Rozporządzenie o prawie karnym dla Polaków i Żydów na wschodnich terenach wcielonych (1941)


Rozporządzenie o prawie karnym dla Polaków i Żydów na wschodnich ziemiach wcielonych[1] • Rada Ministrów Obrony Rzeszy
Rozporządzenie o prawie karnym dla Polaków i Żydów na wschodnich ziemiach wcielonych[1]
Rada Ministrów Obrony Rzeszy
4 grudnia 1941

Rada Ministrów Obrony Rzeszy zarządza z mocą ustawy:

1. Materialne prawo karne.

I

(1) Polacy i Żydzi na wcielonych ziemiach na wschodzie powinni zachowywać się stosownie do ustaw niemieckich i do wydanych zarządzeń niemieckich urzędów. Mają zaniechać wszystkiego, co przynosi uszczerbek powadze Rzeszy Niemieckiej i narodu niemieckiego.

(2) Podlegają karze śmierci, jeśli popełniają akt gwałtu w stosunku do Niemca z powodu jego przynależności do narodu niemieckiego.

(3) Podlegają karze śmierci, a w mniej ciężkich przypadkach karze pozbawienia wolności, jeśli przez nienawistną lub podburzającą działalność objawiają wrogi stosunek do Niemców, a w szczególności jeśli wypowiadają się wrogo pod adresem niemieckim albo zdzierają lub uszkadzają obwieszczenia niemieckich urzędów i placówek służbowych, albo gdy przez inne zachowanie się poniżają czy szkodzą powadze i dobru Rzeszy Niemieckiej albo narodu niemieckiego.

(4) Podlegają karze śmierci, a w mniej ciężkich wypadkach karze pozbawienia wolności:

1. Jeśli dopuszczają się aktu gwałtu w stosunku do członka niemieckiego Wehrmachtu albo formacji mu podległych, niemieckiej policji włącznie z jej siłami pomocniczymi, Służby Pracy Rzeszy, niemieckiego urzędu albo placówki służbowej albo członu NSDAP.

2. Jeśli umyślnie uszkadzają urządzenia będące własnością urzędu niemieckiego albo placówki służbowej, albo przedmioty, które służą ich działalności czy użyteczności publicznej.

3. Jeśli wzywają lub podburzają do nieposłuszeństwa wobec rozporządzeń czy zarządzeń wydanych przez urzędy niemieckie.

4. Jeśli umawiają się w celu popełnienia czynów podlegających karze w myśl artykułów 2. i 3. oraz 4. (pkt 1-3), podejmują poważne pertraktacje w tej sprawie, wyrażają gotowość do ich popełnienia albo taką propozycję przyjmują, albo jeśli otrzymają wiarygodną wiadomość o takim czynie lub o jego zamiarze, kiedy jeszcze niebezpieczeństwu można zapobiec i we właściwym czasie nie powiadomią urzędu albo osoby nim zagrożonej.

5. Jeśli zostaną schwytani na nielegalnym posiadaniu broni palnej, granatu ręcznego, broni obuchowej i siecznej, materiałów wybuchowych albo innego sprzętu wojennego albo jeśli otrzymają wiarygodną wiadomość, że Polak lub Żyd znajduje się w nielegalnym posiadaniu takiego przedmiotu i zaniechają niezwłocznego doniesienia o tym władzy.

II

Polacy i Żydzi podlegają karze także wówczas, gdy wykraczają przeciw niemieckim ustawom karnym albo popełniają czyn, który stosownie do myśli przewodniej jednej z niemieckich ustaw karnych zasługuje na karę według istniejących na wschodnich ziemiach wcielonych konieczności państwowych.

III

(1) Jako kary przeciwko Polakom i Żydom orzeka się karę pozbawienia wolności, grzywny i konfiskatę majątku. Karę pozbawienia wolności jest obóz karny na okres od 3 miesięcy do 10 lat. W ciężkich wypadkach karą pozbawienia wolności jest obostrzony obóz karny na okres od 2 do 15 lat.

(2) Karę śmierci orzeka się, jeśli przewiduje ją prawo. jeśli prawo nie przewiduje kary śmierci, to orzeka się ją także wtedy, kiedy przezstępstwo świadczy o szczególnie nieskich motywach albo z innych powodów jest szczególnie ciężkie; w takich wypadkach kara śmierci jest dopuszczalna również w stosunku do ciężkich przestępców.

(3) Przewidziany w niemieckim prawie karnym najniższy wymiar kary ani też bezwzględnie przewidziana kara nie mogą być obniżone, chyba że przestępstwo było skierowane przeciwko własnej narodowości sprawcy.

(4) W przypadku nieściągalności grzywny wymierza się karę obozu karnego na okres od 1 tygodnia do 1 roku.

2. Postępowanie karne.

IV

Prokurator ściga przestępstwa Polaków i Żydów, których ścignie uważa za nakazane przez interes publiczny.

V

(1) Polacy i Żydzi są sądzeni przez sąd specjalny albo przez sąd powiatowy.

(2) Prokurator może wnosić oskarżenie do sądu specjalnego we wszystkich sprawach. Może wnieść oskarżenie do sądu powiatowego, jeśli nie przewiduje kary wyższej niż 5 lat obozu karnego lub 3 lata obostrzonego obozu karnego.

(3) Właściwości Trybunału Ludowgo pozostają niezmienione.

