Słownik etymologiczny języka polskiego/miły
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
miły, miłować; miłość, miłośny, miłośnik, miłośniczy; miłościwy, niemiłościwość; miłostka; zdrobniałe miluchny, milutki, milusińscy; złożone: miłosierdzie, miłosierny; umilić, przymilać się. Już w 15. wieku nawykło się do Miłości (niem. Liebden, Wasza Miłość = Euer Liebden) w mowie i piśmie, jako do urzędowego, obowiązującego tytułowania, i rozpychając nią zdania, skrócono ją już w 16. w. do Mość (litewskie Tamsta = ‘Twojamość’, do dziś jedyna ich tytulatura), co od nas na Ruś przeszło, a w postaciach Jegomość, Jejmość (Imość), lecz nierównie bardziej w Waszmość (Waszeć, Waść, Aść, Asindziej z Waszmość Dobrodziej, Asindźka, przymiotnik Waści syn), najdziwaczniejszym ulegało skrótom i zniekształcaniom, na Waspan, Aspan, Acan, Mospan, Mosterdzieju. Jak z tego rzeczownika, a jeszcze bardziej z miłosierdzia wynika, znaczenie właściwe odnosi się nie do ‘kochania’, lecz do ‘łaski, zmiłowania się’. Powtarza się w litewskiem miełas i mīłas, ‘miły’, meile, ‘miłość’, mylēti, ‘miłować’, prus. mīls; w innych językach z innemi przyrostkami od pnia mēi-, np. łac. mī-tis (nasze umitygować), ‘łaskawy’, ind. maja-, ‘radość’. Por. niżej mir. U wszystkich Słowian tak samo.
