Słownik etymologiczny języka polskiego/statek
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
statek, dziś ‘okręt’ (już u Klonowica r. 1600), dawniej, a po części i dziś, ‘stan, dobytek, własność’ (»otbiegł statka«, w rocie z 1396 r.), »statek byków«, w biblji (»stado« w innej, późniejszej); ‘stałość’, stąd stateczny, stateczność (już w biblji: »mężowie stateczni«, ‘strenui’, ‘dzielni’); ‘naczynie’: »statek bednarski«, »statek albo cajg do rzemiosła należący«. Czasowniki: statkować (np. o szczęściu), statczyć, dziś rozpodobnione w starczyć (co już od 16. wieku); w biblji i psałterzu: »niestatczyło jemu«, »niestaczczone oczy« (‘deficientes’, ‘słabnące’), »coby jima mogło statczyć« (‘quae sufficerent’, ‘coby starczyło’), »bo nie statczył święty« (‘defecit’, ‘upadł’); dostatek, niedostatek, dostateczny; dziś dostarczać itd. Dalej: ostatek, ostateczny. W 15. wieku podstać, ‘substantia’, z czeskiego. W rotach i psałterzu postać ‘ród’: »jest z tej postaci«, r. 1394. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian: cerk. ostatŭk, rus. stať, itd.; łotew. stātis, ‘zwrot (słońca)’, grec. stasis, ‘stanowisko’, łac. statim, ‘natychmiast’ (statua, statut; statysta, włos. statista, niegdyś ‘mąż stanu, dyplomata’).