VI

(1) Każdy wyrok jest wykonywalny natychmiast; jednakże prokurator może założyć odwołanie do wyższego sądu krajowego przeciwko wyrokowi sądu powiatowego. Termin złożenia odwołania wynosi 2 tygodnie.

(2) Również prawo do zaskarżenia wyroku przysługuje jedynie prokuratorowi; o zaskarżeniu rozstrzyga wyższy sąd krajowy.

VII

Polacy i Żydzi nie mogą występować z wnioskiem o wyłączenie niemieckiego sędziego jako uprzedzonego.

VIII

(1) Areszt i tymczasowe zatrzymanie są zawsze dopuszczalne, jeśli zachodzi podejrzenie, że istnieje zamiar dokonania przestępstwa.

(2) W postępowaniu wstępnym prokurator może zarządzić areszt oraz inne środki przymusu.

IX

Polacy i Żydzi nie są zaprzysiężeni w postępowaniu sądowym. W wypadku złożenia fałszywych nie zaprzysiężonych zeznań przed sądem znajdują zastosowanie przepisy o krzywoprzysięstwie.

X

(1) Z wnioskiem o wznowienie postępowania może wystąpić jedynie prokurator. Wnioski o wznowienie postępowania w sprawie wyroku wydanego przez sąd specjalny rozpatruje ten sam sąd.

(2) Prawo do skargi o nieważności przysługuje generalnemu prokuratorowi; o nieważności rozstrzyga wyższy sąd krajowy.

XI

Polacy i Żydzi nie mają prawa do wnoszenia oskarżenia prywatnego ani prawa do współoskarżenia.

XII

Sąd i prokurator stosują procedurę w oparciu o niemieckie postępowanie karne według swojego uznania. Mogą oni odstępować od przepisów prawa o ustroju sądów oraz prawa o postępowaniu karnym, jeśli uważają to za wskazane dla szybkiego i gruntownego przeprowadzenia procesu.

3. Specjalne prawo karne dla Polaków i Żydów.

XIII

(1) Namiestnik (nadprezydent) na wschodnich ziemiach wcielonych, w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych Rzeszy oraz ministrem sprawiedliwości Rzeszy, może zarządzić na obszarze przez siebie zarządzanym albo na jego części, że Polacy i Żydzi, którzy dopuścili się ciężkich wykroczeń przeciwko Niemcom albo też innych przestępstw poważnie zagrażających niemieckiemu dziełu odbudowy, mogą być aż do odwołania sądzeni przez sądy doraźne.

(2) Sądy doraźne wymierzają karę śmierci. sądy doraźne mogą również odstąpić od wymierzenia kary i zamiast tego orzec przekazanie do Tajnej Policji Państwowej.[2]

(3) Bliższe szczegóły o obsadzie sądów doraźnych oraz postępowaniu przed nimi ustala namiestnik (nadprezydent) w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych Rzeszy.

4. Rozszerzenie zasięgu mocy obowiązującej.

XIV

(1) Przepisy przewidziane pod cyframi I-IV tego rozporządzenia mają zastosowanie również do tych Polaków i Żydów, którzy w dn. 1 września 1939 r. mieli miejsce zamieszkania albo stałego pobytu na terytorium byłego państwa polskiego i popełnili przestępstwo na innych obszarach Rzeszy Niemieckiej niż wschodnie ziemie wcielone.

(2) Właściwy do sądzenia jest również sąd ówczesnego miejsca zamieszkania lub pobytu; w takim wypadku obowiązują także przepisy od V do XII.

(3) Rozdziały 1. i 2. nie mają zastosownia do przestępstw, które są sądzone przez sądy Generalnego Gubernatorstwa.

5. Postanowienia końcowe.

XV

Polakami w sensie tego rozporządzenia są podopieczni Rzeszy bezpaństwowcy polskiej narodowości.

XVI

Artykuł II rozporządzenia o wprowadzeniu niemieckiego prawa karnego na wschodnich ziemiach wcielonych z dn. 6 czerwca 1940 r. (Dziennik Ustaw Rzeszy, I, str. 844), zostaje uchylony w stosunku do Polaków i Żydów.

XVII

Upowżnia się ministra sprawieliwości Rzeszy do wydania w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych Rzeszy aktów prawnych i administracyjnych, które są niezbędne do wprowadzenia w życie i uzupełnienia tego rozporządzenia, oraz do rozstrzygnięcia kwestii wątpliwych na drodze administracyjnej.

XVIII

Rozporządzenie wchodzi w życie czternastego dnia po ogłoszeniu.[3]

Berlin, dn. 4 grudnia 1941 r.

Przewodniczący Rady Ministrów Obrony Rzeszy

Marszałek Rzeszy

/-/ Göring

Generlny pełnomocnik do administracji Rzeszy

/-/ Frick

Minister Rzeszy i szef Kancelarii Rzeszy

/-/ Dr Lammers




  1. Niem. Verordnung über die Strafrechtspflege gegen Polen und Juden in den eingegliederten Ostgebieten. Vom 4. Dezember 1941
  2. Tajna Policja Państwowa (niem. Geheime Staatspolizei, Gestapo)
  3. Wiktor Lemiesz, Paragraf i zbrodnia, Zachodnia Agencja Prasowa, Warszawa, 1963, s. 159-163






Ten tekst nie jest objęty majątkowymi prawami autorskimi lub prawa te wygasły. Jest zatem w domenie publicznej.