Słownik etymologiczny języka polskiego/kłoda
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
kłoda, dawniej i ‘miara’ (zbożowa i piwna), ‘fasa, beczka’; pierwotnie ‘kloc drzewa bez gałęzi od ziemi, śniat, wydrążony lub łupany na dwoje’; w takiej kłodzie czyniono otwory, a w nich przymykano jeńców czy przestępców, »wsadzano do kłody«, stąd kłodnik ‘więzień’, w kazaniach świętokrzyskich; dla podobnego przymykania nazywano i kłódkę żelazną u drzwi lub skrzyni, złożoną ze dwu części a kluczem otwieraną. Pień skel-, ‘łupać’, z głoską o; pierwotne *kołda, zachowane jeszcze bez przestawki (niemal jedyny wypadek, przynajmniej u nas) w nazwie Kołdrąb zam. Kłodrąb (częsta to nazwa, czes. Kladruby, rus. Kołodruby), zresztą przestawione w kłoda (rus. kołoda, i o kartach; czes. kláda). Kłótkę i kłóteczkę piszą tak, mylnie, z t już słowniczki średniowieczne (poznański i inne); »kłótkami mrówczanemi« nazywano »jaja mrówcze« (Cygański 1584 r.), ależ on pisze je przez t: »kłotek mrówczanych«, więc nie od kłody to, lecz od kłoty, ‘mrowiska’, por. małorus. kołoteń, ‘żur’. Urobienia z d i w litewskiem.
