Słownik etymologiczny języka polskiego/bardzo
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
Data wyd. | 1927 |
Miejsce wyd. | Kraków |
Źródło | Skany na Commons |
Indeks stron | |
Strona w Wikisłowniku |
bardzo, od 16. w. zamiast barzo, por. imię Barzy, co ocalało w przysłowiowym zwrocie: »wsadzać na barzego« albo »zsadzać z barzego (konia)« o ‘hardym, upornym’; dz zamiast z, na Litwie (ruskiej) zd zamiast z, borzdo, (ród dawny Borzdobohatych). Dawna ortografja siliła się nad rozróżnianiem tego r-z od zwykłego rz. Już w psałterzu i biblji znaczy to samo co dziś; ‘wiele’, ‘nadto’; wyjątkowo ocalało w biblji pierwotne znaczenie, ‘prędko’ (cito), które zachowali wszyscy inni Słowianie (czes. brzo, brzký, ‘prędko, prędki’; rus. barzòj, ‘chart’; są i odmianki pierwotne z g: serbs., bułg. brgo, ‘prędko’). Lit. burzgēti, ‘trzepać’, burzdēti, ‘ruchać się’, częściej z przestawką: bruzgēti i bruzdēti, ‘ruchać, śpieszyć się’, bruszkum, ‘prędko’, burzdus i bruzdus, ‘ruchliwy’; zd i w serbs.: brzdica obok brzica, o ‘rwącym potoku’; zg i zd mogą się odmieniać; że u Słowian bŭrg- postać pierwotna, tego dowodzi nazwa ptaka bargieł (p.).