Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Kary kościelne
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | K – wykaz haseł K – całość |
| Indeks stron | |
Kary kościelne. Władza karania jest jedną z istotnych atrybucyj każdego rządu. Także rząd kościelny musi posiadać środki przeciwko członkom społeczności kościelnej, wyłamującym się z pod jej praw. Tak jednak prawa te, jako też i ich przekroczenia są dwoistej natury. A mianowicie przepisy kościelne, określające zasady wiary i etyki, tyczą się wewnętrznego życia wiernych. Przekroczenie ich nazywa się grzechem. Przepisy zaś prawa kanonicznego, które mają, na celu zabezpieczenie porządku społeczności kościelnej, odnoszą się tylko do zewnętrznych objawów życia kościelnego a przekroczenie ich jest występkiem. Przeciw grzechom działa Kościół in foro interno, sprawując sakrament pokuty, przeciw występkom zaś in foro externo, wykonywając sądownictwo karne (ob. Forum).
Według prawa kanonicznego kara jest dolegliwością, którą wymierza prawowita władza, pozbawiając przestępcę jakiegoś dobra materjalnego lub duchowego lub nakładając na niego jakiś ciężar celem poprawy przestępcy i zadosyćuczynienia sprawiedliwości. Z tego podwójnego celu kar wynika ich podział na kary ściśle poprawcze, zwane cenzurami (poenae medicinales) i kary we właściwem znaczeniu, kary mszczące (poenae vindicativae). Za niektóre najcięższe przewinienia nakłada prawo kanoniczne karę, której podpada przestępca już przez samo popełnienie przestępstwa, bez orzeczenia sądu. Są to kary „latae sententiae“, czyli zgóry wymierzone, w przeciwstawieniu do kar „ferendae sententiae“, które muszą być wyraźnie orzeczone przez sędziego.
Karami poprawczemi, czyli cenzurami są: ekskomunika (ob.), interdykt (ob.) i suspensa (ob.). Kary właściwe czyli mszczące, które mogą być stosowane tak do duchownych jak do świeckich, są: interdykt miejscowy lub rzucony na pewną korporację lub kolegjum, interdykt pozbawiający prawa wstępu do kościoła, przeniesienie lub zniesienie stolicy biskupiej lub probostwa jako kara na mieszkańców pewnej diecezji lub parafji, odmówienie chrześcijańskiego pogrzebu, odmówienie sakramentaljów, np. uroczystego pobłogosławienia małżeństwa, odebranie lub wstrzymanie dochodów, które przestępca pobiera z dóbr duchownych, usunięcie od kościelnych aktów prawnych, niezdolność do otrzymania łask, przywilejów i stopni akademickich, nadawanych przez Kościół, odjęcie prawa precedencji, prawa wyboru czynnego i biernego w instytucjach kościelnych, prawa używania tytułów honorowych i odznak, infamja czyli utrata dobrego imienia (jako kara latae sententiae) lub pozbawienie czci (jako kara ferendae sententiae) i grzywny. Kary mszczące, które mogą być nałożone tylko na duchownych, są: zakaz spełniania funkcyj kościelnych, suspensa bezterminowa lub na czas oznaczony, przeniesienie z lepszego na gorsze beneficjum, pozbawienie jakiegoś prawa, połączonego z beneficjum, niezdolność do uzyskania pewnego lub jakiego bądź beneficjum, godności lub urzędu kościelnego, pozbawienie beneficjum lub oficjum, zakaz przebywania w pewnej miejscowości, nakaz przebywania tylko w pewnej miejscowości, pozbawienie prawa noszenia sukni duchownej, depozycja i degradacja.
