Klerykalizm i antyklerykalizm, hasła polityczne, których znaczenie zależy od tych, którzy ich używają. Zazwyczaj przez klerykalizm rozumie się wpływ duchowieństwa na sprawy świeckie, lub dążenie kleru do zdobycia sobie przywilejów kosztem innych stanów, wreszcie, w najskrajniejszem pojęciu, nadużywanie religji dla celów świeckich. Przedstawianie klerykalizmu jako prądu, zagrażającego normalnemu rozwojowi i bezpieczeństwu państwa, wynika z zapatrywania, jakoby religja była czynnikiem zbędnym w życiu publicznem. Wobec tego antyklerykalizm, zwalczający w zasadzie tylko kler, jest w praktyce równoznaczny z występowaniem przeciw religji.
