Słownik etymologiczny języka polskiego/brat
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
brat; jak łac. frater, greck. fratēr (należący do tej samej »fratrji«, organizacji pierwotnej), niem. Bruder, ind. bhrātar dowodzą, odmieniał się niegdyś: brat, bratra (mianownik brat wedle wszelkich innych mianowników męskich z jakiegoś *brati), bo końcowe -r odpadało. Wedle dalszych przypadków wciskało się r i do mianownika: bratr, obok albo zamiast brat w cerk., czesk., łużyc.; stąd i u nas braterski, braterstwo obok bractwo (w innem znaczeniu). Zamiast liczby mnogiej używają wszyscy Słowianie zbiorowego rzeczownika bracia (z tego mylne brać), jak księża, kacia, święcia, swacia. Dalsze urobienia: bratanek i brataniec; zgrubiałe brach (u Reja i i., szczególniej w wołaczu brachu!). Zdrobniałe: bratki, (‘kwiat’, »brat z siostrą, fijołek, siostra z bratem«, r. 1472; »Iwan da Marja« na Rusi), braciszek (klasztorny). Urobienia: bratowa; bratać się; bratni; »za pani brat z kim« i do Moskwy dostało się od nas. Na Litwie: prusk. brati i bratrikai (niby ‘bratrzyki’), litew. broterelis, zdrobniałe, ściągnięte w brolis, ‘brat’ (jak serb. brale!); grec. fratria odpowiada naszemu bratria, bracia, zupełnie. Pomijamy zdrobnienia i złożenia, bratobójczy i i.
