popularnych szablonów z polskich Wikiźródeł znajduje się również na mul. W razie braku można taki szablon importować lub poprosić któregoś z administratorów o import. W pewnych wypadkach może być to niecelowe. Łatwiej i prościej jest wtedy użyć jakiejś konstrukcji zastępczej, która będzie działała jednakowo na polskich i międzyjęzykowych Wikiźródłach. Celem jest bowiem utrzymanie w tym zakresie co najmniej w kierunku mul → pl kompatybilności. Ponieważ docelowo tekst w języku polskim powinien w którymś momencie trafić do polskich Wikiźródeł należy już na etapie proofreadu (patrz poradnik ...) to uwzględnić. Troszkę uboższy jest szablon {{c}}.

Wygląd strony w przestrzeni Page:

Tekst jest standardowo wyjustowany (wyrównany do lewej i prawej). Pierwszy akapit jest wcięty automatycznie. Na to nie należy zwracać uwagi; jest to widoczne tylko w przestrzeni Page:.

Sekcje

Standardowo znane u nas znaczniki sekcji są zamieniane przy edycji wizualnie na coś takiego

## NazwaSekcji ##

Tu jest tekst całej sekcji...

####

By czuć się bardziej, jak polskim projekcie można to wyłączyć wpisując na swojej podstronie common.js taką linię:

  window.self.proofreadpage_raw_lst = true;

Oznaczanie wersji w ramach proofread

O idei korekty tekstów w ramach rozszerzenia proofread można znaleźć więcej informacji w innym poradniku. Tutaj wskażę na różnice w podejściu do poszczególnych oznaczeń w projekcie mul w stosunku do polskich Wikiźródeł. Polski projekt, inaczej niż większość innych projektów wikisource, wymaga by tekst oznaczany Przepisana był sprawdzony. Nie może to być zatem surowy OCR, nie powinien zawierać braków itp. Taki tekst byłby na polskich Wikiźródłach oznaczany jako Problemy . Surowy, kompletny OCR jest na mul oznaczany zazwyczaj Not proofread, zaś strona sprawdzona ręcznie raz otrzymuje od razu status Proofread .

Jeżeli opracowujemy tekst, który ma docelowo trafić (kiedyś) na polskie Wikiźródła konwencja jest w zasadzie obojętna, ważne, by była jasna dla kolejnych sprawdzających i potem przenoszących (importujących) do projektu polskiego. Co za tym idzie to pierwszy przepisujący oznaczający Not proofread lub Proofread będzie z reguły ustalał konwencję. Nasze podejście można w szczególności preferować, gdy jest prawdopodobne, że tekst będzie trzy razy sprawdzony już w ramach projektu międzyjęzykowego przez „naszych” skrybów.

Budowa strony w przestrzeni Author:

Strony autora są w projekcie mul tworzone pod kątem danego języka. Przykładowa strona autora czy tłumacza tekstów w języku polskim wygląda następująco:

{{Author
    | firstname = Jan imię
    | lastname = Kowalski nazwisko
    | last_initial = K pierwsza litera nazwiska
    | birthyear = 1888 rok urodzenia
    | deathyear = 1943 rok śmierci
    | dates = 3/II/1888-22/VII/1943 daty urodzenia i śmierci
    | description = Polski dziennikarz. krótkie określenie postaci
    | image = Jan Kowalski.jpg adres portretu
    | wikipedia = pl:Jan Kowalski adres strony na polskiej wikipedii
    | wikiquote = adres strony na wikicytatach
    | commonscat = kategoria na Commons
    | wikidata = Q123456 strona Wikidata
}}


==Teksty==
linki do tekstów na mul


[[Category:Polski]]
[[Category:Jan Kowalski|*]]

Budowa strony w przestrzeni głównej

Dla zachowania zgodności z tekstami na polskich wikiźródłach używamy zbliżonej konstrukcji strony:

• {{Dane tekstu|...}}
• transkluzja
• licencje
• kategorie

Tekst właściwy (zazwyczaj transkludowany, czasem uzupełniony np. przez spis treści) jest ujmowany w znaczniki html:

• centrowanie

<div style="margin-left:45px"><div style="margin-right:auto; margin-left:auto; display:table; position:static;">
..............
</div></div>

• justowanie

<div style="margin-left:45px; margin-right:4%; text-indent:2em; text-align:justify; position:static;">
..............
</div>

Gadżety, skrypty

Sprzątanie kodu, poprawianie najczęstszych błędów OCR-u

Odpowiedniki popularnych gadżetów z polskich Wikiźródeł mogą być używane jak skrypty.

• usuwanie najczęstszych błędów OCR ...
• zamiana podwójnych nowych linii ⏎ ⏎ na <br>⏎{{tab}}

można uzyskać przez skrypt. Umieszczenie na swojej stronie common.js takiego kodu:

   //OCR mistakes, two newlines → br/tab
   mw.loader.load('//pl.wikisource.org/w/index.php?title=User:Draco flavus/test4.js&action=raw&ctype=text/javascript');

da dostęp do trzech przycisków oferujących wskazaną funkcjonalność.

