Słownik etymologiczny języka polskiego/pach
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
pach, najosobliwsze słowo dla wielości znaczeń i postaci. O ‘woni’: pachać, pachnąć, pachnieć, pachnidło, zapach, zapaszysty (»zapaszystej woni«); o ‘brojeniu’: »grzechy (dziwy) pachać« (ogólne w czeskiem, u nas od 18. wieku zapomniane; na Rusi wyłącznie o ‘orce’: ziemlu pachat’, pasznia, ‘rola’); nakoniec o ‘wzdęciu’. We wszystkich tych znaczeniach (co można sprowadzić do ‘ruchu’: zapach uderza w nos, razi) pojawiają się postaci z nosówką (ą, ę), i oboczne z u: pąch i pęch, o ‘cuchu psim’, spąchali się, ‘zwąchali się’ (o ludziach spiskujących), »pąchają się szkapy«, »koń aby sobie rany nie pąchał«; pęcherz, pęcherzyna (obok pacharzyny; pacherz, pacherzyna, słowniczka z r. 1500 czytaj pę-, nie pa-); puch, p. (»napuszony jak pęcherz«). R. 1564: »pachmie zabić«, ‘sztychem’, por. rus. rukopasz, ‘bój na pięści’. W cerk. pachati ‘oganiać’, stąd opasz, ‘ogon’, chładu prěpachnąwszu, ‘gdy chłód zawiał’; tak samo w serb. i słowień., rus. opachiwat’ sia, ‘oganiać się’ (od komarów), serb. pachalica, ‘wachlarz’; puchati, ‘dąć’; czes. pach, ‘zapach’; páchnouti, ‘pachnąć’; páchati, ‘broić’.
