Słownik etymologiczny języka polskiego/żółty

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

żółty, żółć, żółciowy; żółtko (por. białko); żółtaczka; żółtobrzuch, pierwotnie nazwa ‘węża’, co mimo swej wielkości miał być »barzo sonływyj i spyt barzo twerdo« (wedle małorus. tekstu z 17. wieku); więc w Polsce w 16. i 17. wieku przenoszono jego nazwę na ‘ospalca’: Rej stale na żółtobrzuchów napadał, a jeszcze Potocki pisze fraszkę »Do żółtobrzucha o wzdrożeniu papieru«; do dziś na całej Rusi nazwa to wszelakich ‘wężów’, żołtopuz. Prasłowo; tak samo u wszystkich innych Słowian: cerk. bułg. żłt, słowień. żolt, serb. żut, czes. żlutý, żlut’, rus. żołtyj. Litewskie gełtas, gełtonas, gełswas, ‘żółty’. Oboczne z z, p. złoto. We złożeniu z z- przybiera żółty, jak wszelkie podobne, postać żdż-, a więc r. 1500 żdżółkłość, o ‘mięsie wstęchłem’, »żdżółkłe mięso«; w 15. wieku i zżółkłość. P. żółknąć, żołna.