Skróty klawiaturowe

Jeśli ktoś przywykł do korzystania z gadżetu skróty klawiaturowe na polskich wikiźródłach może tę funkcjonalność uzyskać na mul przez skrypt:

    //Load a copy of keyboardshortcuts
    mw.loader.load('//pl.wikisource.org/w/index.php?title=User:Draco flavus/test2.js&action=raw&ctype=text/javascript');
    //customize shortcuts
	mw.hook('userjs.shortcutsGadget.ready').add(function (shortcutsGadget) {
		shortcutsGadget.removeAll();
		// shortcutsGadget.addTextShortcut( 'alt+w', leftFromCursor, right, selected );
		
		shortcutsGadget.addTextShortcut( 'ctrl+f', 'é', '', '' );
		// inne...
		tu wpisać w tym samym formacie co powyżej swoje ulubione skróty klawiaturowe
	});

Skrypt test2.js to skrypt Beau i Nuxa. Umieściłem go w swojej przestrzeni dla zapewnienia dostępności w związku z niniejszym poradnikiem. Kod powyżej powinien być umieszczony we własnym common.js i dostosowany do swoich potrzeb.

OCR

Ze skryptu odczytującego tekst (OCR) można korzystać wpisując w swoim pliku common.js:

   //GoogleOCR
   mw.loader.load('//wikisource.org/w/index.php?title=MediaWiki:GoogleOCR.js&action=raw&ctype=text/javascript');

Znajdź i zamień

Gadżet znajdź/zamień na edytowanej stronie jest dostępny po wpisaniu następującego kodu do swojego common.js:

  mw.loader.load('//pl.wikisource.org/w/index.php?action=raw&ctype=text/javascript&title=MediaWiki:Gadget-sel_t.js');
  mw.loader.load('//pl.wikipedia.org/w/index.php?action=raw&ctype=text/javascript&title=MediaWiki:Gadget-searchbox.js');
  mw.loader.load('//pl.wikipedia.org/w/index.php?action=raw&ctype=text/css&title=MediaWiki:Gadget-searchbox.css', 'text/css');

Strategie

Teksty dwu- i wielojęzyczne

Jeśli uznamy, że tekst obcojęzyczny stanowi równorzędny fragment utworu lepiej jest ten tekst umieścić we właściwym projekcie. Tworzy się wtedy dwa indeksy z zaznaczonymi odpowiednimi stronami.

 Przykład: część na mul i część polska

W przypadku tekstów, które nie stanowią równorzędnej części (np. streszczenie, wstęp w innym języku) zazwyczaj umieszczamy projekt w całości na naszych Wikiźródłach i tekst obcojęzyczny opracowujemy we własnym zakreksie (ew. zapraszając skrybów z innych projektów).

Teksty polskojęzyczne

Nieustalona data śmierci głównego twórcy

Z punktu widzenia polskiego prawa autorskiego bardzo istotna jest data śmierci twórcy. Gdy nie da się jej ustalić, możemy w pewnym zakresie polegać na ogólnodostępnej wiedzy o maksymalnej długości życia ludzi. Na polskich wikiźródłach przyjmujemy zazwyczaj jako granicę 1883 — nie ma tutaj jednak jakiegoś powszechnego konsensusu na polskich Wikiźródłach. (Przyjąłem, że twórca opublikował swój utwór po dwudziestym roku życia, żył nie dłużej niż dziewięćdziesiąt lat.)
Teksty opublikowane przed 1929 rokiem są natomiast z pewnością wolne od majątkowych praw autorskich w USA. Pozwala to na umieszczenie skanów i opracowanie tekstu w projekcie mul.

Nieustalona data śmierci ilustratora, autora muzyki lub twórca taki zmarł po 1953

Prawa autorskie przysługują z reguły każdemu z twórców, tak ilustratorowi czy kompozytorowi jak i autorowi tekstu. Gdy praca co najmniej jednego z nich nie jest z punktu widzenia prawa autorskiego polskiego wolna a utwór ukazał się przed 1929 rokiem możliwe są dwie strategie:

1. umieszczenie całego utworu i opracowanie na mul
2. umieszczenie dwóch (lub kilku) wersji na Commons
   • całej
   • z ukrytymi częściami nie będącymi wolnymi od majątkowych praw autorskich

Te ostatnie należy zgłosić do „ukrycia“ przez administratora.

W drugim przypadku tylko wersja „ocenzurowana“ jest opracowywana na polskich Wikiźródłach.

Autor zmarł po 1953

W przypadku tekstu opublikowanego w 1929 lub później nie możemy takiego tekstu zamieścić, jeśli twórca lub spadkobiercy nie wyrazili na to zgody. Pozostaje nam wtedy co najwyżej poczekać, aż tekst przejdzie do domeny publicznej.
W przypadku tekstów opublikowanych przed 1929 możliwe jest jednak w dalszym ciągu umieszczenie na mul. Opcja może być szczególnie interesująca w przypadku jakichś brakujących utworów autora, części cyklu.

Uwagi końcowe

Przede wszystkim należy podkreślić, że mul to również nasz projekt. Różnice w opracowywaniu są marginalne. Efekt końcowy, czyli złożony tekst (e-book) jest dostępny u nas jako odnośnik – zasadniczo poza inną licencją dla odbiorcy nie ma między tekstami osadzonymi u nas a na mul żadnej różnicy.